A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
138. Ogei ta amasei milla oñezko, lau milla zaldizko. Zab Gabon 94.
- HAMASEI MILIOI. Dieciséis millones. Amar milla talentu, au da, irureunda amasei milloi eta zortzieun
milla erreal bezalatsu. Lard 410.
- HAMASEIREN BAT. v. HAMASEI BAT. Orain berrogeta amaseiren bat urte 581garrengoan, iatzi ziran
menditik gureak. Ag AL 13. Gure aita il eta andik urte bete ingurura il zan, berrogei ta amaseiren bat urte
zituala. Salav 21.
hamaseidun. (Compuesto) de dieciséis. Amaierea emoten deutset kontuoi, bada, / amaseidun bat jarten
dodala azkenean. AB AmaE 469 (se trata de una composición de 16 versos).
hamaseigarren (Urt IV 456, Dv, H), hamaseigerren (Gèze), amaseigarnen. Decimosexto. Hamasei
garren kapitulua. Mat 172. Amaseigarren eguna. Añ EL 1 43. Berrogei ta zortzigarren erakusaldia, baña
aldareko Sakramentuaren gañean amaseigarrena. AA I 477. Amaseigarren ipuiña. Zav Fab RIEV 1907, 534.
Egun konsolagarri / zorionekoa, / amaseigarreneko / Agorrillekoa. Echag 48. Maiatzeko illaren amaseigarren
egunean. Izt C 465. Amaseigarren irakurgaia. Lard 155. Amaseigarren berbaldija. Ur Dial 74 (Dv
hamaseigarren, Ip hamaseigerren). Hamaseigarren mendean ikusi dire itsuskeria lazgarrienak. Hb Egia 120.
Amaseigarren burua. Arr GB 111. Amaseigarren gizaldiaren aurretik. Itz Azald 47. Ene jein ona: ene baitan
dago orren karta, konen amaseigarnekoa. Mdg 139. Ez, sagardotegian, "amalaugarrena" edo "amaseigarrena"
eskatzen dakitenak bakarrik. Ag G 349. Amaseigarren mende edo eunkian sortuak dira. Inza Azalp 94.
Hamabigarren mendetik hamaseigarreraino [sic]. JE Ber 15. Amairugarren eunki edo siglotik asita badituzte
liburuak txekeraz idatziak, eta amaseigarrenean batez ere. Ldi IL 163. Hamaseigarren mendean hasten da gure
literatura. MEIG IV 60. En DFrec hay 3 ejs. de hamaseigarren.
v. tbn. EZ Eliç XXV. SP Phil 278. Bp I 69. El 85. Urt Gen 16. Lard 531. Bv AsL 163. Elsb Fram 100. CatJauf
120. Ill Pill 24. Zerb IxtS 108. Lek SClar 115. Or Aitork 41. Balad 245. Ardoy SFran 70. Casve SGrazi 7.
Hamaseigerren: AR 182.
Hamasei ala hogoigarren mendean. Ardoy SFran 306.
Milla seietan ehun eta hamaseigarren urthean. Mat XX. Berrogoi eta hamaseigarren kapitulua. SP Imit III 56,
tít. Hogei eta hamasei garren kapitülia. Bp I 135. Milla sei ehun eta hamaseigarren urthean. ES 99. Berrogei ta
amaseigarren erakusaldia. AA I 558. Mila zazpi ehün eta berrogeieta hamaseigerren urthian. Mst XIV. Milla
zazpieun, irurogei ta amasei-garren urte inguruan. Izt C 193. Veneciaratu zan milla bosteun da ogeita amaseigarren
urteko Abendu-illean. Aran SIgn 88. Egonikan gaur milla zortzireun eta larogeita amaseigarrenean [...].
Moc Damu 10. Milla zortzireun da irurogei ta amaseigarrengo uztaren irugarrena. Goñi 112. Gaude milla ta
bederatzieun / amaseigarren urtian. Tx B I 90. Urtiak milla bederatzireun da / ogeita amaseigarrena. EusJok
139. Mila bederatzi ehun eta hirur hogoi ta hamaseigarren urte hunen Otsailean. Xa Odol 291.
(Postpuesto al nombre). Gixaldi amaseigarren asijeran bixi ixan zan. Kk Ab I 88.
- HAMASEIGARRENEKORIK. " Seizièmement" Dv.
hamaseiko. 1. "Quadruple, hamaseiekoa" Ht VocGr.
2. (V ap. A; Añ, Izt 103r). Onza de oro. "Doblón", "doblón de a ocho" Añ. "Real de plata" Izt 103r. "Moneda
de oro de dieciséis duros" A. v. ONTZAKO URRE.
Tr. Documentado sólo en la literatura vizcaína. Generalmente calificado por medio de gorri, urrezko, para
distinguirla de la de 16 ochavos.
Amaseiko bateko / Abade-giltzerak, / burutsuak ostuten / dotrina-paperak. (Interpr?). Azc PB 323s. Guk
bitartean, badakizu berbakaz zer egiten dogun? zeuek edo zeure adiskideren batzuk amaseiko gorriakaz egiten
dozuena. Arduraz batu, alkartu, toloztu ta noizik noizera aizetara ta argitara atara. A Ezale 1897, 189a. Eta sari
ederra eskintzen ebala; / Au gaitik joan jakon bereala Martin, / Amaseiko gorria artze arren arin. AB AmaE
289. Dantzaldi ori kostau ei yake / Bakotxai amaseikua. Enb 167. Amaseikorik gorriena emango nuen, gizonak,
gau artan gure udaletxean egoteagatik. A Ardi 60. Zidarrezko dirua ugari... eta... urrezko amaseiko bat,
ontzurre bat! Kk Ab II 173. Urrezko amaseikuak-edo topauko ebazalakoan. Altuna 91. Ezkonduta gero, beingobeinguan
bi milla amaseiko urregorrittan eskuratuko daustezala. Otx 76. Ixango dozuz, bai, amaseikuak eta
zortzikuak, eta batta zaragi-dantzea be! Ib. 86. Lapurrak euren amaseiko gorri ederrak piloan piloan imini ta
ainbanatzen inarduta, amaseiko bat geratu zan, guztiak gura ebena. A EY II 354. Lauzirika lauzirika egiten da
amaseikoa. Zait Plat 25.
Moneda de 16 ochavos. "(V ms.), antigua moneda que valía media peseta [= '16 ochavos']" A. Amaseiko
bat ixan da batu dana. Abadiak bere aldez jokatu dauz amaseiko bi. Kk Ab I 98. Irabazten isten ba'dautso, beste
amaseiko bi, jokatuen ganera, emongo dauzala, gustira lau amaseiko. Ib. 98s.
hamaseina (H). (Distributivo de hamasei). Dieciséis cada uno; dieciséis a cada uno. v. hamaseira. Erri
onetako errotari Francisco Nazavalek urterik geienetan gizentzen ditu amaseina eta amazazpina arrobako
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1232