14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

agurkunde. Saludo. Onez lekora, azken-agurkundea, kantuz ere elizatik jalgitzen beilariak, heldu den<br />

urtea artio. Herr 20-9-1958 (ap. DRA).<br />

agurlari. Saludador (?). v. agurtari. Ate arroz ornitutako etxe aundirik ezpadute ere goizean irikitzen<br />

diranean taldeka agurlari aretoetan sar erazteko [...] ala ere pake osoa dute, iruzur gabeko bizimodua. 'Un<br />

énorme flot de clients venus apporter leurs salutations'. Ibiñ Virgil 91.<br />

agurmaria (Lar, Añ). Avemaría (oración). "Ave María" Lar y Añ. v. abemaria.<br />

Tr. Documentado al Norte desde el s. XVII y al Sur desde el XVIII. Cf. pról. a LE Doc 19: "Al transcribir<br />

[Lizarraga] en uno de los manuscritos el texto del Ave Maria, inserta la siguiente anotación referente a la<br />

plegaria: Dió Aita Larramendik, Agúr Maria, erranbeardéla".<br />

Matutinak edo Goizeko othoitzak. Gure aita, Agur Maria, Sinhetsten dut. EZ Eliç 167 (v. tbn. 204). --Zer<br />

otoitzak, orazioak esaten diozkatzu bereizkiro guzien artean Ama Birjinari? --Agur Maria edo Abe Maria ta<br />

Agur Erregiña edo Salbe Erregiña. CatBurg 24. Erreflexioen xume egin dezakezun Agur-Maria bakhotxaren<br />

aitzinean erraten diren hitzen gainean. He Gudu 142s. Kristauak geienean esan oi duen orazioa da Kredoa [...]<br />

eta azkenik Agur Maria edo Abe Maria. Ub 164. Joanis, esaizu agur Marija zuk esan daruazun legez. Mg PAb<br />

157 (v. tbn Agur Maria en contexto similar con esan en A BeinB 45, KIkV 31, KIkG 33 y ArgiDL 72, Agur Mari<br />

en Or Mi 114, Etxde JJ 218 y Matx Gazt 99). Bizpahirur gure aita eta agur Maria erran ditezke. Dh 91 (v. tbn.<br />

Agur Maria con erran en MarIl 13, JesBih 402, CatLuz 16, Arb Igand 67, HU Aurp 184, CatJauf 42, Barb Leg<br />

146 y Casve SGrazi 56). Nun azaldu edo expliketan dan Agur edo Abe Marija. Astar II 270. Hura da Abe Maria<br />

edo Agur Maria deitzen dena. CatJauf 102. Zeruko done guztiai Aita gurea ta Agur Maria ta milla biotzeko<br />

eskari luze ta labur egin geuntsezan. Ag Kr 90. Errezetan ditu zintzo iru Agur Mariyak. Kk Ab II 189 (v. tbn.<br />

Agur Maria con errezatu en Itz Azald 69 y Bilbao IpuiB 77, Agur Mari en Or SCruz 131 y EgutAr 23-3-1957<br />

(ap. DRA), Agurmaixa en Gand Eusk 1956, 223). Orduantxe konturatu zan Xabale bere agurmaria itz-goraz ari<br />

zala esaten. Ugalde Iltz 51. Bainan oherakoan, "Agur Maria" bat bederen eginen dut, nik ere zuretzat. Larz Iru<br />

46 (v. tbn. Senper 34).<br />

v. tbn. Agur Maria: Ox 112. Lek SClar 132. Gand Elorri 63. Ardoy SFran 163. NEtx Antz 149. Agur Mari: Iratz<br />

172.<br />

- AGURMARIA OTOITZ. Oración del avemaría. Iru zati dittu, [...] "Agur Maria" otoitzak. Inza Azalp 154.<br />

Musika, nolakoa! Itzak berriz Agur Mari otoitzarenak. Or QA 195.<br />

- AGUR MARIA HOTS EGIN. Tocar el ángelus. Cf. abemarietako. Basiliketako ezkillak Ama Birjiñaren<br />

ederrean Agur Mari otsegiten asi zirenetik, an daude Maitagarriak izkutaturik. 'Depuis que le saint angelus'. Or<br />

Mi 71.<br />

agurmarietako. Hora del ángelus. v. abemarietako. Arratsero, ezkillak agurmarietako danbada-otsa jo<br />

orduko [...] asiko zan gogotik lanean. EEs 1925, 70s.<br />

agurmen. (En la expr. agurmenak egin 'presentar alguien sus respetos a una persona'). Tira, Anton,<br />

agurmenak egin alkate jaunari eta eskerrak eman. Sor AKaik 131.<br />

agurmiren. Avemaría (oración). v. agurmaria. Geure Aita Goikua, Agur Miren eta Aintza. Enb 100. Bere<br />

Agur Miren zurija / Schuberti ostu gura eutsan. "Su ilusión era robar a Shubert la más divina de las Ave<br />

Marías". Laux AB 47.<br />

agurnahi. Ávido de reverencias, de veneración. Bertze orduz ikhusi zutena [...] hain lorios, hain agur<br />

nahia, hain laudorio gose, ikhustea orai hain umil, hain ezti. Laph 152.<br />

agurño. Dim. de agur. (Ama Birjinari behatzen dio). Agur Ama! Hemen naiz ni berriz ere, nere lanean<br />

ongi hasi gabe, zuri agurño baten erraiterat ethorria. Barb Sup 52.<br />

aguro. v. agudo.<br />

agurpen. Reverencia. Cf. agurmen. Agurpen zarpaillak egiñaz, zera eskatu zioten Don Kijoteri: [...]. "Con<br />

groseras ceremonias". Berron Kijote 123.<br />

agurraldi. Adoración; saludo. Zuk Jaunari egindako agurraldi edo adoraldi ta otoitz edo eskeintza [...].<br />

Zure agurraldi orrek poztutzen du zerua. Inza Azalp 104. [Kardaberazek] itzaldi artan eta aren ondoren artu<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

450

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!