A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
2 agerkari. "Manifestador (FSeg)" A.
agerkera, agertuera (Añ). 1. "Declaración" Añ. Sentenzija emongo ezin da, pekatubak jakin baga,
pekatarijak deklarazinoe zuzena emon baga, ta deklaraziño edo agertuera au da aozko konfesinoe garbi, estalki,
ta guzur bagia. Mg CO 9.
Manifestación, expresión. Ona emen barrengo sentimentuen agerkera eder bat. Ant EE 1885b, 285.
2. (Izt VocC, Aizk Dv). "Descubrimiento" Izt VocC y Aizk. [Azaburubilduengatik] nai izan det, bada,
ustez ustekabeko agerkera berri au jarri zearo ta garbi. Izt C 159. Gipuzkoatarrak itsasoz egin izan dituzten
agerkera, azaña eta irabazkidak. Ib. 431. Canaria-etako ugarteen agerkera baliosoa. Ib. 431.
3. (Izt VocC, Aizk Dv). "Descripción" Izt VocC y Aizk.
4. (V, G, AN-erro ap. A; vEys (V, G), Dv, H), agertuera, agerrera. Aparición (de un ser sobrenatural).
"Apparition" Dv (que cita a Ant). Moisesi Jainkoaren agerkera. Lard 66. Ez dakigu, Apostoluak emen
aitatzen duten agerkera au Simon Pedrori Jaunak noiz egin zion. Ib. 472. Jesusen berrizko agerkera Apostoluai.
Ib. 473. Eta aiñ klaru ta egitsuak ziraden [Ama Birjiñaren] agerkera oiek guztiyak beretzat. Aran SIgn 28. Eta
kontatu nion nere amaren agerrera. Otag EE 1881b, 109. Aotik aora datorren kontaera zarrak, onela dio izan
zala Mariaren agertuera. Ag EE 1895b, 76. Andra Mariak, aragi ilkorrean bizi zala oraindik, Zaragozako urian
Santiagori eta bere ikaslai egin eutsen agertuerea. Itz Azald 74.
Aparición (en gral.). Eta ikusi daitenean, berak ainbeste bidar iraindu izan daben Jaungoikoaren aurrean?
[...] Ai! eta ze agertuera estu ta larria! Itz Berb II 77. Ogeigarren gizaldi onen asikeran, Zeanuriti Bilborako
tranbiek be egin oan bere agerkerea. Akes Ipiñ 22.
5. Revelación (divina). Dakigu agertuera jaungoikozkoaren bitartez, Espiritu Santua graziagaitik gizonagaz
sartuten danean, emoten deutsazala zazpi espiritu. Itz Azald 194s. Jaungoikoaren agertuerea eta irakatsiak
ukatuten dituezan errazionalistak. Ib. 206. Zergaitik Eleizea dan gure fedearen erregela urkoa, agertuerearen
gordelekua Jesukristogandik artu ebana. Ib. 18. Ikusten dogun legez arimea bere egikeretan, mirarituten garean
legez jakituriagaz bere agertueretan. Ib. 22.
6. Aspecto (exterior). Abade arek esaten eban mutil euzkeldun areek, eskuzko langilliak izan arren,
zaldunak zirala beren agerkera ta egitada gustiyetan. Kk Ab II 174.
- AGERTUERAN. Al aparecer. Egurbideko mutill ori, kanpoetan ibillita, Arranondora barriro agertueran,
andikiakaz batu oi zan beti. Ag Kr 123.
agerkeratu. Descubrir. Izandu zan Erresuma Peru-ko Probinzia Mutilones, Javalosos eta besteak
agerkeraturik irabazkidatzeko agintari-nagusitzat autatua. Izt C 488.
agerketa (Lar, Añ, Hb ap. Lh, H).
Tr. Salvo los ejs. de TB, Lardizabal y Herr, los demás corresponden a autores meridionales del s. XX.
1. Revelación (divina). "Revelación" Lar. "Revelación, manifestación" Añ. Jondoni Joaneren Apokalipsoa,
erran nahi da, agerketa. TB Apoc tít. Ezen yeinen naiz Jaunaren agerketa eta iduripenetaraino. TB 2 Cor 12, 1
(Dv agerpen). Ta nakion Berri Onean eta Yesu Kistoren aldarrian bere burupide itzalgarriaren agerketaz
sendotu zaitzazkenari. 'Secundum revelationem'. Ol Rom 16, 25 (Ker agerketa; Lç rebelazione, TB ezagutzapen,
Dv agertzapen, Bibl agerkunde).
2. (H). Aparición (de un ser sobrenatural). En Lhande hay "Agergeta (L, Dv, Lf), apparition", forma que no
encontramos en ningún otro lugar, y que podría tratarse de una errata. Agerketa guzietan pozik andienekoa
[...] izan zan bere Ama guziz santari Semeak egin ziona. Lard 476s. Baña atzeneko agerketara eldu gaitezen. Ib.
477. Oiek dira, bada, Jesusek egin zituela, Ebanjelariak esaten diguten agerketak. Ib. 479 (Harriet traduce
erróneamente "renseignement"). Lady Nona edo Telika, Kristo aurreko XV-garren mendean bizi zen Egiptoko
andragoi baten agerketa. Mde Pr 345. Mediumekiko batzarretan nabaritzen diren "hilen arimak" ez dira
benetan bizidun baten (mediumaren) nortasun aizuna, peko-nortasunaren agerketa baizik. Ib. 345.
Aparición (en gral.). Ire uste gabeko agerketak asko poztu niok; orrela azken agurra egiteko aldia eman
didak. Alz Ram 101. Hor dauzkagu Detxepareren agerketa bakartia, ondorerik izan ez zuen Leizarragaren
eragina, Materrez gero Lapurdin sortu zen mugimendu bizi eta aberatsa. MIH 58.
3. Aspecto. Berariz da sotill jauregitarren agerketa, benetan dakusgu eder, egiaz daude ikusgarri zaldun
gazteak. Ag EEs 1917, 213.
4. Explicación, exposición. Jaunartze ospatsu au egin baño askotxoz ere aurretik asitzen dira apaiz jaunak
eliz-dotriñaren agerketa egiten. ArgiDL 127. Iru zati nagusitan bereizten du Iztuetak bere liburua. [...]
Bigarrenean, Gipuzkoaren lur-agerketa eta bere mendi-zelaien emaitz-bilduma egiten digu. Etxde 16 Seme 112.
5. Muestra, prueba, demostración. Ama Birjiñari egun aretan egiten zizkion berezizko maite agerketak.
Manzi GPatroi 15.
6. Exposición, muestra. v. erakusketa. Duconteneko sallan egiten dela, misionetako agerketa bat. Herr 24-
7-1958 (ap. DRA). En DFrec hay 8 ejs.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
360