A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
ziren erho eta itsu ezen imajina hek [...] ohoratzen baitzituzten. Mat 103s. Hain ongi enbalatua nun ezpaitu
perillik bustitzeko. Volt 215. Da ain gaistoa bekatu mortalea, eze ilzen baitu egiten duenaren arima. Ber Trat
94r. Daude ain atenzioreki eze [...] ezpaitirade meneatzen beren lekuetatik. Ib. 30v. Eztu nahi puni dadin hain
desohoratuki / Ifernuko non burreuak solament dezan uki. EZ Man I 118. Ezen hain behera eztu ozeanak
ondarra, / nondik athera berunaz eztezaten legarra. EZ Man II 127. Vespasiano Enperadoreak hain zuen
kondizione ona [...], ezen nahi etzuen bezala [...] nehor minzatzen zeikanean [...], disimulatzen zuen. Ax 313 (V
208; v. tbn. 15 (V 6) hain... non). Erria izanik ain banatua [...] zeinda akudidu ezin leien [...] elexeetara. Cap
(ed. 1893), pról. Ona Xauna, ta aen ona ze baliz obago ez leuke montako ezer. Mic 14v. Haren eder izana / da
hain gauza bekana, / ezi eztuela kiderik / baita jenden errana. O Po 31. Zure flakotasuna hain handia dela non
hargatik bertzeek baino beharago duzula norbait hel eta lagun dakizun. SP Phil 543. Hain duk eztia [Jesus] non
bihotzak / baititu bereganatzen. Gç 80. Uste al dozu Bizkaian / ain jente biguna dala / nola zeuen alardeen /
bildurrak dagoezala? BBizk 10. Zeren geure hitzkuntza propiala baitarabilagu hain nahasia eta trukhatua, non
Eskualdunok gerok pena eta neke baitugu elkharren aditzeko. ES 398. Emazu [zure burua] haiñ behera non
bapedera baitabilke zure gaiñean. Ch III 13, 3. Garturik irten zan ain biziro, / non arraio bati da berdindu. Lar
Gram 391. Hain muthiriak baitire, non ez baita behiñere posible haukiekiñ ez bakerik ez astirik izatea. He Gudu
99. Añ lotsa, ta pena andia Monikak artu zuen non bere biziko ardoa ala edatea utzi zuen. Cb Eg III 365 (II 199
añ... ze). Ain dago argia, ta ederra / zer dirudi Zerua. GavS 9. Delakoz [...] handiago izan nahiaz haiñ betherik
non jende güzien zerbützü egin e'lirokienak, arrotz beitütie. Egiat 212. Dire ain biótz értxiak, ezi daude beti
afanaturik ez utzináies kéa ere etxétik. LE Prog 110. Sortu zan gose ain ikaragarria non amak beren semeak
jatera behartu ziran. Ub 111.
(s. XIX). Daukat bekatu bat ain itsusi ta lotsagarria, ezen ezdet konfesatu urte osoetan. Mg CC 108 (190 ain...
non). Baña ain dollorrak izan dira, zein da ez deusten atera trago bat. Mg PAb 44. Estu eben ain irme
metarrira, ze, istanda egin eutsan eskuturreti odolak. Añ EL 1 212. Etxeak badira ain ganora bakoak non alkar ta
erabatera lo egin izaten dabe nasturik era guztiko personak. Añ LoraS 161. Añ zan eder eta galaia, non ura
ekusteagatik leio eta balkoietara irteten ziran damak. AA II 41. [Gauz oek] aiñ premiazkoak dira, ze, oek jakiñ
gabe [...] eziñ salba ditekean. AA III 588. Bekhatutik beiratzeko hain xede sendoa [ukhan dut], non egiazki
bainitagon zer nahi egiterat. Dh 129. Ain dira kondizinoe latzekuak [...] eze uste dabee olgeta guztiak diriala
txaarrak. fB Olg 16. Euren gomutiagaz egiten deust gerra ain bizia, ze beti nauka bildurrez ikara. Astar II 139.
Izandu zan Españan leorte bat ain ikaragarria, non ogei ta bederatzi urteren epean euri pitin bat ere ixuri izan
etzan. Izt C 4. Ain ederto ikasi eban jostun edo josla bati jaokan guztija ze, ez eguan bera lakorik. Ur MarIl 102.
