14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

agiera (SP), egiera (SP). "Jarro. Zilharrezko agiera, aiguière d'argent, jarro de plata" SP.<br />

agijoi. "Aguijón de hierro" Lcc.<br />

agika. v. haginka.<br />

hagikur. "Gatillo, sacamuelas, agikurra" Lar.<br />

agila (V-gip, Ae, Sal, R; Lcc). Ref.: VocPir 436; Elexp Berg. Águila. "Águila, ave" Lcc. "Aguilocho, agila<br />

arra" Ib. "Águila negra, agila balza" Ib. v. arrano. Artuko dituzte agil egariaren erako ego-egalak. Mb IArg I<br />

297.<br />

(AN-ilzarb ap. Bon-Ond 144). Buitre.<br />

agilando (V; Añ), agirando (O-SP 221 H, A), aginaldo (Lar), aginaldu (Lcc). Ref.: A (agillando); Etxba Eib<br />

(agillandua). Aguinaldo. "C'est une corruption des mots au gui l'an neuf" O-SP 221. "Gage, gages, [...] (V)<br />

agilandoak" Añ. Zuzen ta zekentasun baga pageetan eutseen soldata ona, ta zerbait agillandoz. JJMg BasEsc<br />

170s. Donostiyara gatoz / agirando billa. Echag 96. Agirando galdea / Onenzarokoa. Ib. 155. Eskallera-buru ta<br />

/ ate-ondoetan / jendea franko dabil / agirandoetan. Ib. 148. Deklaratzera nua / Agedaren kausa, / nundik-nai<br />

aginaldo / eldu zaio gauza. Xe 180. Orduban agilando ederra emango ziok! Sor Gabon 20. Gabon, etxeko andre<br />

/ eta nagusiyak, [...] / agiranduengatik / gera etorriyak. PArt Ustez 41. Alde ortatik bildu liteke / zerbaiteren<br />

aginaldo. Tx B 230.<br />

(Como fórmula). "Agillando, agillando, / bizkaittarrak Durangon; / Aingeruak gera, zerutik gatoz, / poltsia<br />

ba'dogu baña / eskian gatoz" Etxba Eib. Aingeruak gara / zerutik gatoz / una limosñita / porramor de Dios, /<br />

aquí estamos cuatro / cantaremos dos / agillando agillando! / Matxin-arrando! Kk Ab I 61.<br />

agilandotxo, agirandotxo. Dim. de agilando. Agirandotxo zerbait / eman nai badute. Echag 200. Gure<br />

eskarioa / da urterokoa, / agirandotxo zerbait / borondatezkoa. Ib. 243.<br />

agilatxo (AN-ilzarb-olza ap. Bon-Ond 144). Gavilán. "Épervier" Bon-Ond 144.<br />

agileta. v. abuleta.<br />

agilloi (V-arr-gip, G-to), agillon (AN-erro). Ref.: AEF 1926, 81; JMB AEF 1926, 13; Iz ArOñ. Aguilón. "Las<br />

casas que tienen el tejado a cuatro aguas, unas tienen cuatro cuartones (= agiloiak) que, partiendo del centro del<br />

tejado, van a parar a las cuatro esquinas del edificio (Zeanuri) (V-arr)" AEF 1926, 81. "Casi todos los tejados<br />

tienen vertientes muy rápidas a cuatro aguas. Esta clase de tejados se llama agillona (AN-erro)" JMB ib. 13.<br />

"Corononado todo ello por un tejado a cuatro aguas o agilloitan (G-to)" Lek in CartAnd 412. "Agilloia, bi<br />

agillue, viga paralela entre goixaga y sapata en tejado de dos aguas" Iz ArOñ.<br />

agimen. 1. "Mando, jefatura" AG 220. "Autoridad (AG)" Bera app. Competencia, facultad. Baña urte<br />

orren egun onetantxe (Urtarrillako 25an) gobernu bezaliak aginddu eban ordutik aurrian Diputación Generalaren<br />

agimenak Provincial-arenak eurak ixango zirala. AG 1420.<br />

2. Orden, mandato. Eldu zan gudu-ontzira erabagillearen agimen (orden, mandato) bat. Echta Jos 269.<br />

Erabagillearen agimen bat, ziñoana joateko beragana ontziko guztiak aldi bittan. Ib. 273. Nagosi onen<br />

agimenaz, amabostgarren egunean, ontziratu zirean Longin da bere lagunak. Ib. 281.<br />

agimendu. "Concejo, lugar de mando" Otx Voc (que lo da como creación propia). Emon egijuela, euren<br />

senarrai legez, batzarretan eta agimendubetan sartzeko eskubidia. Otx 45. Ezeben geiago eguno attatu ez<br />

agimendubetan sartzerik, ez autarkija eukitterik. "In consiglio". Ib. 53.<br />

agimendun. Gobernante. Romaren agintzaldian, agimenduna Octavius Augustus zala. Arriaga Lekob 5.<br />

agimin-intxaur, agimin-etzagur (R-uzt ap. A). "Clase de nuez, su cáscara es de tres gajos" A.<br />

agin (V-arr-oroz; Añ). Ref.: A; A Apend.<br />

Tr. Usado principalmente con sufijos, tras participio. Antes de 1950 sólo se documenta en la literatura<br />

vizcaína, a excepción de Orixe. En DFrec hay 2 ejs. de aginik.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

379

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!