A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
de pintas" A. "Angire morie (Murena helena), [...] morena" A. Anasagasti "Itsas espezierik garrantzitsuenen
Bermeoko Terminologia" FLV 1980, 358. v. morena. Aingira more, kolaio zakar, / arraingorri ta lamote... /
gure sarera, arrai maitiak, / beitarik gabe, atozte! Inzag RIEV 1923, 502.
- AINGIRA SINBRIXU. "Angira-sinbrixua, cría de la anguila, mayor que la angula clásica, especialmente en
longitud. Goiz guztia uretan emonda, angira-sinbrixu bat baño besterik ez dogu atara" Etxba Eib.
- AINGIRATAKO. (Lugar) donde se pescan anguilas. Aingiratako toki arek beren etxeko zurkuluak baizen
ondo iakiñarren. A BeinB 91.
- AINGIRA-ZORRI. "(V-gip), tipula, zapatero (vulg.), insecto de patas largas que anda en la superficie de las
aguas trazando líneas oblícuas" A.
aingiraere (A Apend), aingiraerre (L-côte ap. Lh, que cita a Lf). "Comadreja" A Apend. "Belette" Lh. v.
andereder.
aingirakari. "(BN-mix), pescador de anguilas" A.
aingiraketa. Cantidad de anguilas. Eta gero hain segura ote da berritzat dauzkagun hitz batzu arras
berriak direla? Behinik behin aingiraketa, "quantité d'anguilles", ez! Ez-eta ere, egurketa, bihiketa, eta bertze
holako hameka. Zerb Azk 64.
aingiraki, angiraki (SP). "Chair d'anguille" SP.
aingiraño. Dim. de aingira. Guk hasteko, xilhatua dugu aingiraño batzu izanen dirala. Herr 26-7-1956 (ap.
DRA).
aingirategi. "Anguillière" H.
aingiratxa (BN-lab ap. A). Angula. "Aingiratx, pibale" GAlm 1957, 31. Ondar egun hautan gure uretarat
goiti ethorri zaizku aingiratxak. Herr 27-2-1962 (ap. DRA).
aingiru. v. aingeru.
aingo. Nork ez du negar egingo / Jesukristoren Ama aingo (ainbesteko, de tal categoría) / Seme gaxoz josita?
Loram 146.
aingura (G, AN-gip ap. A; SP, Deen I 185, Urt II 79, Lar, Añ, Dv, H), aingure (L ap. A), angura (Lar, Añ, Hb
ap. Lh, H), ankora (Lcc), aingula (IC 445, 442v). 1. Ancla. "Ancre de navire" SP. "Áncora" Lar y Añ. Zein
baitadukagu arimaren angura segur bat eta fermu bat bezala. Lç He 6, 19 (TB angura, He, Dv, Ker, IBk, IBe
aingura; Ol arpeu). Batela itsasora erautsirik, alegia hek angurák unzi aitzinetik hedaturen. Lç Act 27, 30.
Aingura eta kabletan ginduen esparantza. EZ Man II 149. Konzientziaren eranzutea eta mehatxua, aingura da,
eta aingura ere saindua eta sakratua, bekhatuen hondarrean erortzetik eta han ithotzetik begiratzen gaituena.
Ax 424 (V 274). Portu hura deitzen da Aingura txarreko portua. INav 129. Bere irudinian diala eskü batian
ankora xühürrentzat, berzian aldiz mirailla. Egiat 243. Bena angüraren soka da hausten. Ib. 157. Oratu bear
diogu Fedeko ankorari galdu nai ezpadegu herejien itxas andietan. Mg CC 197. Berari dautsagu irrime,
itxasoko ontziak ankla edo aingura seguru bati legez. Añ MisE 175. Au da munduko itsaso onetan animaren
onzia gordetzen duan aingura. AA II 11. Zeinegaz balijeetan garian itxasotarra ankora pirme bategaz legez. fB
Ic I 36s. Aingura, nekazaritzako erremienta, eta beste lankai asko bear bezala landurik. Izt C 219. Hekiekin
untziak aise aberastu, / aingura herdoilduak urre ganbiatu. Hb Esk 15. Azkeneko erremedio eta salbazioko
aingura bezela. Arr May 157. Uretan edo urertzeko basatan, txalopa saiats [...], kate zar ta aingura ordoituak.
Ag G 215s. Eman dezagun mariñel bat, aingura bat eskuan duela. Vill Jaink 36. Aingurak egiteko burni geza
bear da. Garm EskL II 88.
2. Yunque. (Podría tratarse de una variante de ingude). Zorrozten zituzten dranga dranga, aingura gañean,
itaien aoak. Ag G 25.
- AINGURA ALTXATU. Levar el ancla. Eta angurák altxaturik itsasoari unzia abandona ziezoten. Lç Act
27, 40 (TB angurak altxatu, He, Dv aingurak altxatu; Ker aingurak jaso, Ol arpeuak yaso). Altxatu geroztik
kable eta aingurak. EZ Man II 137. Aingura altxata denbora gutxian eldu ziran Chipre ugartera. Bv AsL 212.
- AINGURA AURTIKI. Echar el ancla. Aurthiki zituzten gibeleko laur angura. TB Act 27, 29 (Dv lau
aingura arthiki; Lç laur angura egotzi).
- AINGURA BOTA (Lar). Echar el ancla. "Anclar, ancorar, aingurak bota" Lar. Itsas bazter batean aingurak
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
530