A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
jende suerte guzien alderat. Jaur 149. Admiratzen ditut kalitate berak. Gy 295. Aingüriek amiratzen zien haien
saintütarzüna. Ip Hil 142. Santa Grazin gira sartzen, / Basabürüko bazterrik / Dügu eijerrenetarik / Amiatürik
gozatzen. Casve SGrazi 72. Zernahi jokü eta khantore plantatürik bazütien haurrek, dantzari abilak ere
amiatü dütügü. Herr 15-1-1959 (ap. DRA).
3. (Lar), amiratu. (Aux. trans.). Causar admiración a alguien. "Admirar a otro, admiratu, miretsarazi" Lar.
Bizkaian, beren izkeran zeñ ederki iraun duten ikusteak, txit arritzen nau ta edozeñ admira dezake. [...] Eta
egunoro ta geiago admiratu izan nau [...] Bizkaiko itzegiteko era ta armoniak. Cb EBO 12s. Gizun gazte hen
plazan / Ezari züntin herrokan, / Haur zentzü gabe elibat jaun anderen arropan! / Bere arropek amiratürik
etzien pater bat erran. 'Émerveillés par leurs costumes ils n'avaient même pas récité un pater'. Etch 482.
- ADMIRATZEKO (Urt). Digno de admiración, admirable. "A admirer, admiratzekoa" Urt Gram 55. "Habet
admirationem, amiratzeko da" Urt I 196. v. admiragarri. O ene Iauna eta ene Iainkoa, ala zure izena
admiratzekoa baita zeure ontasunak gatik. Harb 222. Baina orai zu leku guzietan izaiteaz zenbatenaz baitzara
admiratzekoago, hanbatenaz gutiago estimatzen zaitugu. Ib. 229. --Zer da Iaungoikoa? --Korpuzbako Espiritu
bat, gauza aen admiretako, zein ezin pensadu leian nolangoa dan (1691). ConTAV 5.2.11, 147 (Arz 29s. gauza
ain admiretakoa, zein ezin pensadu leian nolangoa dan). Ez othe dugu arrazoin gehiagorekin amiratzeko Jesu
Kristo gure Jaun soberanoa ethor dadin gu ganat hanbertze ontasunekin. Jaur 167.
admiratzaile, amiratzaile (Urt I 196). Admirador. Orgulleriazko hitzik baizen ahoan ez dutenak, bere
intresa gatik presunen admiratzaille jartzen direnak. He Iudae 1, 16. Mariaren adiskide ta amiratzalle aundi
Juan Dunsio Escoto Beneragarria. Bv AsL 201.
admirazio, amirazio (Urt I 195), admirazione (Chaho), amirazione. Admiración. v. mirespen. Haién ahoa
propos guzizko hantuz minzo da, personak admirazionetan dituztela bere probetxuagatik. Lç Iudae 1, 16 (He
bere intresa gatik presunen admiratzaille jartzen direnak). Bihotzberatasuna, urrikaltasuna, admirazionea,
botztasuna. SP Phil 105. Admirazionea. Ohorea. Amudioa. Gç 114 (subtítulos de un poema). Ez desiratzea
munduaren estimua eta admirazionea. Ch III 45, 5. Gauza handiezko admirazionea. He Phil 107. Aita Santuak
ere admirazio andien artean S. Luisen [...] espiritu birtutez apañdua [...] onratu dute. Cb Just 17s. Admirazione
saindu batekin [...] behatu diote. Lg I 229. Haur prodigoaren parabolak baidu zertaz egin gure admirazonea!
Lg II 112. Bereganatzen zuen mundu guziaren admirazionea. Ib. 175. Adoratu zuen [...] errespektu eta
admirazionekin. Ib. 106. Sartukozára errejióne berrigártan beterík gózos ta admirázios. LE Ong 81r. Parabisu
guziko amirazionearen, benedikzionen, samurtasunaren poxeta. Jaur 369. Amirazione eta plazer handirekin. Ip
Hil 66.
- ADMIRAZIOZKO. (Adnom.). Admirazionezko sentimendua. CatLav 365 (V 176). Amirazionezko hitz bat
eta sendimendu bat. Jaur 167. (Signo) de admiración. Letrén berezgarriko merká: uä, uë; Interrogatzekoa:
?; Admirazionezkoa: !. Lç ABC A 3v.
admititu. v. ametitu.
admonestatu. Amonestar. Batbedera bere kualitatearen araura reprehenditzeko eta admonestatzeko. Lç 1
Tim 5 (tít.). Halaber othoitz egiten drauzuegu, anaieák, admonesta ditzazuen bizitze desordenatutakoak. Lç 1
Thess 5, 14 (He errepreni zatzue).
admonestatzaile, admonestazale. Amonestador. Ezagut ditzazuen zuen artean trabaillatzen diradenak, eta
zuen gaineko diradenak gure Iaunean, eta zuen admonestazaleak. "Qui vous admonestent". Lç 1 Thess 5, 12 (He
eta irakasten darotzuetenak).
admonizio, admonizione, amonizio (Urt V 464). Admonición. "Comonitio, abisua, abertimendua, [...]
amonizioa" Urt V 464. [Hik] eure hitzaz abisatu bagaituk ere, hire admonizionéz ez resmonstranzéz konturik
eztiagu egin. Lç Ins A 5v. Iainkoak bere profetez eta apostoluez egin drauzkigun admonizionén eta abisuén
araura. Ib. B 2v. Eta gauza hauk [...] skribatu izan dirade gure admonizionetan. Lç 1 Cor 10, 11 (He gure
erakutspenetan). Atheraiak edo publikatuak izan diren admonizionen edo monitorioen gainean
dakiguna behar denean ez erraitea. CatLav 61 (V 39).
adoatu. v. adabatu.
adoba. "1.º (V, G, L, S), remiendo. Fig.: disimulo, pretexto; 2.º (Sc), condimento; 3.º (V-gip), panal de avispa;
4.º (V-ger), adobe(?). Adobea baiño mingotsago da sagar au, esta manzana es más amarga que el adobe" A, que
para la primera acepción cita el Evangelio según san Mateo (4, 16) y los Dialogues basques.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
308