A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
banazka agerrarazi ditugu lurrean izan diren gizon handien guziak. Hb Egia 86. Gobernadoreak agerrarazi
zituen bere aintzinera hirur martirak. Jnn SBi 143. Jainkoak agerraraziko darotzue, zuen artean, nere iduriko
igarle edo profeta bat. Ib. 3. Jesus, soineko guzia khendurik, bilhuza agerrarazten zaituzte. Dih MarH 260 (ap.
DRA). Akademiak [...] bere lagunetarik urtheka gure Biltzar-Bilkhurarat ager-araz dezan. Lander RIEV 1907,
100.
3. + agerrerazi, agertarazi (Lar), agerterazi. Publicar. "Publicar un libro, agertarazi" Lar. Agertarazi deu
euskeraren hitztegi ugari eta naroa. Aq p. 82. Atrebitü izan da üskarazko librü gaxoñu hunen argiala ager
erazitzera. Mst XVI. Lehenago 1876an agerrarazi nuen Ehun bat sainduen bizitzeak atsegin egin zautzuela
erakutsi zinuten ederki, erosi zinituztenaz geroz bi urtherik barnean orduan inprimarazi nituen bi milak. Jnn SBi
V. Hortakotz du ere adixkide batzuen laguntzarekin, egun guziez ager-arazten kazeta bat La Libre Parole
erraiten diotena. HU Aurp 60. Diozesako Katixima berriz ager-araztean. CatJauf IV. Saristatu lanaz egonen da
jabe Grattau Jauna eta hunek ageraraziko baititu hitzaldi saristatuak oro liburuño eder batean. EEs 1913, 365.
Bere [Pernandoren] esaera ta ateraldiak [...] or dabiltz oraindik aoz-ao, esan eta entzun, guzioen pozkarri. Ta
oiek liburutxo batean bildu ta agerrerazteko asmoa artu det nik... Muj PAm 7. Jaun horrek agertarazi orduko
bertsularien lanak ez baitira oro galdu. Ox 203. Errain diat nork igorri zien hemendik Ameriketarat hire
anaiaren hiltzearen berria, agertarazteko Eskualduna-n. Zub 63. Eta 1545-an Bordeleko moldiztegi batian
agerarazi zuen. Ib. 17. Urlia yaunak lan bat agertarazi du arestian El Día-n. Ldi IL 61. Orain ordea guzia
liburu batean bildurik agertarazten dugu. Ir YKBiz V. Hiribarrenen "Zuhur-Hitzak" Pierre Lhande Xuberoko
aita jesuista euskalzaleak zenbeit ager-arazi zituen 1928-an. Zerb Azk 64. Baionako moldiztegi batean liburuxka
bat agertarazi zuen 1932-an. Ib. 49. Ondoko urtean A Handbook of de Cornish Language deritzaion ikasbide
bat agerrerazi zuen. Mde Pr 261. Lerro haukien agertarazteko zure astekarian. Herr 31-3-1960 (ap. DRA).
Orduko Eskualduna kazetan ager arazi zituela. Xa Odol 87. Galde egiten zauztet [pertsu haukien] Herria
astekarian agert araztea. Mattin 49. Liburuska bat besterik agerterazteko ez zen gauza izan. MEIG VI 55. Nola,
ni oker ez baldin banago, ez dagoen inolako eskubiderik pertsona bati bere ondasun bezala duen liburu bat
agertarazteko edo agertzera behartzeko. MEIG IV 59.
4. agerrerazo, agerterazo, agertuerazo. Hacer revelar. Losentxakin ager erazo ote diozkatzun norbaiti
urliaren, sandiaren edo berendiaren faltak. AA CCErak 93s. Aldi onetan Dalilak alegin guziak egin zituen
Sansoni agerterazotzeko. Lard 145. Senarrari ez bazion agertuerazotzen, asmakai ark zer esan nai zuen, etxeari
su eman, eta bera bere aitarekin erreko zutela. Ib. 141.
agerrazi. Hacer mostrar, hacer enseñar. [Euli beltzak] sudur-mizpira, errape-erroa, / isastxoko naiz okotza,
/ jun-etorrian billatzen dute / beiai agerraziz ortza. Or Eus 318.
5. agerrerazi. Descubrir, encontrar. Aztarnok artuta, nire yatorria agerrerazi arte etengabe ariko naiz. Zait
Sof 87.
6. agertarazi. Representar. Jarduleak, zirkin ta errankizun apartekoz, egoki agertarazi zuten [Julien Greenen
Etsaia]. A. Irigoyen Egan 1956 (3-4), 70.
agerrarazle (S ap. Lh), agerrerazle (S ap. Lh; Lar). "Manifestador" Lar. "Appariteur" Dv. "Qui montre,
manifeste" Lh.
agerrarazte, agerrerazte (Añ). "Manifestación" Añ.
agerre. v. agerri.
Agerreko asto. "Agerreko astoa (L-ain), insecto de patas desproporcionadamente largas; litm., el burro de
Aguerre" A.
agerrera. v. agerkera.
agerri (Lar, Añ (G)). v. ageri. Tr. Generalmente en casos locales de declinación. La forma agerre se
documenta en textos de J. Etchepare y Mirande.
I (Adj.). 1. Descubierto; manifiesto, patente. "Manifiesto", "paladino", "explícito", "raso, rasa" Lar.
"Descampado, agerria, zabala" Ib. "Azotea, sapaia, sapai agerria" Ib. "(A) cuerpo descubierto, gorputz
agerriaz" Ib. "Público" Lar y Añ. Halaber begiratuko / du kalte agerritik / airetik heldu den nola / fletxa
ustekabetik (Ps 90). EZ Eliç 285. Haur hal'ezten, / ardiresten / baitzituket batzutan, / ez agerri, / ez enzuerri /
eztateien lekutan. 'Des endroits où l'on ne peut être ni vu ni entendu'. O Po 4s (tal vez con valor sust.). Pairamen
harez [lotsaz] da begithartia (agerriena dena) xurpaltzen, besoak ta zankhoak ikharatzen. Egiat 249.
[Sakramentuak] dira señale agerri batzuk. CatAe 52 (CatSal 53 klaro, CatR 53 agiri).
2. "Franco, en el trato, agerria" Lar.
II (Sust.). Cf. infra AGERRIAN, AGERRIRA, etc. 1. Zona desde la que algo es visible. "Bere herriko
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
366