A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
goizño batez, / Bista berian agradatu nintzan haren begiez. 'Je devins amoureux de ses yeux'. ChantP 326.
Elgarrez agradatu / Bi presuna gazte, / Horien amodioa / Konsidera daike! Bordel 124. Norbaitez hemen
agradaturik / lagun bat duzu hartuko. [...] Nahi baduzu izan dezazun / lur huntako zoriona, / Hauta zazu bai /
nexka prestu bat / eta girixtino ona. Etcham 226. Aberatsari etzitzaion batere gaitzitu. Gehiago dena, emazte
gazte eder hartaz arras agradatua [...]. Zerb IxtS 50. Faraonen alabak delako saskia ikusi zuen eta hartako
haurraren edertasunaz arras agradatu zen. Ib. 33. Azkaindarrak ote dire, egiazko Azkaindarrak [...]? Ez,
zorigaitzez. Bizpahirur ehun badire nunbeitkoak, kaskoin, espainol edo turko, herriaz agradaturik geldituak.
Zerb Azk 29. Denek egiten zioten irri, bainan gaizoak uste zuen denak hartaz agradatuak zirela, guziz herriko
neskatxa eta andereñoak. Lf Murtuts 29.
(Aux. trans. bipersonal). Agradar. Deseo andi bat Iaungoikoa agradatzeko. Ber Trat 72r. Aren dibina
majestadearen zerbitzatzeko eta agradatzeko. Ib. 40v. Modu onetan agradauko dabe Birjina Santisimea, da
ikaratuko dabe infernu guztia. Urqz 77. Hire bizi moldeak / ez naik agradatzen. / Adios oihanerat / berriz nauk
itzultzen. Zby RIEV 1908, 770. Jende guzien agradatzeko / pertsulari onak dira. Etcham 240.
(Aux. trans. tripersonal). Agradar, gustar. Pazienziaz iraunik [...] agradauko deutsazue Jesus, ta Jesuseri
gustu emonik zetako dozuez ganeko gauzak? Añ LoraS 90. Izan bedi guztia gogo garbi biziaz ta gurari andiaz
Jesusi agradetako. Ib. 178.
(Ejs. ambiguos con respecto al aux.). Mutil batek esan dust / naizla galanta / badakit ori / karrikatik
noanean / jantzirik ongi / agradatzeko. Gamiz 205. [Birjina] berthute guziez bethi bestitua Izan zarena:
Ienkoaren aitzinean beregainki agradatua Izan zarena. Arg DevB 91. Euskal herrietan / Fama aundia da, /
Bertze potentzietan / Barna juana da; / Ofreziturik ere / Zernahi parada, / Giristino fidelik / Ez daite agrada.
Bordel 136.
2. Aprobar, aceptar. Arrefloriaren Ama , [...] gure salbamentiagatik ezinago dolore handirik sofritü düzüna,
deiñat zite agradatzera ene boto flakien. Mercy 22.
- AGRADAXETAN. "(S), (entrer) dans les bonnes grâces" Lh.
agradezimentu. Agradecimiento. Bada nator humildade da agradezimentuz beterik. Urqz 28. Geuk
daukagun agradezimentu txikarra. Ib. 10. Tbn. se encuentra, sg. el editor, en la Doctrina de Lizarraga de Elcano.
agradezitu. Agradecer. Agradezitu bear zenidan gañerakoa bezala (1693). ConTAV 5.2.9, 138. Eta
agradezitu du asko eta bialzen dizue aniz gorainzi. Ib. 139. Beti zaode, Jauna, faboreginen / oxala nik baneki
agradezitzen. Acto (ed. Latxaga), 75. v. tbn. LE Prog 106.
agrados, agradus (Chaho). 1. Grato, agradable. Urtheko ilhabetherik ederrena eta agradosena. MarIl 3.
Nahiz ez diren agrados / holako errekontruak, / dena den ez nau garhaitu, / aldi huntako guduak. Xa EzinB 29.
2. "Elgarrez agrados, épris l'un de l'autre" Lf Gram 295.
agradu, agrado. Agrado. Zala errosarioen debozinoa, geuretzat txito arma andia da Birjina Santisimien
agradu andikoa. Urqz 23s. Zeure agraduko purgatorioko arimien sokorrurako. Ib. 29. Erdexteko emen
Jangoikoaren agradoa, ta gero leku puxka bat sanduen ertean. LE Prog 96. Beste batzuk dagoz suabe, manso,
bigun eta agradu onekoak. Zuzaeta 155. Bai neure arimea, auxe eginik zeure lan-bearretan, ain agradu andikoa
izango da Jesusentzat, zein erlijiosa bat koruan oraziñoan dagoanean. Añ LoraS 152 (59 prestaerea agradu
andikoa).
- AGRADUTAN. (Precedido de gen.). Para agrado (de). Ofrezitu bere persóna, bere gorpútza ta arima, [...]
ta gauza guziak egun gartákoak, ta bizi guzikoak Jangoikoari berain zerbitzu ta agradotán. LE Prog 96.
agramondar, agramontar, agarmondar. Agramontés. v. agramontes. Agarmondarrak 1521-karren urtian
Iruña inguratu ta barrukoen aurka su-ta-gar gudaka asi ziran. Euzk 1929, 133 (ap. DRA). Bereterretxe
agramontarra zen. Etxde EG 1956 (5-6), 50.
agramontes. Agramontés. v. agramontestar, agramondar. Auzoak hortzak xorroxturik kanpotik beha, eta
barnean Nafartar guziak ondikotz ez ados, batzu Agramontes, Erregearen alde, hala nola Echauze baigorriarra,
besteak Bamontes, Erregez kanbiatzeko prest. Ardoy SFran 46s.
agramontestar. Agramontés. v. agramontes, agramondar. [Don Rodrigo de Mercado y Zuazolaren]
baratxtasun modu andikoaz baliatu izan zan Errege Fededuna, Agramontestar, eta Beaumontestarren berezkiak
donarioturik bakean ifinteko. Izt C 484.
agra(t)z. v. agaratz.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
428