Ain sinisbide argiak eman ziezten, non zer erantzunik etzutela ipiñi zituen. Lard 515. Badituzte hain egiaren
itxura handiak, non ez baita nihor gai hekien gezurtatzeko. Hb Egia 55. Ez da hain gaitz ezagutzea noiz den hain
bero non eskuak ez baitezake jasan. Dv Lab 127. Da gaiza bat kain ezelente eta amirable, ez baitaiteke erran eta
ez pensa. CatR 23 (CatSal 23 kain... bait, CatAe 22 gein... bait). Ain gozo ta egoki itz egin zien eze guziak arritu
ziran. Bv AsL 116 (76 aiñ... nun). Aiñ zan tranposoa ze, eban engañauko / deabrua berbera etorri ballako. AB
AmaE 235. Egiñ zioten elkarri ongi-etorri aiñ andia, non zirudien Amerikatik zetorrela. Urruz Urz 49. Hain eder
agertü zen xahütarzüna eta birjinitatia Mariaren begietan, non haren amorekatik, ükho egin beitzian
Salbazaliaren Ama izateko esperantzari ere. Ip Hil 46. Eskuararen eremuak hain dire zabalak eta nasaiak non
berexkunde hortan berean aurkhitzen baitu aberastasunik handiena. Arb Igand 14.
(s. XX). Aiñ zan albiste ori jakingurearen esnagarria eze, [...] bera izan zan gau atako jardungei bakarra. Ag
Kr 135. Hain hitsa non barnea ilhuntzen baitauku. JE Bur 165. Kapitaina hain zen kexian jarri nun nahi izan
beitzen abiatü adiorik erran gabe ere. Const 32. Giza-semeak, ordea, ain eder ziran, aiengana Maitagarriak
maiteberotu baitziren. Or Mi 71. Hain dira xut saetsak, nun gainari so-iteko buria arrunt goititu behar da. Zub
118. Mingaña ain txukatua non ats artzera uzten etziola. FIr 146. Ain egoan adi ze diñotse lagunak. Enb 207.
Hain ongi non, etxerat heltzean, ez baitzuen ez gatz ez eta ere paperik. Barb Leg 145. Adirazgaiari ain dagokie
zeazki, uste baitet, ez bera ez gu oar gatzaiola. Ldi IL 89. Ain aberats egon bear du, nun dana utzitzeko asmoa
artu duen. ABar Goi 29. Hain hun eta sinhesle zen, bethi ihurk ere ezpeitzian erranen Mette hezgaitz hura zela...
Mde Pr 124. Itzultze hura hain irakurtua izatu zen non bertan norbeitek argitara eman baitzuen idurigaitz bat.
Zerb Azk 59. Ain nago etsita, edozein astakeria egiteko prest nagoela. Txill Let 141. Ain ardau ona dagok eze,
pena emoten jestak saltzia. SM Zirik 70. T'ain da guzizko nere gaitza, / iltear bainago eziñ illez. Gazt MusIx 233.
Jakite ez-jakiñ au / ain da ere altsu, / jakitunak adieraziz / ezin dutela gallendu. Ib. 227. Ain ederto kantetan
eban ze, arrituta gelditu nintzan. Alzola Atalak 46. Ain txundituta, ezen, ez nintzan txintarik ateratzeko gauza
izan. Lab SuEm 206. Hain zen pizua nun burua baitzautan apalarazten. Ardoy SFran 140. Hain larrimin
hutsezkoa egin du, non ezinak berak ez baitu atzeraziko. MIH 301. Hain argi jabetu zen bere egitekoaz, berak
sortu baitzuen hitz berri hura. Ib. 244.
(Precedido de una oración con valor consecutivo; a menudo hain aparece seguido inmediatamente de forma
verbal conjugada). "Denak maite zuten; ain zan ona (G-azp) [...] uli bat adi ditake, hain da ixil ganbara (BNlab),
denek laudatzen zuten; gauzak ain ongi iten zituen (B), etzezaken nihuntik ere bere lehen senharra ahantz,
hain zen gizon huna (S), musu emango nioke, ain da zoragarria (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 207. Nihork ezin
konda liro, hain da husu oztea. EZ Man I 95. Xori batek lehen luke Ozeana agortu [...] / damnatuen penek luten
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
488