A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aintzakotzat (Lar, Añ, Izt 25v, H, A (s.v. aintzakoa)). v. aintzat.
Tr. Palabra exclusiva de la tradición occidental, documentada desde principios del s. XIX. El significado de
'(tomar) en consideración', que aparece --coexistiendo con el primitivo-- a partir de Iztueta, termina por ser el
único. En DFrec hay 25 ejs., ninguno de ellos septentrional.
1. (Tener, etc.) por tal, como tal. "(Por) tal me tienes, te tengo, [...] aintzakotzat naukazu, zauzkat" Lar.
"Reputar, tener por tal, aintzat eduki, aintzakotzat" Añ. Etzuen alaere ezagutu nai izan bere Salbatzalletzat;
eta aintzakotzat ezagutu bearrean [...] gizonik gaiztoena bezala lotu zuen. AA I 420. Ausitzen badu penitenzia
larria, eta aintzakotzat emana, bekatua izango da larria. Ib. 293. Emaztea ez dala zure neskamea, baizik betiko
laguna: eta aintzakotzat iduki bear dezu. Ib. 586. Emakume limuri zikin bat, aintzakotzat Parisen ezagutua
zegoana. AA II 5. Jainkotzat artu zuen arrazoia, eta aintzakotzat onratu zezeen jendeak. Ib. 20. Apartau biar
ditugu bada [...] alkarreganik, geu bizi izateko biar ditugun gauzen gurarijak, ta, ain bagarik igaro
geintekezala, aintzakotzat burutazinoian sartuten jakuzan gauzen gurarijak. fB Ic II 254. Zeña [...] iduki izan
dan San Martin-en jaioterri egiazkotzat, eta gaurko egunean ere aintzakotzat dauka Gipuzkoako Probinziaren
zatirik andienak. Izt C 499. Bada lotsatuten bazara Jesusen jarraitzallatzat agertuten zeure burua, bera bere
lotsatuko da aintzakotzat zu ezagututen. Ur MarIl 57. Ni ez naiz izan gizonak uste duten eta aintzakotzat iduki
nauten bezela aien desonragarri eta eliz-lurrik merezi eztedan bat. Arr GB 75. Itxuen errian da tuertoa alkate /
aintzakotzat errian ni ere naukate. AB AmaE 410. Gauza bearrekoa da Eleizearen nagusitasunak aintzakotat
imini dagiguzala eta irakatsi dagiguzala. Itz Azald 18.
2. (V, G-azp-goi-to, AN-gip). Ref.: A (aintzakoa); Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 40. (Con hartu, eduki, etc.).
(Tomar, tener) en consideración, (dar, conceder) importancia. "Aintzakotzat artuko da [inglesez jakitea] (G-goi,
AN-gip)" Gte Erd 40. Cf. ez-aintzakotzat.
Tr. El vb. con el que aparece con mayor frecuencia ez hartu. Se documenta con e(d)uki en Arrese Beitia,
KIkG, Etxaide (JJ 168) y M. Atxaga (Gazt 43), con eman en Txillardegi (Let 99), y con izan en Zaitegi, N.
Etxaniz (LBB 252) y Berrondo (Kijote 171).
Euskaldunen izenekoak diradela enzutea aski da zenbait aizebelatsek ostikoperaturik aintzakotzat ez artzeko.
Izt C 218. Iñork aintzakotzat artu bagez, bazterturik txokoan ixil ta geldi badaude ere. Ib. 239. Guziak jende
beenekotik ateratuak, izen gabeko iñor uts ezertan ere aintzakotzat artzen etziranak. Lard 393. [Pobre izatea]
artutzen ez degulako aintzakotzat, eta ez diogulako oni merezi duan begiramentua. Bv AsL 220. Ori da
aintzakotzat / iñor ez artzia, / ez eta projimua / maitatutzia. AzpPr 118. Diego ta bere lagunen deadarrak
aintzakotzat artu barik. Ag AL 26. Jaungoikoa eta bere Eleizea gitxitan euki eta aintzakotzat bere ez artutean.
Itz Azald 209. Lagun arteko irakaspen gaiztoak aditzean, lenbizi, etzituan aintzakotzat artu nai. Ag G 218.
Jaungoikoaren izena aintzakotzat eukitzera. KIkG 51. Nerekin aserretu zan; ez nau aintzakotzat artzen. Lab
EEguna 67. Ezin ditekela euskeraz aintzakotzat artzekorik ezer adirazi. Ldi IL 32. Axanpa ori ez dut
aintzakotzat. Zait Sof 27. Bañan beltzen lagunak izan bear dute ta beltzek barrean aintzakotzaz [sic] ez zituzten
artzen. JAIraz Bizia 35 (v. tbn. 123, 21, 73 aintzakotzaz). Norberak erakusgarri berezirik baldin ba dau, eztau
emakumeak aintzakotzat artu barik utziko. Erkiag Arran 42. Ezin gizona konpreni hormonak aintzakotzat artu
gabe. Txill Let 88. Gurasuak bere esana aintzakotzat artu ebala. SM Zirik 79. Aintzakotzat ere ez dizkitzute
artzen zure naigabe ta pozak. MAtx Gazt 30. Irakurri be irakurri dautsat zeozer. Ezagutu, eta geiago
aintzakotzat artu bear orain. Alzola Atalak 86. Beste irurak etzuten bakarraren erasoa aintzakotat artu. NEtx
LBB 41. Hutsa ahal da, bada, gure artean, inor mamia haintzakotzat hartzen ikustea? MIH 296. Egituraren
ederrez ez genituzke beharbada aintzakotzat hartuko bertso hoek. MEIG III 111.
v. tbn. Zam Man 2. Mok 8. Munita 71. Etxde JJ 268. Berron Kijote 180.
3. "Aintzakotzat nago (V-arr), creo que es verdad" A (s.v. aintzakoa).
- AINTZAKOAGOTZAT. (Tener, etc.) en mayor consideración. Agintaritza bat aintzakoagotzat dan ginoan,
eskierrago gertatu oi da, eta eskierrago dan ginoan, errezago egiten zaio erritarrei eskubideak oro kentzea. Zait
Plat 18. Guk zuzen eztugula irizten, zuzentasuna aintzakoagotzat eginik, zuzenbagekeria baino. Ib. 137.
aintzakoz. (Tomar, tener) en consideración. Amets ederrik egiten dute / ondartzetan dabiltzanak, / ta ez
dituzte aintzakoz artzen / kulpitotako esanak. Basarri 164.
aintzaldu. Glorificar. v. 1 aintzatu. Aintzaldu daigun Agate Deuna, / Bijar da, ba, Deun Agate. Kk, canc.
para los coros de Sta. Agueda (ap. DRA). Aintzaldu daigun Josu-Biotza, / aintzaldu Miren Garbia. Enb 108.
Erosle gurea, Yosu biotz-bera / zugan maite, gurtu, ta baita aintzaltzen. Tene Muxika EuskOl 1933, 84.
ahintzale. v. arintzaile.
aintzalgarri. Glorioso. Gure edesti aintzalgarriaren orrialde txuri batzuk izpil beltzaz zikindu. P. Urkia
EEs 1928, 17.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
535