A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
bota ta egondu ziran ogei ta irur egunez itxerako aizearen begira. Mb IArg II 291. Aixiak alde batera, edo
bestera ontzija itzuli gura dabenian, boteetan deutsa itxaso gizonak ontzijari ankoria, itzuli ez dedin. fB Ic I 37.
Galeon au bear bezala antolaturik Yaca-ko kargalekuan lanbideari itxoroten aingurak botarik Juan Perez
zegoela. Izt C 424. Ontziyak aingurak botarik zeuzkan. Camp EE 1883b, 518. Onek Getariko baian aingurak
botatzea luzatu eban. Arr EE 1885b, 472. Aingura bota dut Arratsaldean: / oña dut ezarri Udazkenean. Ldi BB
126. Inun aingura bota gabe. Lasa Poem 83. Eta harkaitzen batean jotzeko beldurrez, lau aingura bota zituzten
txopatik. IBe Act 27, 29 (Ker, IBk lau aingura bota; Lç laur angura egotzi). Aurreraka doan indarrez, erak
eremuan botatzen du aingura. MEIG IX 120 (en colab. con NEtx).
- AINGURA EGOTZI. Echar el ancla. Laur angura unzi gibeletik egotzirik. Lç Act 27, 29 (He laur aingurak
etxatu, TB laur angura aurthiki, Dv lau aingura arthiki, IBe lau aingura bota; Ol lau arpeu bota, Arriand
eustarrija egotzi). Aingura egotztean. EZ Man II 137.
- AINGURA ETXATU. Echar el ancla. Orduan beldurrez lekhu gaitzetan jo ginezan, etxatu zituzten popatik
laur aingurak. He Act 27, 29 (Lç laur angura egotzi).
- AINGURA GORATU. "Desaferrar, aingurak goratu" Lar.
- AINGURA-GURUTZE. Cruz del ancla. Ardatzak beeko muturrean aingura-gurutzea darama. Garm EskL II
88.
- AINGURA JASO. Levar el ancla. "Desancorar, aingurak jaso" Lar. Egiñal guziaz aingurak jaso, eta itsasbarrura
sartu. Arr EE 1885b, 474. Eta aingurak jasorik, itsasoak eroaten ebazan. Ker Act 27, 40 (Lç angurák
altxaturik).
- AINGURA LOTU. "Entalingar, aingura lotu" Lar.
- AINGURA MUILATU. Echar el ancla. Aingura muillatu behar duben lekhuban. INav 135.
- AINGURETAN. (Estar) anclado. San Simon eta Judaetan, onziak ankoraetan. "En las áncoras o
amarradas". RG A 62. "Wriley" konpañiako untzi guthunkaria, ur gainean ainguretan dago. Prop 1898, 179 (ap.
DRA s.v. guthunkari).
ainguragile (G ap. A). Anclero, fabricante de anclas. Perragin, iltzegille, txispagin, ainguragille eta
gudarako iskillu mueta guztietakoak egiten ari direanenak [sutegiak]. Izt C 130. Ala dago, Getariko Ostolaza
ainguragillearen lantokia. Garm EskL II 84.
ainguratoki (Urt IV 469). 1. Lugar del barco de donde cuelga el ancla. "Cheniscus" Urt.
2. "Ainguratoki, ontzia lotzeko toki egokia; kai barrua; [...] fondeadero" Zubk Ond.
ainguratu (Lar, H), anguratu (Lar, H). Anclar. "Ancorar" Lar. Itxasarte zabal artan beste aberrietako
ontzi batzuk bazeuden ainguratuta. PMuj Noni 15.
ainguratxo. Dim. de aingura. Aingurak baño geiago, ainguratxoak dira Ostolazak egiten dituanak.
"Anclote". Garm EskL II 88.
ainguru. v. aingeru.
ainik.
- AINIK ERE. a) Pues, ciertamente (gralmte. al comienzo de una oración). Hobe duken ainik ere, / honki
egite', engoiti, / ezi ez iagoiti, / hel akit, berant bad' ere. O Pr 25. Ainikere mündüko siratsak oro edo hüts dira
edo ahalkegarri. "Nam". Ip Imit II 10, 1 (Ch ezen, Mst ezi). Abeltegi hura zian haitatü [...]. Ainikere betherik
ziren egünak, eta heltürik zen Mariaren emerditzeko müga. Ip Hil 90 (205 anikere, quizá por ain-). Ainikere sori
zen ezinago, izan ledin hura lehenik haren phiztürik ikhustiaz konsolatürik. Ib. 178. Ainik ere ezdütü Jesüs
Kristek eman zelietako erresumaren giltzak Zesari [...], bena bai Phetiriri. ArmUs 1896, 97.
b) "Jusqu'à ce que" H.
- AINIK ETA (añik H, Dv). a) Hasta que. Geroz, zezano ainik-eta / urhent-beta / hil-bederatzurruna, /
Iainkoari eskerren emaiten / iragaiten / zituen gau' et' eguna. 'Jusqu'à ce qu'elle eût pleinement achevé la période
de neuf mois". O Po 58. Bai eta othoitü emaitereki begira litzan hurak haren amuriuren gajetako, añiketa
Jinkuak beste gisaz haietzaz disposa artekan. UskLi 261 (ap. DRA).
"Anik-eta (BNc, Sc), añik eta (S), desde entonces" A.
b) De modo que. Ordun aldiz, arraunlarien erregiña ta ama intzan, ainik eta kaiean ontzian lerro lerro
yarrita ez baitziteken aizerik igaro. Or Mi 132. Biek batean erdi: ainik eta, batak semearen eta besteak
neskamekumearen xeetasun berak eman bear baitzituten izar-iarkera aietaz. Or Aitork 162. Biur ninduzun
Zugana, ainik eta ezbainun ez emazterik ez gizarteko itxarokizunik opa. Ib. 209.
hainik. (En contextos negativos). Semejante, de tal calidad. Erregeren alaba da / palazio sainduan; /
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
531