14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

amama. v. amaraun.<br />

amamabelar. "Amomum, amamabelhárra" Urt II 53. Cf. amamiduriki.<br />

amamamaso. "Adavua, amamamaso, amirabraso" Urt I 136. v. aitaitaitaso.<br />

amamatxo, amamatxu. Dim. de 1 amama. --Zer?... Eztok gura ire meza barria entzun daidan ala? --Bai,<br />

bai, amamatxo, eztot gura izango ba! Zam RIEV 1907, 425. Onelan diño amamatxuak / etxe-atean sartzean. Lek<br />

EuskOl 1931, 60.<br />

amamatxotu. Hacerse abuelita. Mari-Monika ber-bera bere / amamatxotu onduan / gaztetan legez beira<br />

iagoko / balkoi-leiatil-txuluan. Lek EuskOl 1931, 60.<br />

amameru (Lar Sup, Hb ap. Lh, H (V, G, que cita a Izt)), almameru (G ap. A). Alguacil. v. amabi. <br />

Amameru edo alguazillarekin. Izt D 80. Ez alkaterik, ez Alkateorderik, ez Amamerurik eta ez oen eskubideakiko<br />

beste agintaririk. Izt C 228. Orduantxe ango txiñel, amameru edo abuazillak, atzea gordeta eukelako, esan<br />

ezindako astakeriak egin dabez ume ta emakuma artean. Ezale 1897, 218a. Erriko almameru zaarra. Erkiag<br />

BatB 24.<br />

Etim. De procedencia ignorada. No puede descartarse que en Larramendi (Sup) se trate de errata. Faltan<br />

testimonios independientes del de éste.<br />

amamiduriki. "Amomis, amam idurikija, amam idurikibelhárra" Urt II 53. Cf. amamabelar.<br />

amamo. v. amomo.<br />

amamosu. v. AMA-MUSU.<br />

amanagusi. v. AMA NAGUSI.<br />

amanazatu. v. amenazatu.<br />

1 amanda (Chaho, Gèze, Dv). 1. Almendra. "Amande" Dv. v. almendra, arbendol. Eta gizonari eraman<br />

zotzue emaitzak, arraxina, ezti, estoraks-nigar, mirra eta amanda apur bat. "Stactes, et terebinthi, et<br />

admygdalarum". Dv Gen 43, 11 (Urt arbendol, Ur almendra, Ol amindala). Muskildu zela Aaronen zaharoa<br />

Lebiren etxean; eta ninikak goriturik, loreak atheratu ziren, eta hostoak zabaldurik, loreak amanda bilhakatu.<br />

Dv Num 17, 8. Egitzu bortz filet amanda bakotxetik. ECocin 37. Harzaitzu bi untza amanda ezti eta bat amanda<br />

khirets. Ib. 41. Sarrixago, buruil, urrietan, oliben aldi eta amanden, bata ala bertzea lehertzen ohi baitira olio<br />

egiteko, jateko begiratzen ez direlarik. JE Bur 82. Oliba eta amanda biltze. Ib. 83.<br />

2. (Dv A). Almendro. Jakobek beraz harturik burzuntz, amanda eta albo zaharo heze batzuek. "Tollens<br />

ergo Iacob virgas populeas virides, et amygdalinas, et ex platanis". Dv Gen 30, 37 (Urt zur-xuri eta urritz eta<br />

gaztañ ondo, Ur zumarrezko, eta almendrozko eta platanozko, Ol zumar, urritz ta astigar, Ker zumar urreitz eta<br />

astigar).<br />

3. Almendra (del interior de frutos como el melocotón, el albaricoque...) Uzten tuzu gozatzerat abrikot<br />

hexur amandarik gabiak eman ahal izan arte. ECocin 52. Emozu kanela puxka bat eta merxika hexur zenbeit<br />

bere amandekin ongi leherturik. Ib. 53.<br />

- AMANDA-ONDO. Almendro. Ez duzu arbola itsusiagorik nola baita oliba ondoa; ez eta, hala hala,<br />

hanbat pollitagorik amanda ondoa baino. JE Bur 82. Hau aldiz, mintzo nitzauzu amanda ondoaz, toaxa edo<br />

mertxikaz biga zabal da, haren iduriko, osto ala adarrak biziki ardurago dituelarik haatik. Ib. 82.<br />

- AMANDAZKO. (Adnom.). Amandazko bizkotxak. ECocin 41. Ophil amandazkoa. Ib. 39.<br />

2 amanda (Lar H), amainda (H (V)). "Acabamiento", "fin" Lar. "Acabamiento, fin, postre" Lar DVC 155.<br />

v. amai.<br />

3 amanda (VocBN, Gèze, H (L, BN, S)). Multa. "Amende" VocBN, Gèze y H. v. isun, multa. Hirur mila<br />

liberako amanda bat pagatzeko penaren azpian. CatLav pról. (V 1). Eihartxek ezpeitzin / Beharrüne handin /<br />

Paperaren ordin: / Amandalako edo persegitzeko phüntin. 'À l'instant, soit de payer l'amende [...]'. Etch 274.<br />

Horren-gatik, biek baduzue hemen / Yustu den amanda berdiñ pagaturen. Gy 325. Baldin norbaitek drainadura<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

1210

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!