14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

Azkuetar agurgarrian ikasmenetan aurkituko daugu. Arriand EAditza 760.<br />

2. Forma verbal. Irlandara zaharraren berezgarri nagusienetarik bat da adizkeraren barruan izenorde edo<br />

prononbre adizkizun baten infixatzea. Mde Pr 219.<br />

adizki. 1. "Objeto verbal [= 'morfema de objeto en el vb.']" A Gram 366. Daukat esaten dainean d-k adizkia<br />

iragarten dau, auk(a) aditz-guna dai, t egilea. A Gram 149. Esakizun euskoiak pereminazko gauza bi euki<br />

daroez, eta bata nai bestea estalduta egon leikez: adizki-egilea ta aditza. "El objeto verbal agente y el verbo". Ib.<br />

149. Bigarren erreskadako egileak urruneko irabiamenetan, adizkia gauzakia izanez gero oitu doaz: onetara:<br />

neukan [...]. Arriand EAditza 766.<br />

2. Forma verbal. Adizki batzuetan bigungarritzat beti a, beste batzuetan beti e yarten du. A Eusk 1927, 119s.<br />

Lenengo adizki oriek edozein euskalkitan gutxi edo gei bizi dira: Bizkaieraz, Arabako lurrean, Zigoitia<br />

deritzaion ibarrean dut, duk, dun, du esan oi da. A Y 1934, 15. Erderaz "flexiones verbales" esan oi diran<br />

adizkietan banatuago daude gure izkelkiak. Ib. 15n. Pindar eta Eskil-ek, adibidez, izenondo edo adiztondo edo<br />

adizkien erabilkeran bear zituzten arauak ez-ezagunak zituzten. Zait Plat 120. Nik ez dut arrebarik izan, eta<br />

adizki horiek erabiltzeko paradarik ere ez. MIH 390. Adizki sintetikoei. Ib. 251. En DFrec hay 6 ejs.<br />

adizkiteria. Flexionario, colección de formas verbales personales. Oraintsuago Bidasoatik onantz,<br />

errialderik errialde beren euskalkien adizkiteria (flexionario) biltzeko egin ditudan ibilaldietan. A EY I 11.<br />

adizkizun. 1. (Lo) que puede convertirse en morfema verbal. Irlandara zaharraren berezgarri<br />

nagusienetarik bat da adizkeraren barruan izenorde edo pronombre adizkizun baten infixatzea. Mde Pr 219.<br />

2. Sintagma verbal (?). Adi-iabe, aditzkizun, asmatu duten itz-urren ori irrigarri da. "La sintaxis de sujeto,<br />

verbo y complemento". Or in Gazt MusIx 26.<br />

adizkonde (Lar H). "Pubertad, edad de catorce en el varón y de doce en la hembra" Lar.<br />

adizlagun. "Adverbio, aditz-lagun, aditz-ondo" PMuj. Hemen sar daitezke [...] "aditz-lagun" gisa edo<br />

darabiltzagunak (lenbizikó edo lendabizikó, bestelá eta luzaró-ren arabera, ez, ordea, (au) bezelà enklitikoaren<br />

gisan). MEIG VI 141.<br />

adizpiakera. Forma verbal. Aitaturiko 206 adizpiakera orreik [Astarloarenak] zeintzuk ziran ezagutu<br />

alizatek. Eguzk LEItz 23 (cf. Ast Apol 153: "Cada uno de los verbos tiene doscientas y seis conjugaciones [=<br />

formas verbales] diferentes"). Adizpiakera batzuetan "n" baten utsa oartzen da: "zu ta zuek"-en adizpiakerak<br />

bardiñak dira: etorkizuna igaroagaz nastean adierazten dauan aldia, Mikoletak dakarren lez gaur iñon be<br />

eztarabilgu. Eguzk RIEV 1930, 469.<br />

adizpide. 1. Parábola. Eskeka ixildu gabe irauteagatik adiskideagandik ogiak eta juez gaiztoagandik on zan<br />

erabakia atera zittuenen adizpidez nai du Jesusek erakutsi eskatzeaz ez aspertzen. Inza Azalp 128.<br />

Imagen, símbolo. Oar zaittez, beraz, bost ogi-mota eskatzen dittuzula ortan. Lenengoa bizitza ontarako<br />

bizi-gaia; bigarrena Eskritura edo liburu santuen adizpidea. Inza Azalp 144.<br />

2. adizbide. Explicación. Elizak lenengo egunetan jakintsuenai ematen zien adizbidean erakusten zien<br />

"gogozko janaria" bear zala artu eguneroko ogi itz oietaz. Inza Azalp 142.<br />

adiztondo. v. aditzondo.<br />

adiztu. 1. Convertir en verbo. Aditz eratorriak itz adiztuak daiz. Iru modutara adiztu daikez izenak: a) tu<br />

irazgaiaz, b) egin aditzaz, eta z) izan aditzaz. A Gram 150.<br />

2. "Raciocinar" BeraLzM.<br />

adizur. Atento. v. 1 adi. Berauntsa bai beti, / Salinas, doñu ori nerera, / beude begi-belarri / adizur<br />

Jaunarenera, / sogor geldirik bestetara! Gazt Olerti 1960, 73 (MusIx 85 onela zentzuok ernai / baitagoz goiko<br />

onari).<br />

adjetibo, ajetibo (Urt), adjektibo. Adjetivo. "Adjectivum" Urt I 168. --Zenbat gisetarakoa da izena? --Bi<br />

gisetarakoa, substantiboa eta adjektiboa. ES 360. Adjektiboa da hirur artikulorekin edo hirur akhabantza<br />

diferenterekin deklinatzen dena. Ib. 361. Substantibo edo berez bakarrik esaten dan Izena, ta Adjetibo edo beste<br />

Izenari eransi ta darraiona dirade. Cb EBO 37.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

305

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!