A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
bi. Echta Jos 89. Baño ez omen da orain lengo adiskidien adiskide. Ag G 371 (v. tbn. AL 7). Azpeitiko gure
adiskide Arizpek [...] oiukatu. A Ardi 133. Bere ama, ixeko, osaba, aizkide ta enparauak. Kk Ab I 111 (II 18
adizkide). Orduraño Jesusen adixkide izkutukoak ziran bi gizon aberats. Inza Azalp 71. --Goiz huntako Maulerat
behar, adiskide batekin hola hitzartu bezala. --Adixkide batekin? Barb Sup 175. Gure mutillak adizkide asko
eukozan. Altuna 55 (43 aizkide). Irurok adiskide-antzo esku-estutze bat egin. Or Mi 14 (Eus 204 aiskide). Nunnahi
berehala egiten ditu adixkideak. JE Ber 74. Aiskide batek esan dit neri / Donostiyako partian. Tx B II 157
(157 aixkire, B 100 adiskide). Goralduagaz zeure aizkide / Ramon Sota jaun gurgarri. Enb 124 (87 aizkide, 179
adizkide, 130 adiskide). Adizkide bijok, gurasuen etxetik alde egindda, asi ei ziran bidez munduban barruna. Otx
58. Jaun ori ta ni ez gera oso adiskide. Lab EEguna 71s. Ala-olako adiskidea: Beltza egin didazu ta eztizut
berealakoan barkatuko. Ldi in Or BM 8. Marxek eta onen adiskide ta lagun andi zan Engelsek sortu eben [...].
Aizkide biok olako zerbait egiteko asmua 1847garren urtean artu ebela dirudi. Eguzk GizAuz 68 (86 aiskide).
Aita amak adixkide batzuetara joanak dira. JAIraz Bizia 27. Platon adiskide, Arana adiskide; bañan egia
adiskideago. Or EG 1951 (3-4), 37. Plaentxian ba ei ziran aiskide bi, bata aberatsa ta bestia pobria. SM Zirik 9
(94 adiskide). Adixkide batzuen beha nago. JEtchep 83. Adiskide faltsorik / laguntzat ez artu. And AUzta 149 (98
adiskire). Zaitegi adixkide jaun apezaren liburuari. Lf in Zait Plat XIII. Bere adiskide Salinas, ereslari itsu
bikaiñari. Gazt MusIx 69. Mai baten inguruan giñan zortzi bat adiskide. NEtx LBB 119 (Antz 155 adixkide).
Lagun eta adiskide asko euki ebazan alde askotan. Alzola Atalak 88. Hiriko adiskide baten izena. Ardoy SFran
232. Zure adixkide fidel: / Mattin Aheztarra. Mattin 42. Lagundu ninduten [...] elkarren agitz adiskide ez ziren
Jose Vallejok eta Antonio Tovar-ek. MIH 369. Adiskide ustekoak murgildu zuen putzutik ateratzen badu
hasiberrian Cabiria gaizoa [...], berriro ere osin ertzean uzteko izango da bakarrik. MEIG I 183.
v. tbn. Mat 221. Volt 202. Harb 140. Hm 192. SP Phil 16. CatLav 132 (V 69). Gamiz 206. CatLan 79. Egiat 212.
Zuzaeta 100. AstLas 17. Monho 128. CrIc 142. Gco II 67. AA I 541. JJMg BasEsc 146. Astar II 181. Zav Fab
RIEV 1907, 531. UskLiB 83. Etch 184. It Fab 94 (71 aiskide). Izt C 237. Gy 298. Lard 170. Dv Prov 13, 20.
CatS 41. Bordel 169. Elsb Fram 89. Apaol 59. Ip Hil 232. Arb Igand 20 (177 adixkide). Etxeg in Itz Azald 178.
EusJok 167 (105 aiskide). Const 41. FIr 183 (173 adixkide). Ir YKBiz 356. ABar Goi 52. TAg Uzt 105. Zait Sof
41. Munita 154. Etxde AlosT 59. Txill Let 82. Bilbao IpuiB 199. Arti Tobera 268 (MaldanB 209 aiskide). Vill
Jaink 30. Erkiag BatB 191. Uzt Sas 278 (119 adixkide). Berron Kijote 134. Adixkide: Arch Fab 127. Zby RIEV
1908, 83. Lap 8 (V 6). CatJauf 76. StPierre 31. Ox 150 (168 aixkide). Zub 63. Larz Iru 88. Zerb Azk 103. ZMoso
76 (78 adiskide). Xa EzinB 72. Adizkide: JBDei 1919, 268. Laux BBa 126. Aitzol in Ldi UO 4. EA OlBe 101 (99
aiskide). Adizkire: msZabalg 5. Aiskide: Ldi BB 26. Aizkide: Zink EEs 1926, 84.
