A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
lenagotik [...] adierazo" Añ. "(Dar a) conocer algo a alguno" Ib. "Envoyer dire, publier, annoncer" H.
"Pentsatzen zuena etzuen adierazi (G-azp, AN-gip, BN-arb), ... itzekin adierazi (G-azp)" Gte Erd 154. "Gauza
ori adizitzeko ez duzu itz asko in bearrik (G-azp, AN-gip)" Ib. 48s.
Tr. Documentado desde comienzos del s. XVIII. Su frecuencia al Norte disminuye en el s. XX.
Mihirik eztute bañan / aski adiarazitzen / Iongoikoaren gloria / ea zein handia den. EZ Eliç 372s. Adiaraz
diazadazu zer egin nahi diozun zure sehi huni. Harb 248. Ordenako eriak bere eritasuna bere buruzagiari
adiaraz biazo. Ib. 437. Uste dut erran dudala erran nahi nuen guzia, eta erran nai ez nuena adiarazi dudala,
erran gabe. SP Phil 413 (He Phil 416 adi-arazi; Echve Dev 463 aditzera eman). Eskualdun hauk eztakite
adiarazten nor eta nongoak diren. ES 168. Hitzen bidez adiarazten baititu bere gogoan estalirik eta gorderik
daduzkan gauzak. Ib. 381. Eta emen ez hitzai, baizik hitzakin esan edo adierazo nai degunari oartu bear
gatzaizka. Lar Gram 392. Zenbait emakumeri Jesusek adirazia. Mb OtGai III 14. Beste bidez ere adirazi zaiku
purgategiko suaren indar andi au. Mb IArg I 256. Zer egin dezu? Baña nere zorigaistoa, ezin adierazi! Cb Eg II
20 (118 -erazo). Nola ondo irakurri edo esan bear duten adirazi bear zaie, eta ez bildur ta ikarakin. Cb EBO 19.
Adierazo egiezu gure ongiñ guziai gure borondate ona. GavS 4. Guri fede santua adierazotzeko. "Para
informarnos en la Santa Fe". Lariz 25. Jainkoak etzioen deusere adi-arazi ez ametsetan, ez aphezen, ez eta
profeten bidez. Lg I 294. Aingeruak Mariari adiarazi zioenean Jinkoaren ama billakatzera zioala. Mih 21.
Módua dá abisátzea bera nióri adiarazigabe berén edo berze norbaiten medios. LE Prog 108. Oni bada
Jainkoak adirazi zion egin gogo zuan munduko guzien galtzea. Ub 13.
(s. XIX). Eta adirazi zion agertuko zala noren bekatuagatik izandu zan. Mg CC 122 (225 -erazi). Berba
errazakaz adierazo deutsut euskeraz zer daguan buruban. Mg PAb 85. Nai zion oni adierazo non miñ zuen.
VMg 40. Kotorrak adierazoten dabe euren poza berba asko egiñaz. Añ LoraS 174 (CatAN 16-erazi, 26 -razi;
GGero 385 -razo). Ekusi zituala gizonak ezin adirazi litzakean gauza miragarriak. AA III 579 (602 -erazi, 627 -
erazo). Mundukuen billdurra desprezijauta, egiija adierazoten ebeenak. JJMg BasEsc 39. Bere barruko gurari
zitala esan edo adi erazoteko. Astar II 142. Ofrezietan Jaunari [...] egazti, edo beste gauzaren batzuk, adi
erazoteko bera ezagututen ebeela euren Jaun eta Jaungoikotzat. Ib. 207. Eta erran zioten: zoazte munduko lekhu
guzietarat eta adiaraz zazue Ebanyelio kreatura guziei. TB Mc 16, 15 (Lç, He, Leon predika, Dv erantzun, Or,
IBk, IBe hotsegin, Ker iragarri). Jauna, gatoz / gaur berorrengana, / adiarazotera / zer lotsagarria / dan gutzaz
egitea / jendeak irria. It Fab 73. Billera gozo au zeren bidez eta zertarako dan nai dizutet adierazo al dedan
modurik oberenean. Izt C 237. Arima ungi sorthuak herria bethi maite, / aspaldi egia hori adirazi deraute. Hb
Esk 18. Aingeru batek adierazo eban Jesusen beraren etorreria zerutik luurrera. Ur MarIl 22 (Gen 12, 15 -razi).
