A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
147.
Tr. Con sustantivos contables, el verbo puede aparecer en singular o en plural. En el s. XVII domina la
primera opción; a partir del s. XVIII y hasta nuestros días de va incrementando el uso de la segunda (que a
menudo alterna con la primera en un mismo autor), tanto al Norte como (especialmente) al Sur.
Zure mertxediak hainberze kuidado baitu nizaz. (1595). FLV 1993, 449. Othoitz egiten darautzu hain berze
ohore egin deizazun haren etxera etor zeitezen. Volt 279. Duzun, beraz, laudorio zuk ere gureganik, / hainberze
on dugunean guk ere zureganik. EZ Man I 34. Baiña hura ere, ttipiago bazen ere, etzuen erdietsi, hainbertze
plazer ere etzeikan egin. Ax 598 (V 384). Nola egiten dute hain bertze fraidek? SP Imit I 25, 8. Eztian hain
bertze difikultate obra honen egiteko. Tt Arima 62. Aitzitik nigar egiten duk / hainbertze milla hobenez. Gç 122.
Zure zuhurtzia hainbertze mendez mende, eta arrokapean gorderik, eta ehortzirik bezala egon dena. ES 87.
Izanik munduan ainberze sanduren gorputzak. SermAN 4r. Anbeste Jainko gezurrezko ta irrigarriri. Lar DT
LXXXII. Emendik atera zituzten ainbeste argi txuri, gorri, urdiñ. Lar SAgust 9. Haregatik orogatik ephel
giaudetzü, hañbeste miraküllüren eta pherediküren entzün onduan. Mst III 18, 3. Miragarrizko prodijio andiago,
nola Euskera [...] bizirik ainbeste sekuletan egon dan. Cb EBO 9. Anbeste antsiaz nai ta biribillatzen zituztenak.
Cb Eg II 140. Ez da ez ainbeste mirari / ekusi inoiz lurrean. GavS 9. Zertako beraz huni harenbertze atsegin
eginen diot? Brtc 114 (112 hainbertze). Ainbérze kontu, ainberze enbusteria, ainbérze sekreto agerzendirénak,
ainbérze murmurázio! LE Prog 120s. Ainbeste urteko merezimendubak. Zuzaeta 51.
(s. XIX). Nork zukeien ezagutu / Jopen pazientzia / Satanek ez balu artu / hainbertze ausartzia? Monho 100.
Eta egün zelebra / bi enperadoren besta, / hainbeste errege khiristi / huna bildürik beikira. Xarlem 1466.
Hainbeste lege indiferent / lürrian beita ebilten. Ib. 165. O kristau, deabruak orain anbeste atzerapen,
nagitasun, ta ezin egin ematen dizuna. Mg CC 180. Esan bear ditudala anbeste bekatu itsusi. Ib. 181. Sabelzorrija
egin jaku, ta edan guria, ainbeste berbaren ondoren. Mg PAb 55. Anbeste lagun galdu zutela. VMg 50.
Infernura ainbeste anima daramazkienak. Gco I 418. Ainbeste birao, esaka deunge, ta berba loi esan dituan miñ
atsitu onetan. Añ EL 1 158. Zergatik ordea ainbeste igui izan bear dio pekatu benialari? Gco II 13. Gaztigatu
zion Jesusi etzezala ainbeste neke artu. AA I 473. Galdu dituzu ainbeste anima. AA III 462. Oi! zer estatu
izigarritan kausituko diren orduan hainbertze eta ezin erran bezanbat giristino. Dh 143. Ikusi ezkero, dinot,
onako emakume bat, ainbeste lani, ta sail andiri kobru emoten deutseela. fB Ic II 296. Ainbeste indar egiñ ebeen
berba bigun oneek Aitaren biotzian, zeiñ da [...] laztanga egon zan. JJMg BasEsc 226. Ez nituen hanbertze kolpe
hilkor errezibituko. MarIl 87. Hainbeste lan sobera da gizun baten. Etch 276. Emateko ainbeste mesedeen
eskerra, / ostuko ion bada ariaren isterra? It Fab 255. Orra zeren bidez lagatua arkitzen dan, ainbeste ondasun
ematen ikusi izan degun Aralarko meatze aomen andiko aberatsa. Izt C 68. Mendi bakarrean topatu bazituen
Pliniok ainbeste berar mueta. Ib. 38. Ni naz zuk ainbeste bidar deitu deutsazuna. Ur MarIl 35. Galdu dituzun
ainbeste arimaren ordez. Ib. 54. Haiñbertze tornu hark toki hartara egiñ zituen, / non lezoiñgille bat hortaz
noizbait ohartu baitzen. Gy 88. Eta ainbeste nekerekin guzientzat adiña irabazi zuena, ezer gabe gelditzen zan.
