A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
117. Berak ez ainbat indar duala / gaur jaioko dan Aurtxuak. Basarri 63. Mutil jator askoa, zezenak ainbat indar
zuana. Salav 103. An, gosaltzeko ainbat denbora bakarrik egin genduan. Uzt Sas 348. Nik biotzean atsegin
ainbat / ur ez dago itsasoan. Xa EzinB 62 (cf. ib. 60: "bertso auek egin ala gipuzkoeraz jarrita daudela"). Nahi
hainbat denbora hartzen ahal delakotz hortako. Xa Odol 65. Ongia eta gaizkia ezagutzeko adinbat jakituria ez
dutenentzat. MIH 352. Ez du hitz batek beste edozeinek hainbat esku. Ib. 344 (en el orig. de Egan 1959 (1-4), 87
ainbat).
v. tbn. Añ CatAN 25. Ainbat: Ud 36. Noe 54. EusJok 122. Txill Let 41. Vill Jaink 94.
(Precedido de -(r)ik). Zuk dezu aterik ainbat maratilla, eta buruko miña ere egin dirazu. Urruz Urz 53.
Ateratzean, Abe-Mariarik ainbat ardit ematen zioten. Urruz Zer 97. Oraiñ aitona alegre dabill / ederki ardoz
aseta, / zazpi illabeteko iristen zaio / egunik ainbat pezeta. Tx B I 219.
(Con adj.). Ez da iñor beretzat bear arinbat jakintsua. Echve Imit I 16. Luze ainbat zabal zan kana
laurdeneko baldi eder urrez josia. Lard 84. Geratzen da atea dan ainbat zabal. Arr May 77s. Uste det ori ainbat
/ gizon gerala. Imaz Auspoa 24, 127. Eta ondarra legunkatzen duten ugiñak laisterka zoazin itsas-ertza ainbat
zabal. Or Mi 125. Aurrean zu, zabalik, / elurra ainbat zuria. Ldi BB 4. Gurtardatza ainbat legun lepoa dario. Or
Eus 365. Zu zeran ainbat ederrik ez det / egundaño ikusi. EA OlBe 48. Etzaitezte, mesedez, orain hainbat pobre.
/ Zuen bihotz urria aberats zazue. Arti MaldanB 223. Zure buruaren jabe zera beste iñor ainbat. Berron Kijote
17. Gezurti aiz kristau ainbat. Ib. 105.
(Con adv.). Mutillaren begiak noiz itsatsi zaizka / ordun ainbat sakonki, ordun bezain tinka! Ldi UO 55.
Guk eleiza bat eraiki, / al genduan ainbat ongi. Gand Elorri 57.
- ADINBATEAN. a) Tanto como. Zu ainbatian bai, baña nai ainbatian ez. Urruz EEs 1915, 238. Baña ez
iñork uka bederen, bidezko ere bidezko duala "Orixe"k, bestek ez ainbatean, Lizarditzazko pozbide ori. Markiegi
in Ldi IL 11. Gezak eiozko bisutsa / emen duk berezi; / beste iñon ez ainbatean / odol-bixigarri! Ldi UO 46. Nork
aztertu lezake, bear ainbatean, emakumetxo biurriaren biotzondoa? TAg Uzt 15. Oriek, berriz, atsekabetzen
ditut, illari omena ekartzeko ainbatean. Zait Sof 21. A bere ez dago orain leen ainbatean Nikanor-en alde.
Erkiag BatB 158. Ikurrin gorria [...], maitetasuna ainbatean gorroto itz erraibagea adierazoten dauana. Ib. 128.
Iñok ezarririko kate ta eragozpenak, orraitiño, ez [dabe piztiak] ainbeste [maite], gizonak begiko ez dituan
ainbatean. Ib. 39.
b) Como, del mismo modo. Zera, trena uts egin dot eta, mesedez, norantz joan bear dozu, iparralderantz ala
ibaiaren urak ainbatean? Erkiag BatB 167.
c) En paz (hablando de transacciones). --Zenbat? --Esanikoa. Milla errealtxugaz, ainbatean. Erkiag BatB 163.
- ADINBATEKO (ainbateko H; arinbateko H). De tanto como. Gutxitan topatzen da gauza guztietatik
erantziya dagoen arinbateko persona espirituala. "Tam spiritualis aliquis, qui omnibus sit nudatus". Echve Imit
II 11. Bakotxak ardi bana ematearekin ifinten diote bertatik len zeban ainbateko artaldea. Izt C 226. Ondasun
ezin esan ainbateko oien eta pake ezin obeagoaren bearra. Lard 211. Gañera, agiria da, gaizki usmatzeko esan
dan ainbateko estuasunaren bearrik beti ez dala izango. Zink Crit 44. Olaxe egin zuten ta arrainketa aundia
bildu zuten, sareak urratzeko ainbatekoa. Ir YKBiz 87s. Auek baño egintza aundiagoak erakutsiko dizkio, zuek
arritzeko ainbatekoak. Ib. 105. Ogen bat [...] zoritxarrok irabazteko ainbatekoa. Zait Sof 134. Itz abei bear
ainbateko zorroztasuna erantxiz. Etxde JJ 150. Hizkuntzaren arazo larria [...] ez da oraino behar hainbateko
egokitasunez azaldu ere egin. In MEIG VI 45.
(ainbateko V-m ap. A; arinbateko H (que cita a Echve)). Tan grande como; equivalente, comparable.
"Ainbateko (V-m), igual, idéntico" A. Cf. hainbateko. Oraiñ txikiak iduritzen zaizkitzun pekatuak orduan
mendiya arinbatekoak idurituko zaizkitzu. Echve Dev 68s. Galtza motzak alondeiko atia ainbateko mantalarekiñ.
Urruz Urz 22. Bere ustetan an inguruko miñgaiñ berritxuak zioten beiñ itxusia, beiñepeiñ Braulia ainbatekoa
etzan. Urruz Zer 89. Probentzi guztiyan lana pranko arkitzen hura ainbatekorik beste bat! Moc Damu 12.
(Precedido de gen.). Maiganetan ipinten ditugun alabastrozko iruditxo pitxi txoragarrien ainbatekoa zan
aren tankera segail lerdena, zumea bezin. Erkiag Arran 97.
(Como adj. pleno). Beste enparauak ez ete eben eskubide ainbatekoa. Erkiag BatB 90.
- ADINBATERAINO. Hasta el punto de que. Modu onetako bizitza gozatsuak oi-dakartzien seme ta alaba
askoren bidez, jendea ugaritu zan denpora laburraren epean, sinistu ere ezin leikean ainbateraño. Izt C 3.
- ADINBATEZ. Tanto como. Euskeldunak Kristau-legea bear-ainbatez yakin ezin zezatekela Ikasbide zaar
lotsagarri orren azpiarriaz. Ldi IL 53s.
adinbatsu, ainbatsu. (Aprox. de adinbat). Badu ark etorria, alazainkoa, neurtitzez ainbatsu itz askatuz
ere! Ldi IL 41. Ori egitea ainbatsu litzake nik orain zuei esatea: Yaunak, munduan yende geitxo gatxegok, askoz
obeto bizitze aal-giñekek bakantxeago izanda. Ib. 136s.
adindari. "Tanteador" Lar.
adinde. 1. "Tanteo" Lar. 2. "Precisión, justa puntualidad" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
271