A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
2 aiera. "Aqualis, urtokia, aiera, eskuak garbitzeko urtokia" Urt II 228.
aiera. v. adiera.
aiera. Figura en Harriet por error: "Aiera (G), indisposition, mal, souffrance, non eztuen ajeren bat". v. aje.
aiherdun. "Ganoso, gogotia, gogoduna [...], aiertia, aierduna" Lar. v. aiherti.
aiherga. "Aiyerga, indiferente" A Apend.
aihergabe. Indiferente. Adierazpen aihergabe batetik, eskema baten heinean sortu daitezkeen ondoren
guziak ateratzen dituen iduri zertugabea. "Proposición indiferente". MEIG IX 124 (en colab. con NEtx).
aihergatasun. "Aiergatasun, indiferencia" A Apend.
aihergo. Aversión, odio. Beharrik artzaina ez dute osoegi plantatu; ez da urgulutsua, omore ona badu, ez
du aihergorik. Herr 9-6-1960 (ap. DRA).
aieri. v. aiari.
aiheri. "Propenso, jarkitua, griñatua [...], aieria, aiertia" Lar. v. aiherti.
aieriaka. v. aiariaka.
aiherkera. Enemistad. Eztiogula arerioari bere etsaitasuna edo aierkera edoski ta eragin bear, baizik bere
anaitasuna, anaitasunik digun artan. SMitx Unam XXI.
aiherkeria. "Aiherkeri, ambición" A Morf 68.
aiherkoki (Sal ap. A; ZMoso 71). "Aierkoki (Sal), rencilloso, pendenciero" A.
aiherkor (Dv, A). "(He), porté à la vindication, susceptible" Dv. "Vengativo" A. Karitatea ez da minkor, ez
da aiherkor. Egunaria 8-2-1959 (ap. DRA).
aiherkun. v. aiherkune.
aiherkunde (L, B, BN; SP, Lar, Lecl, Izt 17v, VocBN, Dv, H, VocB), aiherkunte (Gèze), aiharkunde (Lander
ap. DRA), aiharkunte (S). Ref.: A (aierkunde, aiharkünte); Izeta BHizt2. 1. Odio, rencor, aversión; deseo de
venganza. "Appétit de vengeance" SP. "Aversion" Lecl. "2.º Venganza; 3.º rencor. Aierkundean zagon (B),
estaba ardiendo de venganza (odio). Aierkundez bidea hetsi dio (Lc), de venganza le ha cerrado el camino" A.
"Aiharkünte (S), deseo mezclado de temor" Ib. "Aiharkunde, deseo vehemente de hacer daño, animosidad (AN,
L; Lander)" DRA. v. aiherkune.
Tr. Documentado en textos septentrionales y en A. Irigaray. Hay también un ej. de Eguzkitza (v. infra (2)). En
DFrec hay dos ejs.
Eta zerere aiherkunde ahal bailukeite gure kontrasték gure kontra. Lç Ins F 7v. Elkhargana erakusten dute
aiherkundea. EZ Man I 54. O gaixto eta trunpador, aiherkundez bethea! Ib. 55. Ingurutik khasa zazu spiritu
herrosa, / Deskarga eztiezadan aiherkunde hirosa. EZ Man II 37. Faltari bai, baiña faltaren iabeari herrarik eta
aiherkunderik eduki gabe. Ax 278 (V 186). Errozu aierkunde eta mesprezio saindu batekin: Oha; aparta adi,
Suge madarikatua. He Gudu 139. Sentitzen dituen aierkundeak eta mesprezioak heldu zaizkola bere malezia
propialetik. Ib. 230. Asekeria, alferkeria, kolera, aiherkundea eta zikhinkeria. "L'envie". Arch Gram 25. Eta
othoitzean iartzen zaretenean, baldin zerbait aiherkunde baduzue norbaitentzat, barkha diozozue. HeH Mc 11,
25 (Lç deus baduzue nehoren kontra, He baldin deusik nihoren kontra baduzue, Dv norbaiten kontra
balinbaduzue zerbait). Bakea zuen maite, etzen behar aiherkunderik etsaientzat ere. Hb Egia 83. Ifernuko
izpiritu gaixtoek badute aiherkunde edo malezia handia giristino guzientzat. Jnn SBi 126. Mariaren eretzeko
bethi orok ükhen die debrüzko aiherkünte bat. Ip Hil 164. Aiherkunderik gabe, nahi baduzu gero harekin
adixkide bizi, erlisioneak erakasten duen bezala, biba zu! HU Zez 86s. Sainduek ez dezakete ukan aiherkunderik.
JE Bur 72. Zalekeri edo aierkunde guziak alde bat gelditzen direla (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 604. Eta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
474