A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
diozozu zure umeari. Mih 116 (67 adiskidetasun). Gizon eta emazten arteko adiskidetarzün haundiegiak eta
bizitze guria. CatLan 94. Jainkoaren grazia ta adiskidetasuna guziz galerazten ez duana. Ub 154.
(s. XIX). Irauteko eriotzara giño Zeure grazia ta adiskidetasunean. Añ EL 1 154. Lagun urkoen arteko pake
eta adiskidetasun ona. AA II 215. Neskatxa bat [...] gazte batekiñ adiskidetasun gaistoan bizi zana. AA III 424.
Ezpaditutzu hausten adiskidetasun eta estekamendu gaxto horiek [...] itxura egile gezurti bat zare. Dh 209.
Neska mutileen arteko adiskidetasunak, amoriak. fB Ic I app. 20. Adiskidetasun onak beragaz dakar bake ona.
fB Ic II 209. Adiskidetasun ta amodijo zintzuak ez dabee biar engañurik. JJMg BasEsc 279. Zeremonietan
baratzen den adixkidetasuna, ez da aixkidetasun itxurazko [...] bat baizen. Jaur 355. Egoi-aldeko bero andiak,
ifarraldeko otz gogorrakin adiskidetasunean eztiturik zabaltzen dira emekiro biztanleen osasungarri. Izt C 24.
Elkarri beti-betiko adiskidetasuna gordetzeko itzean. Lard 169. Dalilarekin Sansonen arteko adiskidetasuna. Ib.
144. Deusere ez da hain ederrik nola batasuna eta adiskidetasuna. Dv Lab 187s. Beti bizi izan zala
Jaungoikoagaz batu eta arkalturik betiko adiskidetasunagaz. Ur BulaAl 39 (BulaG 553 betiko elkartasunarekin).
Alfer adixkidetasunaren botza, alfer othoitzik kharsuenak. Laph 119. Añ gaizki bizitu zan gizon bat gero ere
Jaungoikoaren adiskidetasunean hiltzeaz. Arr May 199. Sartu zituan asko pekatari Jaungoikuaren adiskidetasun
zorionekuan. Bv AsL 57. Kreaturen amodio eta adixkidetasunen duda muden erdian. Lap 47 (V 26). Begirakune
zantarrak, berbeta eta adiskidetasun arrisku andikoak. Itz Azald 103.
(s. XX). Digula amoriua, maitetarzuna eta adexkidetarzuna andiago ezik gainaratekueki. Mdg 147. Neuk
iñorekin adiskidetasun berorik eztaukatan ezkero, amak neurtuko ditu neskatxa ezagunen menduak. Ag G 35.
Irabazbidea [daukat] ta gizon andien adiskidetasuna gañera. Ib. 124. Izatez-goitikoen jatorri eta zustraia
Jaunaren eskar ta aizkitasuna da. Eguzk LorIl 8. Jaunaren adiskidetasunean (grazian) gaudela. ArgiDL 105.
Adixkidetasunak hola dira urtzen. Ox 188. Non ote dago garai bateko / gure aiskiretasuna? Tx B II 131.
Aizkidetasun ta biotzberatasun guztien ganetik legia bete biar zala. Kk Ab II 26. Yainkoak egin zuen
Israeldarrekin ongunde, elkartasun edo adiskidetasuna. Ir YKBiz 445. Baña adiskidetasuna ezertarako galdu,
ez-ta ere otzitu gaberik. Ldi IL 92. Oien adiskidetasuna galtzearekin eztezute gauza aundirik galdu. Etxde AlosT
71. Neskatillen arteko alkartasun ta adiskidetasunak. Erkiag Arran 63. Nola gure haurreko adixkidetasun goxo
hura amodio baten hastapen eta erroa gertatu den. JEtchep 66. Maitasun edo adiskidetasun deiek. Zait Plat 152.
