A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
esaten, aparia gerturik zegola-ta. Baña guziak aiko maiko asi ziran. Ol Lc 14, 17-18 (Dv abiatu ziren
estakuruka).
- AIKO-MAIKOETAN HASI. Empezar a poner excusas. Ez akidak orain aikomaikoetan asi, mutil. Esaidak
argi ta garbi. TAg Uzt 286. Baiña, guztiak batera, aiko-maikoetan asi ziran. Leenengoak auxe esan eutsan:
"Solo bat erosi dot, eta ikustera joan bear dot; parkatu, ba, mesedez". Ker Lc 14, 18.
- AIKO-MAIKOETAN IBILI. a) Estar indeciso. Onek zirean Pontzen osagilleak erabiltzan asmoak, eta
bilddurrez beste batek aurrea artu ezeion, etzan ibilli aiko-maikoetan. Echta Jos 287. Berri aien aurrean,
erabaki zeatzak artu bear ziran; etzegoan aikomaikoetan ibiltzerik. TAg Uzt 188.
b) Andar con reparos. Ori zelan egin leiken be, aiko-maikoetan ibilli barik, argiro diño gizartelari onek.
Eguzk GizAuz 153. Ondo zekian etxekoandreak, gizonezkoak etxealdean aikomaikoetan ibilli arren, bein
mendira ezkero, gogoz jaten dutela eskuratu dezaken dana. TAg Uzt 75. Irabazten ezpadegu, eziñak eragotzi
digulako izango da; ez aikomaikoetan ibilli geralako. Ib. 229.
c) AIKO-MAIKOTAN IBILI. "Aiko maikotan, ez-deu[s]keriz" Osk Kurl 33. Eta semea hilterik nahi
ezpaduzu, etzaite ibili linguistikako aiko maikotan. Osk Kurl 28. Ezkaitezan ibili aiko maikotan. Danok dakigu
etzituala idatzi Lagunak paper hoik. Ib. 175.
aikon. (Imper. de 2. a sing. fem. de adi, aditu al parecer, aunque la formación no es clara). Amak orduan
ondo esanezka / dirautsa bete betean: / "Aikon, ementxe garbiro, neska, / emengo poza zer donan". Zav Fab
RIEV 1907, 94 (cf. A Apend: "Aikon, mira (hablando a mujer)").
haiko-pala. "Haiko-phala, pelle, ailes de moulins à vent, etc." H (s.v. phala).
aikor. "(V), uno que aun sabiendo que tiene razón, se calla ante la porfía de otro. Parece que viene de adikor
'afable, propenso a la atención'" A.
ahikor. Perecedero. Beragatik ez dira esperanzari dagozkionak lurreko ondasun labur aikorrak, ezpada
animako ondasun betikoak. Arr CDoc 173. Ta emaitz aikor au guretzat sendagai iraunkor egin bedi. Elizondo
KristPE 73 (ap. DRA).
aikora. v. 1 jaiki.
1 ahil (BN-bard ap. A; Dv). "Terme de charpente, filière" Dv. "Hilera" A.
2 ahil. "En S ahil se dice por 'podrido' y ahildü por 'podrir' (Foix)" DRA.
ahil. v. haril.
hail (forma de imper.). v. ibili.
1 aila (ailla V ap. A; allia (det.) Mg PAbVoc y Dv (V)). 1. Cola de animal. "Queue" Dv. Cf. ailape, ailatsu. v.
buztan, isats. Belarluziari agirijan ta bizirik daguanian ikusten jakozan gauzaak dira oneek: Buruba,
belaarrijak, [...] allia. Mg PAb 86. Azeri zaarrak allia luze, bera legezkuak bestiak uste. Ib. 120. Bakarrik etorri
banintz, ez eban zaunka aserre usaiñekorik egingo, ta bai urten bidera pozkariaz alliari eragin ta parlanzuban
neugaz ibilteko. Ib. 92. [Lanadun aberiak] badira lodituten diranak atze alderuntz ta daukenak allia ogetabost
librakua. Ur Dial 72. Allia jasua, luzia, ulez ondo jantzija eta adarrak lodijak ta zurijak. Ib. 93 (It, Dv e Ip
buztana).
"Eztauko barri onek orragiñoko aillarik; esakera onek ezton jakin bear esan gura dau (V-ger)" A Apend.
2. (alla V; ailla V-gip), alle (V-gip; allea det., Añ (V)), alea (det., Añ (V)). Ref.: A (ailla); Iz UrrAnz (allía);
Elexp Berg (ailla). Pedúnculo de fruta. "Pezón de la fruta" Añ. "Tallo, pezón" Ib.
"Mango [...]. Si es pezón de fruta, (V) alea, allea, (G) txortena" Ib. "El pedúnculo (de manzana, cereza, etc.);
allé bat" Iz UrrAnz. "Ailla, aillia, el rabillo de las frutas. Keixak ailla ta guzti batzen die" Elexp Berg. v. txorten.
Bada aretx batek adar asko dituan legez; fruta alle batek garau asko. Añ MisE 150.
2 aila. "Conexo, allia" Dgs-Lar 7. Cf. 1 aila.
3 aila (aill- V, G ap. A), aile (aill- V, G ap. A), ailu (aill- V-m ap. A). 1. "Botón de hilo" A. 2. "Aille [...]
(G), ojal hecho de hilo y adherido a la tela, presilla" A.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
480