(Usado en vocativo). v. amigo. Tr. En autores meridionales modernos hay una mayor tendencia a usarlo sin
artículo. Goazen oro elgarreki, ene adiskidiak, / bethi eta sekulakoz gauden ene glorian. E 69. Orduan diotsa,
Adiskideá, nola huna sarthu aiz eztei arropá eztuala? Lç Mt 22, 12 (He, TB, Dv, Ip, Ur, Samper, Leon, IBe
adiskidea, Ol, Or, Ker, IBk adiskide, SalabBN ene adiskidia). Hunat, adiskideak, hunat, xukatzatzue begiak. EZ
Man I 87. Hola, adiskidea, orai zuk soiñean darabiltzatzun arropa horiek, zuk baiño lehen erabili zituen bere
bizkarrean ardiak. Ax 416 (V 270). Neure adeskidia, [...] erranen duzu [...] penitent handi bat izan dela. Tt
Onsa 46. Huna zer den sekretua, / Adizak, adiskidea. Gç 75. Adiskideak! Gipuztarra dezute tratalaria, ez
erbestekoa. Lar Cor 152. "Barkatu, adiskidea", eranzun zion ark. Mb IArg I 375. Ola, adiskidea, oriek ere
baditugu? Cb EBO 38. Erregek erran zion: adiskidea, zergatik ethorri zare ezteietako yaunztura gabe? Lg II
236. --Aixkidea, nola zara? --Zu bezala ni ere ala (350). LE-Ir. Ni arzaia naiz, adiskidea, ezer bear badidazu.
Mg PAb 164. Jaungoikoak egun on dizula, adiskidea. Gco I 420. Adiskidia, zer da ori? Nik zuri ainbeste burla ta
desprezijo, ta zuk beti barre? JJMg BasEsc 187. Salbe, adiskideak, / jende onak, abur. Echag 128. Hanbat
gaixto! adixkidia: / igurikatzen zutu zartaginak. Arch Fab 157. Nik, adiskidea, / oraindika ez dakit / zer dan
nekatzea. It Fab 35. Nagusiak bati erantzun zion: adiskidea, bear ez danik, egiten ez dizut. Lard 423. Adixkidea,
zure sinheste bereko ninteke. Hb Egia 10. Berri handia, adixkide maiteak, berri handia! Laph 143. Halto,
adixkidea! ez duzu aditzen? Elzb Po 209. Nere adiskidea, iya degu asko, / bertsoetan naikoa egin degu gaurko.
AB AmaE 412. Adiskire --esan zion Mitxelek-- sei falta dituk emen. Apaol 100. Nahuzu entzun egia bat,
adiskidea? HU Zez 66 (51 adixkide). Aiskiria! Badakit zuk zer bear dezun, begiyan igarritzen dizut. Alz STFer
113 (138 aixkire). Adiskidia, zure bizian behar ükhen düzü fidel izan. Ip Hil 151. Adiskidea, esan eutsan, irudi
done baten aurrean ago. A BeinB 88. Bai, adiskidea; onezkero egun askotarako ez gaukaz Jaungoikoak. Ag Kr
223 (AL 55 aiskide, G 251 aiskire). Gau on, adixkidea. JE Bur 168. Ez adiskidea, ori irrigarria izango litzake
niretzat. Echta Jos 243. Muñ batekin saltzen nauzu, adiskidea? esan zion Jesusek. Inza Azalp 66s. Ots, adiskide,
ere burua ernetzat daukaken ori, [...] aizea yan bearrean intzake. Or Mi 20. Emendik zabiz, aizkide? Kk Ab II
57. Aizkidia, baia eralgiteko itxixu. Ib. 126. Adiskidea, nik ez dezaket deusik egin. Barb Leg 145. Ik duk bizar,
adiskide. Ldi IL 91. Ez, adiskide; ez dut zure ontasunaz baliatu nahi. Mde Pr 107. Hep, ene adixkidea! Zauri
beraz! JEtchep 116. Zuzenak ez ote dira, ene adiskide, iainkoak ere? Zait Plat 147 (Sof 94 adixkide). Urteak,
adiskide, urteak bizkarrean. Erkiag BatB 72. Beretzat nahi luzken gisan, nahi ditugu, guk ere guretzat,
adixkideak! Larz Iru 116. Ikusi arte, adixkidea, / beha zaguzu zerutik! Xa EzinB 44. Ez, adiskide, zu zaude ene
kontra, eta zuk duzu hauzia enekin. MIH 216.
v. tbn. Volt 172. VMg 17. AA I 443. JanEd I 32. Noe 24. Elzb Po 193. Urruz Urz 42. Arb Igand 93. EusJok 56.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
280