Nazioaren zati bat pakean eta adiskidetasunean ipiñiaz. Vill Jaink 161. Kontau eban ixilliango maitetsu bixen
aiskidetasun garbixa. Etxba Ibilt 490. Gure adiskidetasun arren! Lab SuEm 203. Orixe eta Lizardiren
adiskidetasuna nahi nuke gogoratu. MIH 265. Adiskidetasun-zorren kitagarri. MEIG V 101. Txillidaganako
adiskidetasuna. MEIG VIII 57.
v. tbn. Harb 260. Brtc 63. Zuzaeta 146. Mg CO 88. Gco II 74. Astar II 138. Echve Imit III 42, 1. Azc PB 252.
Echta Jos 48. Inza Azalp 63. Alz Txib 98. Ibiñ Virgil 34. Adiskidetarzun: AR 307. Adixkidetasun: JesBih 430.
Adizkidetasun: Altuna 61. Laux AB 9. Aiskitasun: KIkV 97.
(Uso pl.). Cf. infra ADISKIDETASUNAK EGIN. Ezagutuko zutela, aita-semeen arteko adiskidetasunak
betiko autsiak zirala. Lard 198. Mari Jesusegazko adiskidetasunak zirean [...] lengo bidietatik aldenduta
erebillenak. Echta Jos 40. Igo zaitia edo galduko ditugu adiskidetasunak. Iraola 120. Betiko eten bagenituen
elkarrekiko adiskidetasunak? Aldatu da? Berriro asi nai du? ABar Goi 51.
- ADISKIDETASUNA HARTU. Trabar amistad; por ext., entrar en relaciones. Asi zan gazte bat niganako
adiskidetasuna artzen. AA III 533. Gizon eta emakume, alkarregaz adiskidetasuna artu ezkero alkar baga ezin
egon dirianak. Astar II 150. Adiskidetasuna / arturik zuekin. Echag 222. Nik ezteutsat Josetxori eguno aittatu
ezkontza berbarik. Ni, adimenbakoa izan nintzan, aregaz adiskidetasuna artu nebanean. Echta Jos 176.
(En contextos negativos, con -(r)ik). Ez dezazula har adiskidetasunik bertutezko gauzetan zurekin parzuner
jar daitezkenekin baizen. He Phil 294 (SP 293 adiskidetasunik egin).
(Con adj.). Norbaitekin adiskidetasun gaiztoa artuaz. AA I 589. Dala usai txarreko emakumeakin itzegiñaz,
dala adiskidetasun gaiztoak artuaz. AA II 100. Emakume eta gizonen batek alkarregaz adiskidetasun andi eta
estuba arzeia. Astar II 152. Artu eben biak adiskidetasun zintzoa. Echta Jos 58. Eladi Bilbora biraldu ebela,
Josetxogaz adiskidetasun larregi artu ezeien. Echta Jos 162s.
- ADISKIDETASUNAK EGIN. a) Trabar amistad; por ext., entrar en relaciones. Samsonek egin zituen
adiskidetasunak emazteki filistindar, Dalila zaritzon batekin. Lg I 232. Israeltarrak emakume aien edertasuna
ikusirik, adiskidetasunak egin zituzten; itsutu eta lilluraturik, lasaikerian nastu ziran. Lard 103. Ez bakarrik
Kanaantar idolozaleakin artu-emanetan ibilli, eta adiskidetasunak egin, ezen, seme-alabak ere elkarri eman
ziezteen. Ib. 122. Egin ebazan adiskidetasunak ikastetxeko lagunakaz. Echta Jos 37.
(En contextos negativos, con -(r)ik). Eztezazula adiskidetasunik egin bertuteari ukhitzen zaizkon gaizez
zurekin minza ditezkenekin baizen. SP Phil 293 (He 294 har adiskidetasunik).
(Con adj.). Piarresek adiskidetasun onak egin zitun baitegi artan beste euskaldun batzukin. Etxde JJ 183.
b) Reconciliarse. Bizitza berria egiteko proposito irmo batekin zugana biurtzea, eta zurekin pakeak, eta
adiskidetasunak egitea nai dezu. Gco I 398. (Sing.). Jaun maitagarri orrekin pakeak ta adiskidetasuna
egiteko. Jauregui 242.
- ADISKIDETASUNEAN. Amistosamente. Bein baño geijagotan adiskidetasunian esateko legez egon
natxako: Aita Palacios! Au zer da?. Mg CO 293.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
285