14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

Aintzira-en izenak: Caspio, Euxino, Fucino [...]. Izt C 13. Iesus Yenesaretheko aintziraren bazterrean zegoela.<br />

HeH Lc 5, 1 (Ol, Arriand, IBe aintzira; Lç lak, He lakhu, TB ur handi, Dv ur-mael, Brunet itxaso, Or ur-barruti,<br />

Ker zingira). Eta zenbat gaitz ez dira ethortzen phutzu eta aintziretarik! Dv Dial 37s (It, Ur zingira, Ip losko).<br />

Haltzak errekak eta aintzirak ditu lakhet; bertze arbolarik ethorriko ez den lekhu tzarretan heldu da hura. Dv<br />

Lab 322. Jakoben putzuko samaritanak, eta Siloeko aintzirako itsuak. Otag EE 1884a, 310. Antziraren erdiyan<br />

arkitzen zan ugarte, islara. Bv AsL 84. Komentutik beheraxago bazen aintzira edo ur-zipu handi bat, itsasoa<br />

iduri. Arb Bok 198. Non nahi, aintzi edo intha zikhin batzu. Prop 1902, 255. Jainkoaren asarrearen aintzira<br />

aundia. Inza Azalp 116. Kokuak aintzira-ziar ibilten dira. Altuna 23. Txapartegietan moxorro gorriak eta<br />

aintziraetan izainak atzematen ditinagu. Or Mi 11. Horra nun [...] agertzen zaikun ur-eremu handi bat [...].<br />

Intha zonbait? Aintzira bat? JE Ber 91. Miarritzeko aintzira. "Le lac de Biarritz". Barb Leg 71. Aintzirak lur<br />

barnean iz-adarra egiten du. Goen Y 1934, 92. Ta txistu eze orrek, artzain irarrijoi, / aintziran igiko dau kisñien<br />

pinpiña. Laux AB 31. Titikaka aintzirara. Or QA 52. Zuen begi-aintziretan / ezinbertzez gainbetheak / hondatzen<br />

naiz, ithotzen naiz. Mde Po 37. Aintziko urerat / ilhargi-laurden bat erori zen. Ib. 15. Zurrun ta iratzarri aintzira<br />

azpikoez / arnasarik gabe. 'Tan inmóvil y despierto como la entraña del lago'. Gand Elorri 149. Selinuntiko erria<br />

ondatzen zuen izurritea sustraitik kendu omen zuen, bertako aintzira ta zingira legorterazirik. Zait Plat 76.<br />

Enara txiokariak aintzira inguratuz dabiltza. Ibiñ Virgil 77. Kaistre ibarreko aintzire ur-goxoetan. Ib. 77. Lurra<br />

dena arin eta aintzira. "La terre, sablonneuse et marécageuse". Ardoy SFran 162. Nerea, mukuluaren bihotzean,<br />

lan-txilborrean biltzen den aintzira hori da. MEIG IX 140s (en colab. con NEtx).<br />

v. tbn. SMitx Arraun 109. Txill Let 114. Erkiag BatB 111.<br />

"Islas y bajíos de las orillas del Bidasoa (Darric)" DRA.<br />

- AINTZIRA-BELAR. Hierba de zona pantanosa. Eguzkiak dizdizatzen ditun gatz-lapatxetan barna, aintzirabelar<br />

eta zumadietan barna. 'Hautes herbes paludéennes'. Or Mi 120.<br />

aintziradi (-nz- AN ap. A Aq). Lugar pantanoso. "Albufera, ainziradia" Aq 943. Aintziradi<br />

bakartsuetan, Camargako ugarte barnean. Or Mi 138. Siñeste gartsuz Rodano-ertza atzematen dugu, ta<br />

ain[t]ziradiz aintziradi goaz, zer gerta. Ib. 132. "Paludoso, antziradia" Lar.<br />

aintzirar (antz- Lar, Hb ap. Lh). "Palustre" Lar.<br />

aintzirate. "Marjal" Lar.<br />

aintziratsu (AN, L ap. A; Lar (+ -nz-), Dv). Pantanoso. "Pantanoso", "lagunoso" Lar. "Marécageux" Dv. <br />

Bainan xotxetik ethortzen diren zuhamuek ez dezakete bakharrik egin oihan molde bat. Horiek dira lekhu heze<br />

eta aintziratsuen baliatzeko. Dv Lab 326.<br />

aintziratu (Lar (+ -nz-)). 1. "Embalsar", "empantanar, llenar algún paraje de pantanos", "estancar las aguas"<br />

Lar.<br />

2. (-nz- Lar). "Empantanar, meter en un pantano, v.g. coches, caballos, &c." Lar. "Empantanarse, quedar<br />

empantanado" Ib.<br />

aintziratxo. "Balsilla" Lar.<br />

aintzitiko. v. ANTXITIKO (s.v. antxiti).<br />

aintzu. v. antzo.<br />

(h)aintzur. v. aitzur.<br />

aintzura (H). Apariencia, aspecto.<br />

Tr. Documentado en textos de Mendiburu, Ubillos y Lizarraga de Elcano, y ya en el s. XX, en Darricarrère e<br />

Iraizoz.<br />

Arrats oro agertzen ziran gerrako gizonen ainzurako zaldizko zenbait. Mb IArg I 253. Orra, ogiaren ta<br />

ardoaren ainzuran jaten dira komunioz Kristo Jaunaren gorputza ta odola. Ib. 388. Baña konfesio iduriz ta<br />

aintzuraz ez ezik, mamiz ta izatez ere on-zuzena. Ib. 95. Ainzur gordean agertu zen an Jesus biztua. Ib. 283.<br />

Zeruko bidean daudelako ainzuran, infernukoan beti beren buruak arkitzea. Ib. 96. Gure begiak Sakramentuan<br />

ekusten duen guzia da ogi mee, edo hostia zuri baten iduri edo ainzura bat. Ub 201. Kristo pintatzeunte axuritto<br />

baten aintzuran (27). LE-Ir. Infernua dela leze andi bat tinaja inmenso baten aintzurara (308). Ib. Izar andana<br />

hari berari atzeman zioten [...] karriota (firrilarrik gabeko) baten aintzura edo itxura. Darric RIEV 1913, 225.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

538

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!