A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
agurtza, tutik esateke. Txill Let 33. Belar izpi segailla dakusat, [...] aizetxoak eragiñik zutik geldi eziñean. Nori
egiten dio itzal-agurtza, orrenbestetan makurtuz? Ib. 54.
- AGURTZA OSO. Rosario completo (ref. al de quince misterios). Agurtza osoa bere amabost zineskaiakin.
JBDei 1919, 300. Batzuek ezagutzen ditut, egunero seme ta etxekoen artean agurtza osoa esaten dutenak. Ib.
300.
agurtzaile (Lar (-alle)), agurtzale. 1. "Saludador, el que saluda" Lar. Baionako herriko etxean Eskualherriko
mediku andana bat bildu dira, Konpañon jauna buru eta Grenet jaun mera agurtzale. Herr 28-6-1962
(ap. DRA).
2. Adorador. [Jainko emakume] onen agurtzalleak (adoratzalleak). BPrad EEs 1913, 215. Buenabentura
santuak dio iru agurtzale edo otoitz egille mota berexi dittezkela. Inza Azalp 119. Urrezko txalak, erderaz
"Becerro de Oro-k", agurtzalle asko ditula. Munita 112.
agurtzapen (Lh, que cita a Hb y Dv, pero en éste último no lo encontramos). 1. Saludo. "Salutation" Lh.
Zenbatenaz amultsukiago zeruko Amak ez ditu onhartuko arrosorio sainduan errepikatzen diozkagun agurtzapen
eta galdeak? Etcheb Zeruari 188 (ap. DRA).
2. Culto, veneración. Jainkotasunaren izenean ematen baitzaie kultu edo agurtzapen ori. Vill Jaink 167.
agurtze-lan. Adoración. Deabru-agurtzelanetan dabiltzanen irudiak. JMB ELG 50.
agurzale (Dv A). "Qui aime à recevoir des saluts" Dv. "El que gusta de que le saluden" A.
agurztatu, agurstatu. Saludar; adorar. v. agurtu. Agurtztatzea edo salutatzea. ES 357. Lehen üngürietarik
landa, jaun Arxipretak agürstatü dio. Herr 25-12-1958 (ap. DRA). Jinkoak nahi dü laidazale hanitx, gizonari ere
agrada zaio, baten ordre, 10-ek agürsta dezen. Herr 18-7-1957 (ap. DRA).
agusatu. v. 2 abusatu.
(agustai). "Arbusto de regulares proporciones, de madera muy correosa y blanca, hojas anchas, blanquecinas por
el envés. Su fruto, comestible, son bayas rojas del tamaño de la endrina que forman pequeños ramilletes
(Contrasta)" LzG.
agusta(t). (?). Muillatuko duzu leihorretik bi agusta zabal. INav 136. Eta hamabi brasetarik berze bi
agustaren burukotz. Ib. 134. Puntari etzaizkola hurbildu behar hemezortzi brasa baino gutiagotarat zeren
handik bi agustat egin baiño lehen [...]. Ib. 134. Parece tratarse de una medida de longitud.
agustindar, agustintiar. Agustino. v. agustino. Uriartetar Eustokio, erri onetako seme agustindar
ospetsuatzaz. GMant LEItz 58. Asarretu zan Lutero, bera Aitta Agustindarra zalako. Inza Azalp 94s.
Agustindarren Petri deunaren konbentuan. Gazt MusIx 57. Agustindar prailetzat. Ib. 57. Agustindarren eta
Dominikarren arteko lixkarrak. Ib. 57. Zer erran Agustintiarrez, Malebranche barne? Lf in Zait Plat XIV. Aita
Miguel de la Pinta agustindarrak. Alzola Atalak 145.
agustino. Agustino. v. agustindar. D. Fr. Francisco de Gamboa, Agustinoa, Teolojiako Maisu ta
erakuslea Salamankan. Izt C 460. Aren gorputza Naparroako Monte-Agudora ekarri zuten Agustinoak, beren
ango praille-etxera. Or SCruz 10.
agustu. v. abuztu.
aguztu. v. abuztu.
1 ai (gral.; Urt Gram 424, Lar, Añ, Dv, H), aii, aai. Ref.: A; Lh; Iz Als; Etxba Eib (ai, ay); Elexp Berg. 1.
(Interj. de admiración, asombro, dolor o lástima). "Ay de mí" Lar y Añ. "Desdichado de mí, de ti..." Añ. "Interj.
admirativa y enfática. Ai, zelako politta! Ai, etorri banintza!" Etxba Eib. Cf. ai(t)-.
Tr. Documentado en todas la épocas y dialectos. Es de uso general en los textos meridionales. Al Norte,
aunque documentado ya en Axular, falta en autores como Leiçarraga, Etcheberri de Ziburu y Oihenart. En DFrec
hay 37 ejs. de ai.
Ai joat gabiraia (V, 1536). TAV 3.1.15 (no es descartable que se trate del pref. votivo ai(t)-). Ai, Silvia, ene
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
453