A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
2, 4.
2. (Sust.). Pan ázimo. Hargatik besta egin dezagun, ez altxagarri zaharrarekin, ez eta maltzurkeria eta
tzarkeriako altxagarriarekin, bainan zintasuneko eta egiako airisekin. Dv 1 Cor 5, 8 (Lç altxagarri gaberiko
ogiz). Airisetako besta-burua idukiren duzu. Dv Ex 34, 18. Eta airisetako lehen egunean, zeintan imolatzen
baitzen Bazko bildotsa [...]. Dv Mc 14, 12 (HeH ogi altxagarri gabetako lehen egunean, Ol Paska ta Otillak,
IBk Ogi Hilen egunak, IBe Otilen lehen eguna).
3. "Levadura, legamia, oranza, ailisa" Lar.
4. "Bazko-bestak deitzen ziren Airisak edo Azimak zeren beste hetako zazpi egunetan ez baitzen zilhegi jatea
ogi airisak edo azimak baizik, erran nahi da altxagarri edo lemami gabekoak" DvHtoy 230n. Bada, bi egunen
buruan ziren Bazko eta Airisak. Dv Mc 14, 1 (DvHtoy airisak; BiblE legamigabeko ogien jaia).
ailistasun, airistasun (Dv). "Défaut du pain qui n'est pas assez levé" Dv.
hailkatu. v. harilkatu.
ailki. v. 1 aulki.
hailko. v. harilko.
aillallo. 1. "(BN-lab), pasearse (voc. puer.)" A.
2. "(V-m), gandul" A.
aillart. v. allert.
aillauda. v. alauda.
aillekitu. "(BN-lab), levantar" A. Azkue saca ese participio del siguiente ej. de Axular 173 (V 116): "Deus
gelditzen bazaika ere, bilondoak, hondarrak, zahartzekoak gelditzen zaitza. Eta gaixtoeneko kontuan, aillekitza
hek ere, edo hek bedere geldi", donde aillekitza es forma vb. auxiliar con pref. de votivo ai(t)-.
aillera, -llere. v. 1 ailara.
ailles. v. ailis.
haillikatu. v. harilkatu.
hailliko. v. harilko.
ailliotz. v. ahotz.
aillizar. v. alizar.
aillueta. v. aligot.
aillurbe. v. ailorbe.
ailorbe (V-gip, AN; all- Lar, Añ, H), ailorba (V-gip), ailibre (Dv (alli-), H (allibria, det.)), aillurbe (V, G, L),
allubre, allebre, allubri, allebri. Ref.: Lcq 70; A (aillurbe, allibre, allorbe); Urkia EEs 1930, 43; Asp Leiz
(allorbe); Iz ArOñ (aillórbia); Etxba Eib (allorbia); Elexp Berg (aillorba). Alholva, planta de la familia de las
papilonáceas (Trigonella foenum-graecum). "Soroan ereintzen diran gauza nausienak abek dirade: [...] allorba,
pagotxa, anka-bakar [...], olo, txillar baltza, [...] (V-gip)" Urkia EEs 1930, 43. "Allorba usaiña dauka esne
onek" Etxba Eib. Garia, artoa, [...] allorbea, pagatxa, zalka, liñoa, eta beste gauza asko egin ta biltzen dira
Gipuzkoako lurrean. Izt C 26s. Frantzian, aziendei ematen diote belhar, faruxa, trefla, luzerna, allibre [...] eta
bertze asko gauza. Dv Lab 259. Aurthen etxe ondoko landan allibre erainen dugu laneko idientzat. Ib. 93s.
Phistuak diren trefla, allibre eta bazka berdeak igeltsuztatzea. Ib. 204. Ailorbe ta liñoa edo agor-liñoa San
Migeletan [ereiten dira]. A Ezale 1897, 326. Zelaietako pagotxak eta / allorbe ondu xamarrak. Ezale 1898, 354.
Aphirilaren beldurrez, eremu ederra eraiten zen gero bazka ferdez: olo, allubria edo zingila. Barb Piar I 53.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 484
mende.