A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
abusu. 1. Engaño. Guk dugula sinhesten ezen gizonék Saindu hilén interzesioneaz den bezanbatean
imajinatu dutén guzia eztela abusu bat eta enganio bat baizen. Lç Ins G 5r. Eztezazula gurutzerik desira,
gerthatu zaizkitzunak ongi iasan dituzketzun eredura baizen, zeren abusua da martirioa desiratzea eta bihotzik
ez izaitea hitz gaixto baten pairatzeko. SP Phil 388 (He 393 abusu bat).
2. + abus. Abuso, mal uso. Tr. Tartas es el único que emplea la forma abus. En DFrec hay un ej. de abusu y
2 de abuso. Kardinal Toletek ere eztutu kondemnatzen, abusik ezpada. Tt Arima 59. Aithortzen dut [...]
probetxatu behar bidean zure grazia preziatuez, hetaz berez abusu damnagarri bat egin izan dudala. Lg II 284.
[Kongregazioneko] erregelak bere indarretan atxikaraztekotzat eta abusuen urruntzekotzat. JesBih 425. Artha
berezi bat hartuko du erregelamenduko artikulu guziak izan diten beiratuak; abusuez ohartaraziko du
kontseilua. Ib. 419. Grazia horieek hanitz dire baliosak, Jainkoak amultsuki emaiten dauzku, nahi du balia
gaiten, punitzen ditu hetaz abusu bat egiten dutenak. Jaur 141. Eta liburu egillei zilhegi behar zaiote izan liburu
suerte guzien egitea, kondizionerekin xoilki, liburu egilea eta autora bera izendatuko direla bere obretan. Iduri
du prekozione hori askia dela abusuen gibelatzeko. Revol 95. Hertxatuak behar dire izan hemendik harat eginen
tuzten abusuez eta inyustiziez ihardesterat. Ib. 95. Yuduek ere aspaldi merezitu zituzten Yainkoaren yustiziaren
zigorradak, haren miserikordiaz eta onthasunez abusu egin zutelakotz. Elsb Fram X.
Costumbre, regla, ley, etc. abusiva, perjudicial. Erregea juan zen bera haien arterat [...] erranez desiratzen
zuela, bere bihotz guziaz, zenbait abusu khendu ondoan, lege zuhurrenak egin zitzaten. Elsb Fram 59. Hamabi
ehun [deputatu], [...] ezik, ehun gizonek ere aski lan ukhanen zuten elgar aditzeko. Ez da beraz estonatzeko
zenbait abusu khentzeko ordean, gauza guziak ezarri bazituzten zangoz gora edo buruz behera. Ib. 58.
habutan. v. HABOROETAN.
abutarda. "Avutarda" SM EiPaj 274.
abutu. "Dormir" A Apend.
abux. v. abotx.
abuxa. "Cabrito" A Apend. Cf. abuxo. v. ahuña.
abuxo. "(Ae) cabrita" A Apend. Cf. abuxa.
abuz. "(V-ger-m), (andar) a gatas (voc. puer.)" A. Cf. abruska.
abuzari. v. abusari.
abuzio (V-och ap. A), abuziño (V ap. A). 1. "Abuziño (V, ...), intención. Abuziñoan dabil (V, ...), anda
husmeando" A.
2. "Abuzio (G-to), recado, quehacer" A.
abuzka (G-nav, AN-5vill ap. A). (Andar) a gatas. v. abuz.
abuzta. "Appendix, abuzta, iratxakikía, dependentzia" Urt II 183. "Appendicula, abuzta ttipia, abuztatxoa" Ib.
abuztagarri. "Addendus, abuztatzekóa, abuztagárria, abuztabehárra, abuztatu beharra [...], gañetik ematekoa,
iratxagarria" Urt I 137.
abuztatu. "Addere, abuztatzea, abuztatzen, abuztatu, abuztatuko. [...] Abuzta diozok soka sokari, adde funem
funi" Urt I 141. "Addendus, abuztatzekóa, abuztagárria, abuztabehárra, abuztatu beharra [...]" Ib. 137.
"Astruere, iratxakitzea, [...] abuztatu" Urt III 12.
abuztatxo. "Appendicula, abuzta ttipia, abuztatxoa" Urt II 183.
abuztu (G, L-côte, Ae, Sal; Lcc, Lar, Mg Nom, Añ, Lecl), aboztu (V-gip, G, L-sar-ain, BN-lab, R; Urt III 179,
Lar, Dv, H), abustu (SP), abostu (V-gip; Ht VocGr, Lecl, Arch VocGr, Chaho), aguztu (G-nav, AN-gip, Ae),
agustu (V-gip, AN-olza), agoztu (G-to, AN-larr-5vill-araq-ulz, Sal, L-sar, B), agostu (V-gip, AN-ulz-olza),
agosto (AN-olza), agoztia (det., AN-erro), aoztu (AN-larr-ulz; auz- AN-5vill), abosto. Ref.: Bon; VocPir 25;
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
207