A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
CatS 50 hamargerren). Batzuek irugarren mallatik erorten ziran, besteak laugarrenetik, besteak amargarrenetik.
Arr May 49 (v. tbn. GB 53). Amargarren irudia. Sor Gabon 50. Aita Santu Gregorio amargarrenak. Bv AsL 158.
Patxik bota zuen amargarren ontzakoa eta beste juramentu bat. Apaol 101. Hamargarren urtean sartzera goazi.
HU Zez 79. Neri amargarrena / kontatzia aztu. Iraola 101 (v. tbn. 59). Aspaldi du naizela sort-etxetik joana, /
hamargarren urthea hurbil iragana. Ox 145. Pazko ondoko berrogei ta amargarrenean. Inza Azalp 84.
Agoztuaren amargarrenetik amabigarrenera. Or SCruz 45. Aita Santu Pi amargarrenak. Or Mi VI. Yesus zerura
igo eta amargarren egunean agitu zan ori. Ir YKBiz 542n. Amargarren aldiz geldiro milizkatu zitun gogoan
albista kilikagarriak. TAg Uzt 245. Amargarrena ez desiatu / besteren ondasunikan, / ez zinistatu zorion dana /
ortatik daukazunikan. Uzt Sas 127.
v. tbn. EZ Eliç 155. VJ 13. Harb 302. Bp I 104. El 8. Iraz 32. Arz 23. Cb CatV 61. Brtc 64. DurPl 70. Mg CC
214. Gco I 464. JJMg BasEsc 21. Lard 480. Hb Esk 67. Ur Lev 27, 32. Moc Damu 15. Alz STFer 131. Itz Azald
112n. Azc PB 24. Enb 84. Echta Jos 143. A Ardi 123. Ill Pill 18. ABar Goi 35. KIkV 72. KIkG 23. Barb Sup 74.
Zerb IxtS 14. Zait Sof 29. Mde Pr 115. NEtx Antz 90. Osk Kurl 215. Larz Senper 104. Ibiñ Virgil 62. Alzola
Atalak 104. MEIG IV 62. Amargarnen: Hual Mt 10, tít. Hamargerren: Tt Onsa 7. AR 62. Ip Dial 43.
Mendekoste erran nahi da berrogei eta hamargarrena. Lç Decl a) 4v. Garagarrilen ogeta amargaren
egunean. ConTAV 5.2.7. Berrogoi eta hamargarren kapitulua. SP Imit III 50 tít. Bazkorik berrogei eta hamar
garren egünian. Bp II 71. Milla ta bosteun ta berrogei ta amargarren urtean. Cb Just 82. Ijit-erritik irten
ziranetik, berrogei ta amar-garren egunean. Ub 28. Laugarren liburuan, irureun, irurogei ta amar-garren
orrikatik aurrera. Izt C 131. Ongille andi au ill zan milla sei eun ta amargarren urteko abenduko illaren
seigarren egunean. Ib. 452. Eldu zan azkenik ogeta amargarren egunaren gaba. Ur MarIl 32. Jesusen irurogeita
amargarren urteko udaberrian. Lard 541. Bere lehen Mezaren berrogoi eta hamargarren urtheburuko. Zby
RIEV 1908, 607. Milla urte ta bederatzieun / ogei ta amargarrena, / eguna zein da jakiteagatik / Urriko illaren
aurrena. Tx B I 215.
v. tbn. EZ Eliç XXVII. Bv AsL 163. Onaind in Gazt MusIx 146.
(Postpuesto al sust.). Kapitulo amargarrena, elizako mandamentuen gañean. El 60. Iruditegi amargarrena.
Sor AKaik 133.
(Tema nudo). Egur ua, amargarren egokitzen zaio. Or Eus 150.
2. Décima parte. v. hamarren, HAMARGARREN PARTE. Eta Abrahamek eman zioen guzien
hamargarrena detxuma. Urt Gen 14, 20 (Dv, Ol, BiblE hamarrenak). Eta hiriaren hamargarren bat lehertu zen.
Dv Apoc 11, 13 (BiblE hamarreko). Abelgorrietan, giberrietan ta artzai makilpean debiltzanetako amargarren
bakoitza Yauberi eskeñi bear zaion amarrena da. 'Omnium decimarum bovis et ovis et caprae'. Ol Lev 27, 32
(Dv hamargarren heldu diren guziak, BiblE hamarretik bat).
3. Cierta unidad de medida. v. hamarren (3). Eta hekien libazioneetan, hirur hamargarren irin zethabatu
olioz bustirik aratxe bakhoxka [...]; eta bi hamargarren ahari bakoxka. 'Tres decimas'. Dv Num 29, 14. Eta
hamargarrenaren hamargarren bat bildots bakhoxka. Ib. 29, 15 (Ol amarren bat, Ker lau litro, BiblE lau kilo).
- HAMARGARRENEKORIK (Dv, Darric ap. DRA). "Dixièmement" Dv.
- HAMARGARRENGO, HAMARGARRENEKO. Décimo. Bederatzi ta amargarrenekoen ganekoak, bost
Elexakoenekoak, eta osterantzeko bekatuak sarturik doaz esanik doazaneetan. Añ EL 2 154. Bederatzigarrengo
eta amargarrengo aginduak seigarrenean eta zazpigarrenean sartzen dira. ArgiDL 28. Amargarrengo
gizaldikoa omen da. Basarri 12.
Milla sei eun ta berrogei ta amargarrengoan ifini zituen bi Konbentu. Izt C 477. Milla bederatzi eun /
amargarrengo urtian. Tx B I 74. Elizeko paper zaharretan bere herrian, apelledu guztiak ikusi zituan, hogei ta
hamargarrenekoraino zion berak, eta euskaldunak ziran guztiak. Osk Kurl 218.
- HAMARGARREN PARTE (Lcc), HAMARGARREN ZATI. "Décima parte, amargarren partea" Lcc. v.
hamarren. Eta Zibitatearen hamargarren partea erori izan duk. Lç Apoc 11, 13. Eta hiriaren hamargarren
partea erori zen. TB Apoc 11, 13. Filistin-tarren bazter guzia, Israel-tarren amargarren zatia etzan. Lard 138.
Eta jausi zan urijaren amargarren partea. Ur (V) Apoc 11, 13 (Ur (G) amargarren partea, Ip hamargerren
phartia, Echn amargarren zatia). Premiyo aundiyaren amargarren partia [= 'décima parte']... eta
amargarrenetik... amar egiñ... dira... Sor Gabon 38.
amargoki. Amargamente, con amargura. Asi zen egiten negár amargokí. LE JMSB 212. Eta erkiten zelarik
kanpo, nexar egin zion amargoki. Hual Mt 26, 75 (Samper amargoki; SalabBN kharaski, Ip mingarki, He minki,
BOEanm saminkiro, Echn kireski).
amargura. Amargura. Oi leukala / asko pensamenturik / biotzean da / dolorez amargurarik. Lazarraga (B)
1203v.
amarillo (V-ger ap. Holmer ApuntV). Amarillo.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1222