Bere poza adierazteko, bazkari andi bat eman zuen. Lard 23. Zer gertatu zitzaion keñuz baizik ezin adierazo
ziela. Ib. 362. Xeheki adiarazi darotzudala lurrak gozo mota hainitz biltzen duela airetik eta ongarritik. Dv Lab
81. Jaunak, ariyarazi / ez liteke itzez / zein aspertu nagon / onela bizitzez. Bil 151. Azpeitiako jaun aphezer eta
jauner ere adiaraziko diotet hor dela. Laph 145s. Berealaxe itzuli zan lenago adierazi degun koba zulora. Zab
Gabon 80. Mundu ontako pasadizua / nai nuke adierazi. Xe 343 (154 -erazo). Erdizka esan ta osorik adiazitzeko
gisan sartzen dituzute ziri onak. Sor Bar 46. Jainkoak nahi ziola adiarazi non zagon gordea harrek bilhatzen
zuena. Jnn SBi 116. Beren asmoa adierazo ebanean. A BeinB 69. Frantzia judu bilatzen ari dela nahi zuen
adiarazi liburu haren egileak. HU Aurp 59. Eta beragaz sartu zirean / etxean zori guztiak: / adierazoten
dagozan legez / urrengo kanta eder biak. Azc PB 170. Kantatubaz adieraziko dizkat zer edari gustatzen
zaizkidan. Moc Damu 32. Ordezkari orrek jazoten zana adi-erazo eutson. AG 1503.
(s. XX). Ta adierazi genduan bezela, sendakintzarako ikasten asita dago. Ag G 221 (AL 139 -erazo). Josetxo
dok eure izena? [...] eta buruagaz adierazo eban, baietz. Echta Jos 18. Semenario ttipiak [...] Apezen
eskumenetik kentzekoak direla adiarazten badugu. JE Bur 54. Gero asi zan bakotxa bere eretxija edo aburuba
adirazoten. Kk Ab I 21 (II 109 -erazo). Adi-erazoteko neure gurariak, / bide batez esango ditudaz egiak. Enb
162. Zer egin zuten aiek? Korneta jo, liberalai adierazteko. Or SCruz 85 (Eus 227 adirazi, 85 adirazo). Ta zure
Mirei ain nire atsegiñeko adierazi didate. 'Ils m'ont peint votre Mireille tellement de mon goût'. Or Mi 46.
Idazkiak ebaki ta bialdu bitza "Euskaltzaindi"-ra, argitara emandako eguna adiraziaz. Ldi IL 99. Petriren
lapurreta keñuz adierazten dienean. Lek EunD 51. Yainko-legea beti gogoan zutela adiarazteko, aren agindu
nausienak larru-xerrenda batzuetan idatzi, eta [...] eramaten zituzten. Ir YKBiz 398n (34 -erazi, 501 -arazi).
Bere gogai ta eretxiak doixtarrak baizen illun eta illunago adierazten ikasi ebala. Eguzk GizAuz 77 (30 -erazo).
Naiago zukean aopean dana gorde, ari aurrenengoz adierazi arte. TAg Uzt 97. Egia handi eta gogorrak
adiarazi ziozkan populuari. Zerb IxtS 68. Nork adirazi dik larru-gorri agola? Ol Gen 3, 11 (Urt, Ur erakutsi, Ker
esan, Bibl, BiblE jakinarazi). Bixentak adierazten zion zuzenbidera, idatzi zion. JAIraz Bizia 61. Esanen, deusik
ez noski, baina asko adi-eraziko zion bere isilean. Mde HaurB 25 (v. tbn. 66). Gorabeera astunak alkarri leenbaileen
adirazi bearra izan baileben. Erkiag Arran 24 (63 -razo; BatB 164 -arazi, 94 -erazo). Eurek jakin-arazi
bearreko gauzea zoan au. Ta adierazo be laster egin yeuskuen ba. Bilbao IpuiB 268. Adierazi nion neri gertatua.
Anab Aprika 62. Ta neskatxa bati mutil bat gustatzen bazaio, ezin ezer adierazi. NEtx LBB 132. "Alejandro"-ren
bodega nun dan / nai nuke adierazi. Uzt Sas 224. Nekez ditaike adiarazi zoin dohatsu izan garen. Xa Odol 295
(88 adierazi). Berrogei-ta-zenbait antzezlari elgar-hizketan ari dira, adi-arazi beharrez herrian non zer den
onik, edo hobetu beharrik. Lf in Casve SGrazi 17. Adierazi zuen aldez aurretik euskararen heriotza. MIH 26.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
244