A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
hay tbn. agudoki en la Doctrina de Lizarraga de Elcano.
agudotasun (SP, Urt, Dv, A). Diligencia, prontitud. "Agudotasuna, agudezia, habileté, promptitude" SP.
"Accuratio, fiñézia, griña, ernetásuna, artha, agudotásuna" Urt I 87. "Qualité de celui qui est prompt, diligent"
Dv. "Ligereza, agudeza, actividad" A. v. agudezia. Ongi hiltzeko esperanza handi emanen du [...] bizitze
espiritualaren amudioak, penitenziaren trabailluak, obedienziaren agudotasunak. "Promptitudo obedientiae". SP
Imit I 23, 4. Karitatezko obretan bizitasun eta agudotasun handi bat ekarri behar duenaz geroztik. SP Phil 5 (He
5 hazkartasun). Debozionea ezta bertzerik, agudotasun eta bizitasun espiritual bat baizen. Ib. 4. Konsidera
badadi hunen [eskuararen] agudotasuna, hain da bizia, zorrotza, agudoa eta lasterra non zaurthu gabe
pikhatzen baitu. ES 191.
agudotu (SP, Dv A), agurotu. 1. Hacerse diligente, hábil. "Agudotzea, habiliter, amañar, habilitar, adestrar"
SP. "Devenir prompt, diligent" Dv.
(Con suf. -ago). Zenbatenaz agudotzenago baitzare pairatzera, hanbatenaz zuhurkiago egiten duzu.
"Quanto melius ad patiendum te disponis". SP Imit III 19, 2. --Jesüs-Kristek haurzarotik etzian zühürtze oso bat?
--Bai düda gabe, bena egünetik egüniala hura hanbatenaz ager erazi dü; haurrer erakasteko bethi agüdotiago
behar diela. Bp II 36.
2. agurotu (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg). Acelerar. "Urrixa baña azkartu zan (agurotu zan) bere kontura
jarri zanian, lento pero ya se avispó cuando se puso a trabajar por su cuenta. Ikutu batekin agurotu zan erloju
ori, con un toque se aceleró el reloj" Etxba Eib. "Makiñak agurotutzia zan bere asmua, su proyecto era acelerar
las máquinas" Ib. "Apresurar la marcha. Pausua ezpou agurotzen eztakitt ordurako aillegauko gan" Elexp Berg.
Gure obenek eragozten duten graziaren bidez, agurotu ditela Zure barkapena. Or MB 61. Zure laguntza
agurotu zenezan, ene illunpea argi zenezan. "Ut accelerares adiutorium tuum". Or Aitork 126.
agudoxki. "Acutulus, agudóxkia, ispiritualxkía, xorroxkóa, azkarxkóa, agudoxkóa" Urt I 124.
agudoxko. v. agudoxki.
agudu. v. agudo.
aguela, aguelo. v. abuela, abuelo.
aguer. v. alfer.
aguerdi. v. eguerdi.
aguerdinta. v. aguardient(e).
aguero. "Agüero, agueroa" Lcc. Agueroetan eta gauza superstiziosoetan sinisten duanak. Iraz 29 (CatUt
61, Cb CatV 39, Gco II 113, CatB 41, CatAe 42, CatSal 43, CatR 43, CatUlz 28 aguero). Eritasunetik
sendatzeko erremedioak noiz eman edo artu ezagutu nai izatea, ezta aguerozko gauza. Gco II 113.
aguertarzun. v. alfertasun.
hagukaldi. v. hagakaldi.
agulamu. v. aulamo.
agullatu. v. agoilatu.
agulleta. v. abuleta.
1 agun (V-m ap. A). "Cuerda delgada como de una pulgada de espesor" A. Lau mutiko bear zan baino ordu
ta erdi lenagotik, lau zeinuen agunak (sokak) eskuan zituela, zeinutegian (torrean) zeuden. A Ardi 62.
2 agun. "(V-m), esponjado (se dice del pan)" A.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
434