Lard 119. Ainbeste aurtxo ilerazo zituen. Ib. 452. Hark egortzen ditu arimen ondotik hainbertze aphez khartsu.
Hb Egia 103. Hainbertze bekhatu eta hain handiak egin dituzuna. Dv LEd 99. Ainbeste apirillen erdiyan zu
bakarrik izango zera maiatza. Bil 161. Othoizten zuelarik barkha zitzon hainbertze ahapaldi gaxto. Laph 57. Añ
luzaroan gaxorik oi dagoan eta bere gaitzaldian zuk ainbeste on egin diozun Berta. Arr GB 27. Denbora aietan
ainbeste ikasle zeuzkan Salamancako ikasitoki edo ikasola. Aran SIgn 58. Ainbeste kontu eman dizu medikuak
esanaz ez ardorik erateko, eta orrenbeste ardo eraten ari zera? Sor Bar 57. Ill zaite bada bakar ta soillik /
Paradisuko izketa, / sei milla urtian ainbeste damu / garratz mingots iruntsita. AB AmaE 6. Ainbeste negarrekin
begiak zeduzkan gaixotuak. Apaol 94. Nor da gai dena jasaiteko hainbertze bekhatuk merezitu darozkiguten
gaztigu handiak? Jnn SBi 1s. Hainbertze arima sar zadin zeruko bidean. Ib. 111. Bena guretako, hainbeste gisaz
Jinkoa ofensatü dügünentzat, lotsagarri, ikharagarri düzü hiltzia. Ip Hil 199s. Ainbertze guzur laban / eukazan
minean, / ze zazpi mutil gazte / berotu ginean. Azc PB 314.
(s. XX). Ainbeste euskaldun zintzori ezteutsegu geuk buruetan sartu? Ag Kr 6. Argal da zurbil jarri zan, bere
naigabe ta buru-austeakaz ainbeste illebetean. Echta Jos 286. Hainbertze lan mota baitauka lurrak [...], nor da
hek ikasi gabe dazkienik? JE Bur 192s. Ainbeste baserritarrek opatu duan errege-zigorra. Ag G 359. Bere
errikidiak, ainbeste dirugaz mutilla ikusirik, ikaratu ziran. Kk Ab I 76. Ez nuen sekulan erranen hainbertze izar
bazitekela zeruan! Barb Sup 14. Ainbeste jende izaten zanik / ez nuan uste munduan. Tx B II 92. Ainbertze tresna
andi bear direlarik olako lekuetan. FIr 134. Gaixo Battit, ainbeste urte ez yakinik nuntsu zen ere, eta horra
lehenbiziko berria. Zub 61. Ontan, ainbeste lotsabagez aserreturik, oiuak eta dantzak geldiarazita, an
aurreratzen da bipil Torpin zarra. Or Mi 133. Arenbeste adar, beso ta ankadunak zirala ikustian. Otx 58.
Erderaz ainbeste gauz yakingarri azaltzen, bai?, ta alkietan bost lagun. Ldi IL 67. Gari gotti eta arto musker /
nok jarijok ainbeste atson? Laux AB 88. Beste langai batzuek berriz ainbeste ardura gabe egiten ziran. JMB
ELG 56. Jaun andi onein eretxiz, gizartekeriak ainbeste indar artzearen errua Eleizak eta eleiz-gizonak dauke.
Eguzk GizAuz 26. Aintzinekoer noalz hainbertze uholde / Ez zaizkote nagusitu? Iratz 62. Ainbeste etsai dauzka
berak! Munita 29. Hainbertze haur hobenikgabe hilarazi zuelakotz. Zerb IxtS 83. Pinturako kuadru bati gizonak
ainbeste afan zelan emon leikian be konprenditzen ez ebana. SM Zirik 16. Eta ainbeste bidar ikusitako gauzeri,
barri eritxen. Erkiag Arran 185. Prest ziren etxeratzeko, ainbertze egun atsegingarri pasatu ondoren. Izeta DirG
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
509