A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
bazebiltzan. 'Quizá con engaño'. Ib. 55. Batek zintura biar duela, / bestiak berriz kordoia, / anbat etxetik salduko
dute / amoko edo txorroia. Xe 315. Guk baño errezago irabazten dezue; bai anbat. Ag G 319. Bai orixe, bai
anbat. Ib. 192. Anbat gerta niteke / partida galtzera. Tx B I 199. Pazientziya artuko banu / anbat ez nuke
kalteko. Tx B II 61. Mutil bat zebilkiok ondoren, eta, marmarrak dionez, anbat ez dek izango mutil ori zuen
sendiarterako egokienetakoa. TAg Uzt 104.
7. Tanto como. "Ce dialecte [se refiere al guipuzcoano] se sert aussi de ainbat ou anbat au lieu de bezenbat.
Edozein da zu ainbat (It)" Dv (en el caso de ainbat se trata de var. de adinbat). v. adinbat. Israeltarrak nai
anbat edan zuten. Lard 74. Nai anbat aragi. Ib. 75. Odeia anbat, jendea ere zijoan. Ib. 86. Oiek anbat grazi / ez
nunbait merezi. AzpPr 67. Zeruan anbat izarño / uretan islatzen ziran. SMitx Arraun 109.
8. (A Apend). (Uso sust.). "Ainbat bat, cierta cantidad" A Apend. Euneko ainbata ateratzearren. "Para
obtener su tanto por ciento". Or in Gazt MusIx 22.
- HAINBAT ...-AGO. Tanto más. Cf. HAINBAT GUTXIAGO; HAINBAT HOBE. Ezen duen guziari
emanen zaió, eta hanbat gehiago ukhanen du. Lç Mt 25, 29. Eta begiratzera anhitz eman izan zaion guziari,
hanbat gehiago galde eginen zaio. "Tant plus". Lç Lc 12, 48.
Mucho más. Bada, hanbat afekzione handizago hura igorri ukhan dut, hura ikhusirik berriz alegera
zaiteztenzát. Lç Phil 2, 28. Eta hek hanbat gortzenago ziraden. Lç Lc 23, 5. Enzun ukhan zutenean ezen
hebraikoén lengoajez minzo litzaiela, hanbat silenzio handiago egin zezaten. Lç Act 22, 2. Erraz da beeratu,
goiartu, ta iltea edozein bizio txar bere asieran; baña bein andi eginik, ainbat gatxago. Añ LoraS 106. Obeto
sinistuko neuke aste bat bere luze egingo zeunkiala astian sarri komulgadu, ainbat sarrijagotan arzerren emon
nai deutsuben diruba. Astar II 235. Lan da neke ez gutxi ta anbat are geiagoak bidean bizkarki eramanda. Aran
SIgn 90. Egunerik egunera ainbat laztanago ebezan euren alabea ta Josetxo. Echta Jos 363. Edonungo beartsuei
laguntzen ekien bilbotarrak ainbat geiago lagundu bear eutsiela euskaldunai. Ag Kr 200. Sartu zituzten beren
aizkorak zuaitz lodien biotzetaraño, koipetan sartzen dan labana baño ainbat errezago. Ag G 102. Aren anima,
bizkor baiño ausartagoa ta ainbat aulagoa, Zuregan ordez beregan entziñik, io ta lurrera zezan. Or Aitork 139.
Ziskua gilbortuteko bidean jarri oi dira, ainbat eta areago, lurraldeok toki eratsuan [...] baldin ba dagoz. Erkiag
BatB 137.
Baiña Gurutzez ononzko erriak, ainbat eta dira aundiagoak, argiagoak, omentsuagoak, zorionekoagoak, nun
ta Kristoren legea beren barren-barreneraiño sartzen duten. Etxeg in Ag AL 6.
Ez duzu arbola itsusiagorik nola baita oliba ondoa; ez eta, hala hala, hanbat pollitagorik amanda ondoa
baino. JE Bur 82.
- HAINBAT DEUNGARO. Tanto peor. Cf. a(i)nbat deungeago en Lar y Añ, s.v. peor que peor. v. HAINBAT
HOBE. --Antxinako usadio zarra dot. --Ainbat deungaro, esa eutsan. CrIc 60.
- HAINBATEAN (Lar (+ anb-), Añ). a) "(Al) tanto, por el tanto, anbestean, ainbatean" Lar. "Tanteo del tomar
por el tanto, anbatetzea, anbatean artzea" Ib. "Hanbatean gira, nous sommes à la même mesure, au même
degré, au même point" H.
b) A tal precio (indeterminado). "¿En cuánto? en tanto, zenbatean? anbatean, onenbestean" Lar. v.
HAINBATETAN (b).
c) En la medida que. v. BEZANBATEAN. Gizona dan anbatean, noren semea da? Ub 131. Seguru jakinik
ba-dagoke, Mundu onetan bizi gerala, jakin dezakegun anbatean, ba-duala ondasunik andiena dan Jainkoaren
grazia. Ib. 190s.
d) "Hanbatean, toutefois, sur ce" Dv. Hanbatean, guziak ixiltzen dira. Orduan Jaunak hartzen du solasa. Dv
LEd 194.
e) (BN-arb; anb- AN-ulz, B). Ref.: A Morf 361; Gte Erd 229; Izeta BHizt2. Regular, medianamente; hasta cierto
punto. "Gure erie gaur anbatean dago" Izeta BHizt2. "Horrekin badoa hainbatean (BN-arb)" Gte Erd 229. v.
HAINBESTEAN (b). Hargatik bere hitza atxikiz, bederen hanbatean, Elizaren gizonak utzi zituen irakasle.
JE Bur 43. Harekin [euskararekin] oraino bazoan hainbatean; behar orduan euskaraz mintzatzen baitzitzaukun.
Xa Odol 25. Ezin ukatua da ere, hainbatean errexki eta ongi kantatzen duen baten ahotik, pertsu bera ere beti
goxoago dela beharrientzat. Ib. 64.
f) "Arenbaten dabilz (Vc), andan sin mucha diferencia" A s.v. aren. "Aren baten, aproximadamente, con poca
diferencia. Bata katu eta bestia txakur, bixak aren baten dabiz" Etxba Eib. "Ainbaten da, es igual, da lo mismo"
DRA. Lagunik geien geienak erdi billozik edonoren aurrean. Gizonezkoak, tira ba! prakamotz eta galtza
labur-samarrak izan arren. Baiñan, emakumeak ere, iztar, bizkar eta bular aldea ere arenbatean narrrugorri
erakutsiaz. Erkiag Arran 25.
g) "Ainbaten, por lo visto. Joan zara zu, ainbaten (Ker)" DRA. v. supra (6).
h) Pozez ordirik, aren baten, eldu zan don Anbrus arreba ta loben etsera. A Latsibi 39 (en EY III 278 traduce
"en cierta manera").
- HAINBATEAN HAINBAT. "Hanbatean hanbat [...], ainbatean ainbat bihurtzea, rendre tant pour tant" H.
- HAINBATEAN HAINBATEZ (H; hanbatean hanbatez Lar, H). "Tanto por tanto, anbatean anbatez. Lat.,
æqua compensatione" Lar.
- HAINBATEKIKO. "Talión, anbatekikoa" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
500