A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
piku / begitarte mutu. Arti MaldanB 220. Aitorleari, estu ta larri, amar milla aldiz egindako galdera berrituko
zion. NEtx LBB 47. Izpilua hamar mila zatitan erdibitu zaiku. Lasa Poem 108.
Haién balioa estimaturik eriden zezaten berrogei eta hamar milla dinerorena. Lç Act 19, 19. Kutxan
bazeuden ogei ta amar milla dukat bezala. Mb IArg II 270. Berrogei ta amar milla Betsamita. Cb Eg II 172.
Kastigatu zuen irurogei eta amar milla personaren eriotzarekin. Gco II 18. Ill zituezan ogeta amar milla. Ur
MarIl 51. Eskaintzen diotzate berrogoi eta hamar mila; bainan ezdu ardit batez ere yautsi nahi beherago. Hb
Egia 18. Berrogei eta hamar mila khiristien aitzinian. Ip Hil 18. Larogei ta amar milla durotik gora. Alz Txib
86. v. tbn. Brtc 108. AA I 434. Lard 113. Dv Lab 295. Arr May 174. Elsb Fram 116.
(hamar milatan hamar mila). Eta zen haién kontua hamar millatan hamar milla eta millatan milla. Lç
Apoc 5, 11 (He millaka eta millionka, Ip mila miliuka, BiblE milaka eta milioika).
"Cuento de cuentos, amarmillatan eun milla, milloi bat milloi" Lar.
(hamar milatan mila). v. HAMAR MILIOI. Urte orretan irabaziko lituke irur ogei ta amar milletan mill ta
geiago otxin ta ezkutu. Mb IArg I 161.
- HAMAR MILIOI. Diez millones. Amar milloi edo amar milletan mill ta geiago hereje. Mb IArg I 198.
Hamar miliun martirez goiti ikusi dute lehen hirur mendek. Zerb IxtS 98. Amar milloiko piñu-sail ederra zearo
ondatu zuten. Munita 26. Egia da badituela ehun eta hiru hogoita hamar miliun adoratzaile. Hb Egia 65.
- HAMAR HOGEI. "Otros dicen por ciento bostogei [...] y después van multiplicando [...] amarogei,
doscientos"(Tabla de numerales del s. XVI). FLV 2008, 298.
- HAMAR-HOGEIREN BAT. Unos diez o veinte. Kezkatan dauden hamar-hogeiren bat [linguista]. MIH
204.
- HAMAR-OIN. "Tornadura, medida de diez pies, amaroin" Lar.
- HAMAR ORDU. (Pl.). Las diez. v. HAMAR OREN. Amar orduak emon dabela / ezin kenduta bururik. Azc
PB 117. Amar orduak inguru ziran. (Amar orduak, arratsaldeko lauak gutxi gora-bera). Ir YKBiz 53.
- HAMAR OREN. (Pl.). Las diez. v. HAMAR ORDU. Hamar orenen inguruan. Dh 56. Dathorla herrikoetxeko
salara hamar orenak baino lehenago. Elzb PAd 76. Hamar orenak eta hogoi eta bi minuta ziren. Elsb
Fram 111. Goizeko hamar orenetarik hasirik, arratsaldeko bost orenak artino. Ib. 78. Ezpaitziren oraino hamar
orenak baizik. Jnn SBi 145. Hamar orenetako heinean. Barb Leg 142. Hamar orenak jo aintzin. Lf Murtuts 30.
Hamar orenetako oro oherat igorri zituen. JEtchep 98. Jo eskolarat hamar orenak artio. Ardoy SFran 87.
Hamar orenetan, apairua. Ib. 88.
Hamar orenén ingurua zen. Lç Io 1, 39 (He egunaren hamargarren orena, BiblE arratsaldeko laurak aldea).
- HAMARREN BAT. Unos diez. v. HAMAR BAT. Amarren bat urte Jerusalenen igaro zituen. Lard 535.
Amarren bat bidar atara eban leiotik burua. Ag Kr 50. Hamarren bat urte iraun zuen zeingehiagokan. Mde Pr
235. Hamarren bat gaedhealtacht badira. Ib. 238. Linguistikak arras bide berriak hartu ditu duela hamarren bat
urte. MEIG VII 106. Hamarren bat kilometro badituenez gero luzeran. Ib. 113. Hamarren bat urtez aurretik
pentsatuak baldin badaude, orduan eta hobeto. Ib. 164.
Urteak eun da berrogei ta amarren bat ote ditun. Munita 45. Luzean bai ogei ta amarren bat metro. Ib. 64.
Orain berrogei ta amarren bat urte. Ib. 103. Hoge'ta hamarren bat erdeldun. Osk Kurl 115. Batasun hori zuen
oihu larriz eskatzen duela berrogei ta hamarren bat urte. MEIG VIII 56.
- HAMARRETAN (SP, H). Diez veces. (Empleado tbn. con valor indeterminado 'muchas veces'). "Dix fois" SP.
Aita batek bere semea behin, biatan, hiruretan edo hamarretan mehatxatu duenean. Ax 424 (V 274). Hura
hamarretan irakurri eta ehunetan irakurtzen badut ere, bethi iduri dagot geiago erraiten derautala, lehen erran
derautan baino. SP Phil a) 2v. Galde, ez behin, bietan edo hamarretan, bainan ardiets dezazuken artean. Brtc
186. Arrantza txarra dute; sarea hamarretan aurthikitzen dute urerat, eta hamarretan hutsa altxatzen. Laph 216.
Dugun edan / hamarretan / Aberats gira gau huntan. Elzb Po 204. Ez bietan, ez hamarretan; ixil-arazi arte,
tapatu arte. HU Aurp 113. Galde hori alferretan / Egun oroz hamarretan! Etcham 108.
- HAMARRETAN HAMAR. Cien. Ehun urthe... hil dela aphez saindu bat, hamarretan hamar urtheren
buruan, haren izenak bethetzen baitu oraino mundua bere omen ederraz. SoEg Herr 30-4-1959 (ap. DRA).
- HAMARRETAN EHUN. "Mille, hamarretan ehun" SP (s.v. hamehun). "Cuento, millón, amarretan eun
milla" Lar.
- HAMARRETAN HOBEKI. Diez veces mejor. Ixtorio pollita, gure adixkide gazteak orai hamarretan
hobeki erraiten duena, segur! Zerb Azk 41.
- HAMARRETIK-BATEKO. "Diezmo. Eta siñaletzat zutik jarri doten arri au izango da Jaungoikuan Etxia, eta
eman deirazuzen gauza guztietatik, amarretik-batakua opa deutsut zuri (Gen 28, 22)" Etxba Eib. v. hamarren.
- HAMAR-URTE. "Decenio, amar-urtea" Lar.
amara, amaragu, amarama. v. amaraun.
amarant (-ta Chaho). Amaranto. Amarantez eta bioletez estali pentze batzu. "Prés semés d'amarantes et de
violettes". Dv RIEV 1931, 556.
De color rojo púrpura. Liztorren pare gerriz [neskatxak], esku xuriekin, / Andren gisa yosizko soin
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1219
mende.