A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
renuntiabant'. Mst I 18, 3 (SP, Ch uk(h)o egiten). Hiltzean akhabo enetzat mundua bere ontasun, bere gloria eta
bere plazer guziekin [...] Zertako ez diotet orai beretik adios erranen? Brtc 114. Adio erran ditadazüt sekülakoz /
eztüdala ikusiko bizirik. Xarlem 1278. Gaurdanik betiko adio esan nai diozu Zeruko edertasun guziari? AA III
586. Zure batheian mündüko banitater eta erhokherier adio erran düzüla. UskLiB 94. Guzier adio erranik
erretiratu zela, / Olandako gasna baten barnean bizitzera. Gy 24. Erdi yakinsun denak guti du balio; / lasterregi
du lanei erraten adio. Hb Esk 166. Adios erran zuken Larak biziari. Ib. 36. Maitatu lagun guziek adio erratea.
Ib. 19. Gerlako lagun maitea, orai adio behar dugu elgarri erran. Laph 13. Ene ethorkizunaz den bezenbatean,
ez dezoket adiorik erran. Ib. 128. Etxekuer errezü dolorez adio. ChantP 366. Birian topo egin nituben, / esan
niyoten "Ariyo!", / korresponditu zuten ez dakit, / juan ziraden seriyo. Xe 313. Txiboak beste baten deitu zidan
txio, / isilldu nuen laster esanaz adio. AB AmaE 404. Zergatik joan zaizkit, adiorik ere erran gabe? Jnn SBi 119.
Urtsuan defuntua / Santa Anan kausitua, / adios erran gabe / etxetik partitua (B). A EY II 348. Nahi izan beitzen
abiatü adiorik erran gabe ere. Const 32. Gure lagun maite heieri / adio erraiteak. Etcham 40. Adioren erraiteak.
Ib. 36. Adio erraiten dugu behingotz, Orreagako herri ñimiñoari. JE Ber 16. Aski gazterik pilotari adios erran
behartu zitzaion. Zerb Azk 115. Gure herri maitiari bethikoz adio erraiteko libertatia. Mde Pr 51. Nik, Urepele,
zuri ertean adio, / desiratuko dautzut aunitz amodio. Xa Odol 111. Nik ez diozüt, ez, erranen / ardu hunari adio.
Casve SGrazi 46.
v. tbn. Etch 676. Iratz 26. Adios erran: Balad 218 (S). Ariyo esan: Bil 48. Urruz Urz 56.
Mariñelek, nigar marrasketan, adio diote untziari, adio biziari. Laph 223. Oi, Herri gaixoa! / Haur emaztek
etxeri diote adio. Iratz 30.
Ta asi zen itxez itxe bere adiskide guziei azken adio esaten. Mb IArg II 271.
- ADIOTAN. Despidiéndose. Munduari egun oroz / zagokan adiutan. Arg DevB 141. Has zedilla adiutan, /
Mundu huntaz etsia. Ib. 137.
- EZ ADIO, EZ ADIORIK (ezadioik BN-ad ap. EI 341). (Fórmula de despedida atenuada). Despeditzen
zaituztet, / bañan ez betiko, / ez-adiyo, maiteak, / asko degu gaurko. Echag 223. Hantxet dago; orentto baten
bidea dukezu hemendik; ez adioik. Leon GH 1923, 531. --Ederki adixkidea! Beraz ondoko egunak arte... --Ez
adiorik! Lf Murtuts 30. Gure artian ongi zinena / apartatu zira fite, / ez adiorik, lagun maitea, / ta beraz ikusi
arte! Mattin 102.
adioka, adiaka (Hb ap. Lh), adika (Hb ap. Lh). "Adiaka egon (Hb), prolonger les adieux" Lh (s.v. adi).
"Adika hari direla utzi ditut (L; Hb), je les ai laissés se faisant des adieux" Ib. (s.v. adikatu).
adiokan. "(S), en faisant ses adieux" Lh.
adiokari, adikari (Hb ap. Lh). "(L; Hb), faiseur d'adieux" Lh.
adiokatu (Hb ap. Lh), adikatu (Hb ap. Lh). "Échanger les adieux" Lh. "Adikatu (L; Hb), prodiguer les
adieux" Ib.
adion. v. adinon.
adiontza. v. adiuntza.
adipaitza. "Precisión que hace el entendimiento" Lar.
adipaitzatu. "Prescindir, en la Lógica" Lar.
adipaki. "Preciso, por el entendimiento" Lar.
adipegile. Convincente. Ez deigutela ba, ezkutuko legietaz, idurizko eziñetaz itz-egin; ain agiriko
adipegilleari "nork daki?..." ergelik ez jarri aurrean. "Tan convincente evidencia". Zink Crit 21.
adipen (BeraLzM). Atención. Adipenez egon dira zelaikoak Munaberi entzunaz, baño eztiote arrek iñoiz
bezela gogoa bete. Ag EEs 1917, 213. Edozelako otoitzak, ona izateko, lau baldintza oneik bear-bearrak ditu:
adipen, apaltasun, uste bete ta iraupena. Eguzk LorIl 231 (ap. DRA). Soñularien ondora etorri ta arretaz ta
adipen guziaz nola egoten zan eresti eder oiek entzuten. Garit Usand 9. Adipen guziaz Joxe-Mariri begiratuaz.
Ib. 19.
adipetu (BeraLzM). Convencerse. Jakintzak eta ertiak askoz geiago aurreratu ezpadute arau au aiztu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 277
mende.