A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
23.
adoste. Empate en el juego. Harambilletek bentzutu Xuberotarra, 50 eta 46. Izan dire orotarat, 13 adoste,
azkena 43-na. Arraya Herr 9-3-1961 (ap. DRA).
adostu (Aq 1168 (AN), Dv), adosatu (Lar). 1. Empatar en el juego. "Ponerse a dos (AN)" Aq 1168. "(Ponerse
a) dos" Lar. "Termes de jeu de paume. Arriver à faire des deux parts un égal nombre de points" Dv. v. allostu.
Bi alderdiak adostu dira 37-ra, eta handik harat bertze lau-bortz aldiz, azkenik 44-ra. Herr 16-2-1961 (ap.
DRA).
2. (Dv, H), adoxtu. Poner(se) de acuerdo, conciliar. "Fig. fam., s'accorder" Dv. "S'accorder, se reconcilier" H.
Geronek artha balin badugu gure egin-molde guziak Erlisioneko egiekin adosteko eta berdintzeko, etsaiak
berak bortxatuko ditugu gure sinestearen ederresterat. Arb Erlis 246. Hizkuntza aberatsa da Eskuara. [...] Hitz
batetik ala bertzetik has dezazun solasa, zure elheak bethi xuxen adosturen dire, hala-nola ehaile trebearen
eskuetan irazkia eta bilba elkharrekin trebeskatzen baitire. Arb Igand 15. Egia othe da Charlemagne adostua
zinutela lehentxago Moroekin? adixkidantzaz emana zuela Moroer [...] Aragoniako bazterra? JE Ber 14.
Kokotzek emain ditu hamabi arrainak eta besteek ezar dezatela ardoa eta hogi eta gasna. Guziak adostu
ondoan, atsalaskari alegera eta nasai bat egiten dute. Zub 22. Nahi duzu bakotxa bethi prest izan dadin guziekin
aditzerat eta adoxterat. Herr 29-3-1956 (ap. DRA). Erromako eliza-nausiarenaren aldean ttipia litake
[Loiolako komentua], bainan ez dugu uste Erromakoa bere tokian hobeki adosten den, begiarentzat,
ingurunearekin. JE Ber 54.
adots. 1. Ruido, murmullo (?). Kanpo guzia atzartzen ari, dena arrabots sasia, / Adots gaitzean, haitzen
erdian dohalarik hur-haundia. GH 1932, 226.
2. Armónico (?). Bitartean, soinu adotsak nola antola ari zen ikasten (Maurice Ravel) Charles Renérekin.
GAlm 1958, 43 (ap. DRA, que traduce "armónico, acorde").
adox. v. ados.
adoxtu. v. adostu.
adra (Lar, Añ, H), adre (Lar, H), adere (S ap. Lh, que cita a Ip; aderea det., Lar H), adera (S ap. Lh, que cita
a Ip y Lf). Regla. "Aderea, adra, que significa regla, orden" Lar. (s.v. aderezo). "Regladamente, arauz,
araudez, araukiro, adrez" Ib. Hanitz dirade adiskide izan nahi direnak ta gütik adiskidegoaren adrak
ezagützen dütienak. Egiat 211. Botzataroak dü gizona lagüntzen [...]. Bena hetan ezpadü adrarik jarri [...] da
sekülakoz eroriren. Ib. 244. Izairiaren adran direlakoz gizon güziak ber khastatik. Ib. 266. Eztu bere mintzaia
makhurtu, bihurtekatu, eskarniatu eta eskazatu, erdaren aderetara edo erregeletara plegatu nahiz. Ip in Ax (ed.
1864), X.
adrailu. v. adarailu; adreilu.
adrakai. "Reglamento" Lar.
adrakaitz. "Irregular" Lar.
adrakaizkia. Cf. adrakaizkiro. Girade gure artian etsai gertzen. Hantik otso gizonak bezala nahi dügü gure
pare dena hügüntü, hügüntü arrazorik bage, hügüntü osoki adrakaizkia. Egiat 224 (el ed. lo interpreta como
arau txarra).
adrakaizkiro. "Irregularmente" Lar.
adrakaizte. "Irregularidad" Lar.
adrakoi. Reglamento. v. adrakai. Oraindik ni bizi naizan tokia [...] ezin lokabetu izandu da orrelako
adrakoietatik. "No ha podido librarse de semejantes reglamentos". Izt D 152 (v. tbn. 150).
adrazkin (Lar DVC 149; adraskin Lar), aderazkin (Lar DVC 149; aderaskin Lar). "Aderezo, [...] aderaskiña,
adraskiña, zuzemena, ondotxa" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
317