A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Etim. De lat. faex. Debe sin duda al gascón su extraño aspecto: gasc. héts, ahéts, 'sédiment, lie' (Rohlfs, 158, p.
40).
aezkoar. "Habitante de Aezkoa" DRA. v. aetz.
aezlili. "Cierto lirio silvestre (L-sar)" A Apend.
1 afa (V-m, S ap. A). 1. "Interj. de alegría" A. Eta, pozaren pozez, eskuak alkar igortzikatzen zituen. Afaaa!
TAg Uzt 49.
2. "(S), interj. trahissant le dégoût" Lh.
2 afa (?). "Cuando uno por otro se dejan la cosa por no quererse humillar, zu andi, ta ni andi, nork gure afari
arri?" Aq p. 64.
afable. Afable. Zeñak egiten deban Jaungoikoaren sierboa bere itzegitean afable. OA 102. Barkoxeko
aphezak / oro dira Manexak, / ezkiniroia oithian ükhen ziberütar artzañ bat, / prauben eta aberatsen afable
lizatin bat. Etch 480. Abill, eijer, ezpiritus dena da üsin handius; / bena, zü, dohain haiegati, etzirade fantesius, /
ümil, afable zira eta, behar denian, korajus. Ib. 578. Guztien ejenploa zan: lagun guzientzat berdiña, ta guztiakin
igoal gozatsua edo afablea. Cb Just 91.
afadatu. Aburrirse, cansarse. Hantik ber gaizen berritziaren ikhustiak, bihotzak dereio berari
erraneraziren, etzen ez, arren, hetzaz presontegian afadatü. Egiat 166.
afagarri. Repugnante. Hori erran eta zanba hilik da zelaurian erorten, khorpitzak dialarik ürhin
afagarriena egoisten. Egiat 173.
afaindu. v. apaindu.
afaitadura (SP). Adorno, embellecimiento, acicalamiento. Begira zaite afaitadura, banaloria, kuriostasun
eta ergelkeria guzietarik. SP Phil 333 (He 335 afaitura [sic]). Egiozute ihes afaitadura, balaku, eta ondotik
ibiltze guziei. He Phil 464. Ikhusten duzu, Philotea, arima saindu eta eder haren delikatasuna, hitzetako
afaitadura, den gutiena ere, sentitzen duenekotzat. Ib. 366 (SP 363 hitzezko afaitaduraz).
afaitaketa. Acicalamiento. "Afaitaketak, atavíos, afeites, joyas" SP. Tentazione xeheak, nolakoak baitire
haserraldiak, idurikortasunak [...], bi-bihotztasunak, afaitaketak, arteziak [...]. SP Phil 453s.
afaitari. v. afaitatzaile.
afaitatasun. "Afeite, atavío" SP.
afaitatu (S (Foix) ap. Lh; SP, Urt I 82). 1. Adornar(se), aderezar(se). "Afaitatzea, attifer, embellir, enjoliver,
atourner. [...] Egotu naiz afaitatzen, j'ai demeuré à m'ajuster" SP. "Accomodare" Urt I 82. "Se coiffer" Lh.
Gehiegi egotu naiz goizean bestitzen eta afaitatzen. EZ Eliç 162. Gorpitziaren soberaxe edertzen eta afaitatzen.
Tt Onsa 109. Arropa ederrez bere / khorpitzak afaitatürik / fardaz edo zerbaitez / koloriak argitürik. StJul 75.
(Part. en función de adj.). Eta adiskidetasun falsoak ere espiritua lilluratzen du, [...] aurtiki arazitzen
dioela begi dardo afaitaturik, legunik. SP Phil 301. Hitz horiok artezegiak eta sobera afaitatuak zirela. Ib. 363
(He 365 hitz horiek artifiziotsuegiak iduritu zitzaizkon eta sobraniazkoak).
2. (AN-ulz), afeitatu (AN-5vill-ulz-erro, B, Ae), apeitatu. Ref.: Echaide Nav 181. Afeitar(se). Asiko bazina
zu norbait apeitetan, arpegi guztija itxiko zeunskijo odolez beteta. Mg PAb 48. Afeitatzea libre / urte guzirako.
Izt Po 166. Madriltik afaitatu berriyak atera eta allegatzen zirala Donostiyara iya petxurañoko bizar
primoriarekin. Iraola 129. Zazpi errial kosta omen zaio / afaitatzia burua, / atze aldeko ille guziya / bizarlabanaz
kendua. Tx B II 34. Gaur afaitatu egin bear dezu barberira joanda. And AUzta 61.
3. afeitatu (VocBN Dv y H). "Tailler une haie vive et l'enjoliver, taillé" VocBN.
afaitatzaile. "Afaitatzaillea, afaitaria, atourneriste" SP.
afaite. v. afarite.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
327