A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
habiagintza. "Abixa-gintzia, fabricación del nido por las aves. Uda barrixan, txorixak, arra eta emia alkar lagun
eitten diranian, asten dabe bixen artian abixa-gintzia" Etxba Eib.
abiagune. Punto de partida. v. abiaburu. Oinarri ezberdintsutan finkatuko diren bi joerek urte biotan bait
dadukate nork bere berezitasunaren abiagunea. Azurm Iraultza 159. En DFrec hay un ej.
habiaguraia (det.). "Huevo, arraultza. El que queda en el nido, kabia-guraia" Lar.
abiajon. v. bejon.
abiaka. Yendo, marchando, dirigiéndose a. Cachalote, gal-etsirik, urez beteta, leize barrura abiaka asi zen;
arri bat jo zun eta bat-batean ondoratu zen. "Comenzó a marchar". Etxde Itxas 65.
abiakera. v. abiera.
abiaketa. Bata besteari erantsia dator, eta haien kantoiak, zehatz neurtuak, tajuz erabakitzen dituzte geroko
abiaketak. "Determinan orientaciones diferentes". MEIG IX 121 (en colab. con NEtx).
abiakidin. Dispuesto a partir. Nihorako tokien urruntasunik ez, eskualde muthirienak biderant jakintsuneri
edo sal-erostun handieri zabal jarriak, nor nahi norat nahi abiakidin, abiatzen ere eta gutienik ustean itzuliak.
Prop 1907, 10.
habiakoi. v. habirakoi.
abialdi (c. sg. A; Dv, Lh). "Mouvement de départ, de début. Essai, tentative. Bere abialdian lehenbiziko
urhatsean baratu dute, dans son mouvement [...]. Lehenbiziko abialdietan ez ontsa atheraturik ere, ez da
berehala etsitzeko, [...] dans les débuts [...]" Dv. "Marcha, salida" A. "Moment du départ" Lh.
habialdi, kabialdi (Lar, H), apialdi (V-gip ap. Elexp Berg). Nidada. "Apixaldi, apixaldixa, kabialdia.
Hegaztiek ateratzen duten txitaldi bakoitza. Oillolokiak etaratzen daben txitaldixa; apixaldi bat" Elexp Berg.
Au kabialdi ederra! Or Mi 22.
abialeku. Punto de partida. v. abiapuntu. Badirudiela Euskal herria izango dugula aurrerantzean,
okerrera iraultzen ez bagaituzte, euskal azterlanen abia eta kokalekua. MEIG VIII 119.
abial-ezten. "Abiyal-eztena, lanzón" Elizdo EEs 1926, 34 (en una lista de nombres de peces).
abiamen (Dv). 1. Comienzo. "Commencement" Dv. Eta misione heiek, zuen ganik izan duten bezala
abiamena, zuen ganik ere dute igurikitzen iraupena. Prop 1881, 9 (Azkue lo interpreta como "preparativo").
Horra, beraz, abimen [sic] on bat, Jainkoak eman dezakola iraupena eta hedadura. Prop 1883, 179.
(Pl.). Aithortu beharko dugu hemen gure abiamenak lasterrak eta errexak izan direla. Prop 1883, 74.
2. (Pl.). Preparativos. "Préparatif" Dv. "Preparativo" A. Abiamenak zuzendu ebazanean. Echta Jos 202.
Heldu den igandean ditugu herriko bestak eta ez nola nahikoak abiamenen arabera. Herr 28-8-1958 (ap. DRA).
Abadeak izendatu zitien hamabi komentu hetako hamabi aitzindari eta Naples alderako abiamenak hasi.
Othoizlari 1960, 288.
- ABIAMENAK HARTU. Hacer gestiones, preparativos. Erosi zuen hiri hartan lur puska bat eta hartu zituen
abiamenak han eliza baten eta misionest-etxe baten egiteko. Prop 1882, 253.
- ABIAMENAK EGIN. Hacer los preparativos. Abiamenak egin da ezkondu bear dogu alik ariñen. Echta Jos
352. Abiamenak egin zirean da urten eban itxasora. Ib. 143. Astebetean egon giñean Montebideon abiamenak
egitten. Ib. 96. Egin daizala ezkontzeko abiamenak. Echta Jos 332.
- ABIAMENETAN (IZAN). (Estar) en disposición (de). Bideari lotzeko abiamenetan ginelarik, heldu dira
herriko aitzindari baten sehiak. Prop 1881, 35.
abiamendu. "(L; Hb), départ" Lh.
habiaño, habiño. Dim. de habia. v. habiatxo. Ene abiño goxo, / seaskatxo guri, / ai! zure eriotza / guretzat
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
167