A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
ez ziola Jainkoak egun batez galdeginen. "Lui disant souhaiter que Dieu ne lui demandât pas". Ib. 173. Jaun
arrotz horrek afruntu hori / barkatuko du agian. Mattin 93. Gure hizkuntza ez da galduko agian! Xa Odol 179.
Denek gauza hau bera ginuen mihian: / berriz bateratuko ginela agian. Ib. 232. Agian eroriko aiz! (BN-baig).
Inza NaEsZarr 2416.
4. (H, A). "Apparemment" H (que lo relaciona con "apariencia, [...] agia" de Larramendi). "Al parecer" A, que
cita el pasaje de Axular (617 (V 397): "Erranen du agian zenbaitek", pero no parece tener el significado que le
da. Jorraren bukaera ospatzekoz, antza (itxuraz, agian). Or Eus 288. Txitak olloloka inguratzen duten
bezelaxe urbildu zitzaizkon danak etxekoandreari zurrutara; zulagarria zan, ba, agian, egarriaren eztena. TAg
Uzt 83. Oso gogoko egona izaten zun agian Balendinek angoa udaldiko jaiegunetan. Ib. 44. Auxe izango da,
agian, Nikanor-en maisua erri aundian. Erkiag BatB 127.
Ciertamente. Gaztea ta kilikagarria zan, agian, arekin jokoan ari zan emakumea. TAg Uzt 179. Gañera,
zoragarriak ziran, agian, parre-garaian matailburuetan irtetzen zitzaizkon xokondo-uneak. Ib. 215.
- AGIAN-AGIAN. (Forma con reduplicación intensiva). Joan zen hura ere Alekzandriako hirirat, egiten
zuelarik bere baithan, agian-agian emana izanen zitzaiola, hari ere, bere odolaren ixurtzea Jesus Jaunarentzat.
Jnn SBi 127.
- AGIAN BAI (Lecl; agian ba BN-baig ap. Satr VocP). "Plaise à Dieu!" Lecl. "Optativo: ojalá, agian ba" Satr
VocP. Sobera usteldura da bazterretan, nehondik argi onik eta garbitasun handirik igurikitzeko. Agian ba!
HU Zez 47. Iraunen du [eskuarak] luzexko. Agian ba! Zub 102. Legeak ondorio hobeak ukan dituzke [...]. Agian
ba! JE Med 134s. --Pantxok atzemanen ahal du lana behere hetan? --Agian ba! Larz Iru 94.
Etim. Quizá relacionado con agitu.
2 agian. (Precedido de participio). A punto de. v. AGINEAN. Yakin begi berorrek, au entzun neutsonean,
erori-agian geratu nintzala, goseagaitik baiño areago, zoritxarra ain garbi ikusita. Or Tormes 67. An dago,
gaixoa itsasegian il-agian, ondarrean etziña. Or Mi 120.
agiandu. Desear. v. agiantzatu, agiankatu. Euskalzaindiak egin dezan [...] hiztegi bat [...], hori nuke ene
xokotik agiantzen (souhaiter). JE GH 1929, 104. Ezdeuskeria, bizi luze baten agiantzea, eta bizitze on batez guti
axolatzea. Leon Imit I 1, 3 (SP, Ch desiratu, Mst nahi ükhen). Bainan gu baitan eta gutarik kanpo diren guziak
zure nahi sainduaren arabera gerta ditezen agiantzea! Leon Imit III 45, 5.
agianka. v. agiantza.
agiankatu. Desear. v. agiandu, agiantzatu. Eta agiankatzen ziotelarik zori on bat beren arrebari, eta
erraten ziotelarik. Dv Gen 24, 60 (Ur opa izan). Zorion agiankatu zaroten eta oihu-egin zuten: Bizi bedi errege!
Dv 2 Par 23, 11.
agiantza. Deseo. Zeiñek agiantza erho batez nekhatzen eta iriontzen baitituzte bere bihotzak alferrik. He
Phil (ed. 1853), 324 (este ej. ha tenido distintas interpretaciones por parte de dos lexicógrafos: "aspirations
insensées" de Dv, y "par un peut-être insensé" de Harriet, que transcribe ; hay que señalar que en He
Phil (1749), 391 hay agianka con una k extraña hasta por el tipo, en vez de c(a), normal en el libro; pero en Phil
(1853), 324, de mejor impresión, se lee agiantza). Orobat nik ere urthe berriari buruz nahi helazari niozkete
"Herria"-ren irakurle guzieri ene agiantza hoberenak, ene agiantza goxoenak. SoEg Herr 31-12-1959 (ap.
DRA).
agiantzatu (Dv). Desear. "Souhaiter, former des vœux" Dv. v. agiandu, agiankatu. Jainkoak nere
salbamendua hanbatetaraino agiantzatzen du, non bera gizon egin baita. Dv LEd 56 (Cb Eg II 24 deseatu).
Hunelakorik agiantzatzera edo gogoan ere iragaitera nor zaitekeen mentura? Ib. 88. Eta nik ez dut, dakizuna
agiantzatu gizonaren eguna. Dv Ier 17, 16 (Ol opa izan). Eta hasi zen agiantzatzen ihoiz baimena ez balu ukan
baratzeetan sartzeko. Mde Pr 92.
agiaz (L ap. A), aiaz (V ap. A), agiz. Acaso, tal vez. "Aiaz (V), acaso. Parece idéntica a la voz labortana agiaz,
agian" A. Jainko-begitan kristau-erririk / kristauena agiz gurea. SMitx Aranz 178. Sorgiña al zan, izan agiz,
Txotxa aizeputz ura? Eston Iz 105.
agidaka. v. agiraka.
agien. v. 1 agian.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
378