A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aburumen. "(L, BN, S), avis" Lh.
aburumenka (L, BN, S), abulumenka (S), aberumenka (BN), aburamenka (S), abelamenka (S), abelumenka
(S), abulamenka (S). Ref.: A (abelümenka); Alth (abüramenka); Lh (abelamenka, abelümenka, abülü, aburu).
Al buen tuntún, sin datos seguros. "Hablar por lo que otros dicen, por boca de ganso" A. "Ustekundez" Alth in
Lander RIEV 1911, 597. "Au jugé" Lh. v. aburupenka, AMEN-OMENKA, IRITZIRA (b). Ihiztari
adixkideak, othoi; ez tira usnarat, aburumenka. Herr 22-9-1960, 1. Hitz arrunt hoiek nola bezti dezakete gure
begi-menetik edo eskumenetik goragoko edo urrunagoko ontasunik, aburumenka baizen? Lf in Zait Plat XV.
"Abelümenka mintzatzia (S; Foix), rapporter des cancans" Lh.
aburumenta (S-saug), aberumenta (BN), abelamenta (S), abelumenta (S), abulamenta (S), abulumenta (S).
Ref.: Lh (abelamenka, abelü, abülü, aburu). "Au jugé" Lh. v. aburumenka.
aburupen (S ap. A), aberepen (BN-baig ap. A). "Opinión" A. Egia deia untsa goroztatu alhorretan jan
ahala badiela artho zankhuek eta belhar gaxtuek? Eztü horrek egia abürüpenik ere. ArmUs 1906, 91 (ap. DRA,
que traduce "probabilidad").
- ABURUPENEZ. "Abürüpenez (Sc), según opinión, probablemente" A.
aburupenka (BN ap. Lh). Al buen tuntún, sin datos seguros. "D'instinct, au jugé" Lh. v. aburumenka.
Kasetan ezteite mintza abürüpenka. Eskual 17-1-1908 (ap. DRA). Behin segurik emazte batez egin du amets eta
maitasunaz idatzi dituen lerroek erakusten dute ez zela aburupenka mintzatzen. Lf EG 1956 (1-2) , 59.
aburuzka. "(S) par à peu près" Lh.
abus. v. abotx; abusu.
abusagailu, abusailu, agusagailu, agusailu, a(h)usagailu, ausailu. Diversión. Guziz Eskual-Herrian fama
txarra dute jendea lanetik kentzen duten ahusagailuek. Gazte 1958 (oct.), 4. Arratsaldean bezperak ondoan,
eskualdun dantza, gaztek emanik josteta eta abusailu, pilota partida bat ederra. Gazte 1958 (mayo), 4. Bertze
altxabide bat bada eritegian: hainitz abusagailu; josteta, atheratze, teatro. Herr 1-10-1959 (ap. DRA).
Musikazko komedia hortan ez da erakaspen seriorik, bainan agusailu jostagarria da jende larrientzat. Herr 23-
7-1959 (ap. DRA). Badazkarra [sic] (Almanakak) ere mila xehetasun irakurgai eta jostagailuez, zinema, teatro,
pilota; agusagailu berrietan zoin utz, zointaz balia. Herr 7-4-1960 (ap. DRA).
v. tbn. Ausagailu: Herr 26-5-1960 (ap. DRA). Ausailu: Herr 18-12-1958 (ap. DRA).
abusagailuketa, ausagailuketa. La var. ausagailuketa es empleada sg. FIr (EEs 1930, 178) con el sentido de
"buscando ocasiones, noticias" por Leon en Imit.
abusamendu, agusamendu, ahusamendu. Diversión. Hori behar da izan gure politika; gaineratiko sinomino
guziak agusamendu hutsak dira. Herr 11-10-1956 (ap. DRA). Ala teatro lanetan, ala pertsutan, ala bertze
asko ahusamendutan. Herr 9-2-1961 (ap. DRA). --Bainan, gizona, zer duzu ... Ez gira zutaz ari... Ahusatzen ari
gira. --Ahusamendu latza..., akitgarria... errespeturik gabea. Larz Senper 110 (Vill jolas).
abusarazi, ausarazi. Divertir, entretener. Herritarrak herritarren ausaraztea, zer da ederragorik? Herr 12-
3-1959 (ap. DRA). Jainkoaren bidean ausaraz edo lerraraz lezaketen lanjer guziak nahi ditu baztertu. Othoizlari
1960 (n.º 23), 274.
abusari. Impostor, embaucador. Azkue, que cita a Leiçarraga (Mt 27, 63), da erróneamente abuzari. Iauna,
orhoitu gaituk nola abusari hark bizi zela erran zezan, ondoko heren egunean resuszitaturen naiz. "Ce
séducteur-là". Lç Mt 27, 63 (Dv enganatzaile, HeH zilibokatzaile, Leon enganatzale). Gizon gaixtoak eta
abusariak. "Abuseurs". Lç 2 Tim 3, 13 (He enganariak).
1 abusatu (Urt III 12, Chaho). 1. (Aux. trans. e intrans.). Abusar (de). "Abuti, [...] higatu, [...] ahitu, [...]
gaizkibaliatu, [...] abusatu" Urt III 12. (Con complemento en instr. en todos los ejs. salvo en Iraola; con aux.
intrans. en JesBih y Jauretche).
Tr. Documentado en textos septentrionales hasta fines del s. XIX, y en Iraola.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
205