A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Tr. Documentado sólo en textos meridionales, sobre todo del s. XX.
1. Documento. "Instrumento, escritura", "escritura, ante escribano" Lar. "Escritura, instrumento público" Izt
VocC. v. agiri. Eta Gipuzkoako Eskribauak [...] sinitsgarrirotu oi zituzen beren langintzari zegozkion agerkai
eta argibide guztiak. Izt C 124. Alkardade au ondorengo guztiak ere ikusi zezaten argi eta garbi, egin zuten [...]
sinisgarritzat agerkai ziñezkoa. Ib. 287. Aitatu degun A. Henaoren da berse agirikaietatik moldatu degu onako
amazortzi Jaunen izen-illera au. Aran EE 1883b, 68. Erromatik dinoe, laster agertuko dala Aita Santuak eginiko
agerkai (documento) barri bat. Ezale 1897, 23b. Eskutitz edo agergai bat eman zubala, baserriyetan
barraiaturik bizi ziraden tolosarrai agintzen ziyela. BPrad EEs 1913, 218. Ayala jaunak, Erregeri zer gertatzen
zan jakiñarazi zion ta Enrique Laugarrenak Merino Nagosiari gertatu zan guziaren benazko aztarrena agerkai
baten bidez atera zezala agindu zion. Elizdo EEs 1927, 187. Azkenengo osasunzaia Antonio Alzibar eta lenbiziko
lendakaria Bruno Larrazabal jaunak izan ziran, Garagarrillaren 26-ko agerkaiak dionez. Eguzk RIEV 1927,
435. Orrez ganera ondasun-agerkai jabe zan, ta bankuetxeetan eukazan gorderik agerkaiok. Erkiag BatB 47.
2. (Hb ap. Lh, BeraLzM, Ort Voc (V-ger)). Signo, muestra; prueba. "Signe, témoignage" Lh. Etzituzten,
noski, denak [zortziko guziyak] izango [itz neurtubak]. Eta onen agerkaia Iztueta berak ematen digu. LzM EEs
1912, 95. Eztabe idoroko, guk geure artean bizi bizirik darabilgun agerkaia baizen zarrik, ederrik, sinesgarririk.
Naikoa ete da, guztion guraria beteteko, Espaiñiarrai gure izkerea agerkairik zarrena ta ederrena dala
adierazotea? A EEs 1916, 111. Bere aldez ta oroipenez, nere maitasun illezkorraren agerkaiz, zerbait egiteko
bearturik arkitzen nintzan. Garit Usand 5. Bere begipeko iritziak menpetu-ta egizko ateratzearren agerkaiak
arkitzeko leiatsu. "Encontrar pruebas". Zink Crit 29. Irakaskintza berri ta gorenekoa erakutsiaz guzien aurrean
aurkezten da. Bere belgundetzaren agergaiak eskatzen zaizka. "Se le piden los títulos de su misión". Ib. 20.
Zergatik etzion esan, igaroaz bedere, "Agur Yan-Pier", soil bat, osoro aztu etzuan agerbidetzat edo erruki
agerkaitzat? Zink EEs 1927, 89. Emen dituzun, azkenik, Euskal-Egunkari artazko bi-iru idazlan ere, ames yori
aren agerkai ederrik geldi dedin. Markiegi in Ldi IL 13. Neolitos-garaiko agerkaiak Euskalerriko baztar
batzuetan azaldu izan ditugu. JMB ELG 59. Ozkorri, egoaize errearen zantzu ta agerkai. Erkiag Arran 152. Pott
bat eman zenidan / --agerkai leguna-- / erakuts naiean / zure maitasuna. Bordari Olerti 1959, 202.
3. Número (de una publicación). Gipuzkoako nekazaritza. I urtea, 1.ko Agerkaia. GipNek 1903, 1.
Azkenengo agerkaian esan genuen bezala naiz belarra eta naiz beste ganadu-jateko berdeak, sekatu gabe, ongi
gordetzeko modua. GipNek 1904, 1.
4. Lema. Eta orain, beti ta ill arte, eraman zazute biotzean jarria, euskaldun guztiak eraman bear degun
agerkai eder au: Euskalerri ta euskera, gora beti! Muj RIEV 1907, 547.
5. Anuncio. Ikusi ta irakurri det orain ogeita bi urte Mira-Cruz ikastetxean antolatu zan erestaldi
(concierto) baten agerkaia. Garit Usand 13.
6. Manifestación, expresión. Gogo berezia [sic] onen ezaugarri ta agerkai, enda bakoitzaren yakintza da.
GMant Y 1933, 188.
agerkaldi. v. agerraldi.
1 agerkari. 1. Aparición. Eldu ziran atorradunak, aopean errukitsu mintzatuaz. Oi-ezko agerkari au [...],
bera aski zan Santxoren barrena izu-izu jartzeko. Berron Kijote 209.
"Apparition, objet qui apparaît" Dv (que cita a Zby). Agerkaria irri ezti bat eginik emeki emeki suntsitzen
zaio bixtatik. Zby Pel 73. Eta bereala itzali zen agerkaria, zabaldian barna. Siñesten al, nagusi? Mirei zen. Or
Mi 115. Zer deritzazu [...] agerkari, izketa, animaren gaiñezkaldi, egaldi, arrialdi ta olakoetaz? Or QA 171.
2. Publicación periódica. "(Neol.), publication, journal" Lh. Oraiñ argitaratzera goazen agerkari onetaz [...]
oar batzuk eman bear ditugu. Lh Eusk 1919-20 (I), 6. Au gertatzen da eguneroko agerkariitan; au gertatzen zaie
iztun erritarrai beren itzaldiitan. Or LEItz 34. Euskalzale agerkariak, 1897-ko urtean, sariztatu zuala badakit.
Lh Itzald II 107. Eskualdun biphil batzu elgarretaratu ziren "revue" edo agerkari delako bat behar zutela egin.
Lf ELit 281. Arantzazu agerkarian, lotsagarriro eman zionaten intsentsua Matxiñ orri. Or QA 85. Pays Basque
delako agerkarian. Zerb Azk 16. Esku batean Revue de la Mode agerkaria. Larz Iru 32. Idazti eta agerkari
askotan aurkitu dituzu; hona zeintzu aholkatzen ditudan: Procedings of de English S.P.R. eta La Revue
Métapsychique, I.M.I-ren agerkaria, aldizkingietan. Mde Pr 319. Maiz izkiriatzen du Egan eta Euskera
agerkarietan. In Arti Tobera 262. En DFrec hay 13 ejs.
3. Manifestación, expresión. Ta euskera, zure ama ta amaren amen gogoaren oroipen eta agerkari onena,
iltzen utziko ete dezu? Amez EEs 1925, 241 (ap. DRA). Maitasun agerkariok saldukerizkoak iduri baitzaizkit.
Etxde JJ 165. Agerkari horiek ez dira seinale pozgarriegiak izaten, gaitz ezkutuaren adierazgarri izan
daitezkeen aldetik. MEIG VII 42.
4. Revelación. v. gorde-agerkari. Eder ez dan arren, arrotzekotan, Jaunagandiko ikuskari ta agerkarietara
nator (2 Cor 12, 1). Or MB 148 (Dv agerpen). Ixil amets eta iduripenezko agerkari oro. "Imaginariae
revelationes". Or Aitork 232.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
359