A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
hamalaugarren (Lcc, Lar, Dv, H), hamalaurgerren (Gèze, H), hamalaurgarnen. Decimocuarto.
"Catorcena" Lcc. "Catorceno" Lar. Bada hamalaurgarren gaua ethor zedinean. Lç Act 27, 27. Egun haur da
hamalaurgarrena barurik beha zaudetela eta deus hartu eztuzuela. Ib. 27, 33 (TB hamalaurgarren). Hamalaur
garren Kapitulua. Mat 161. Hamalaurgarren urthean beraz Kedorlahomer etorri izan zen, eta errege harekin
zirenak. Urt Gen 14, 5. Aita Santu Benedicto amalaugarrenak. Cb Eg III 255. Tarquinus erregiaren semiak bere
hamalaurgerren urthian erho zian etsai bat. Egiat 256. Amalaugarren eguna. Añ EL 1 40 (tbn. en EL 2 45).
Amalaugarren Klemente Aita Santu zanak. Añ EL 2 117. Berrogei ta seigarren erakusaldia, baña Aldareko
Sakramentuaren gañean amalaugarrena. AA I 457. Amalaugarren ipuiña. Zav Fab RIEV 1907, 533. Benoit
hamalaugarrenak eratxiki ziozkan hainitz grazia eta fagore berri. JesBih 390. Luis hamalaurgarrena, / Eta
Philip laurgarrena. Gy 184. Illaren amalaugarren egunean. Lard 110. Hilabethe huntako hamalaugarren eguna
arteo. Dv Ex 12, 6. Apaiz-kalian, amalaugarreneko lumeruan lenbiziko bizitzan. Alz STFer 142. Hamalau
gerren mentian. Ip Hil 5 (89 hamalaurgerren). Milla bederatzi eun da / lenengo urtean, / Maiatzaren amalau /
garren egunean. Arrantz 104. Tenpra ekun digu on aiketa [il] konen amalaurgarniaraino. Mdg 127. Amargarren
egunean jagi zan txalupa-jaubea, ta amalaugarrenean Eladitxo. Echta Jos 259. Ta ez atxurle ta nekazariak
bakarrik; ez, sagardotegian "amalaugarrena" edo "amaseigarrena" eskatzen dakitenak bakarrik: urietako jaun
azkar burutsuak ere bai. Ag G 349. Uztaren amalaugarren eguna zan. A Ardi 84. Amalaugarren urte-urrenian /
Bialdurik Jaungoikuak. Enb 45. Luis hamalaugarrenak. MEIG IV 66.
v. tbn. SP Phil 51. El 79. It Dial 64. Hb Egia 95. Ur Lev 23, 5. Arr GB 89. Bv AsL 150. Sor Gabon 56. Elsb
Fram 171. Itz Azald 113. A BGuzur 114. Ill Testim 21. ArgiDL 98. Enb 104. JE Ber 21. Zerb Azk 62. Mde Pr 50.
Akes Ipiñ 13. Herr 6-6-1958 (ap. DRA). MAtx Gazt 33. Hamalaurgarren: Harb 452. Bp II 59. CatJauf 63.
Hamalaur gerren: AR 171. Amalaurgarnen: Hual Mt 14, tít.
Berrogoi eta hamalaugarren kapitulua. SP Imit III 54, tít. Hogei eta hamalaur garren kapitülia. Bp I 127.
Celestino hirurgarrenaren iskiribu bat, milla ehun eta laur hogoi eta amalaur garren urthekoa. ES 160.
Berrogei ta amalaugarren erakusaldia. AA I 535. Milla seieun ta amalaugarren urteko maiatzeko illaren
amaikagarren egunean. Izt C 473. Mila zortzi ehun eta / Gehiago dena, / Hiruetan hogoi eta / Amalaugarrena;
serioski izan dut / Nunbait ordena, / Pertsuen paratzeko / Ar dezadan pena. Bordel 168. Milla seireun da ogeta
amalau garren urtean. AB AmaE 184. Milla zortzireun irurogei ta / amalaugarren urtean / satorrak fuerte ibilli
ziran / ura ebaki artean. Tx B I 51. Kristo jaiorik emeretzireun / ogei ta amalaugarrena... / Ederrik badu, Arena
du ta / txarrik badu neronena. Or Eus 425.
v. tbn. PE 134. Goñi 102. Zerb Azk 99. Alzola Atalak 140.
- HAMALAUGARRENEKORIK. "Quatorzièmement" Dv.
hamalauko. Soneto. "Catorzeno, amalaukoa" Lcc. v. hamalaudun. Amalaudun edo amalaukua euzkeran
aspaldikua ez izanarren, beste izkuntz batzuetan antsiñetakua da [...]. Sicilian XIII'g. eunkiyan egindako
amalaudunak arkitzen dira. LzM EEs 1913, 193. Yaun errukiorra! (Amalaukoa). "¡Dios de piedad! (Soneto)".
Ldi BB 2. Ez dituzula, diozu, asieran ipiñi oi diran amalauko, epigrama ta laudorioak, tituludun aundiki
prestuek egiñak. Berron Kijote 19. Don Kijote Mantxakoari, Amadis Gaulakoak. Amalaukoa. Ib. 26. Poesia
landu honetan Oihenartek utzi zigun alerik bikainena aukeratu behar banu, irakurtzera noakizuen hamalauko
hau bereziko nuke. MIH 255. Horrelatsu Gongoraren hamalauko ederra. MEIG II 93.
hamalaukun, hamalaurkun (A Morf 228, que cita a O). Soneto. v. hamalaudun. Hamalaurkuna.
"Sonnet". O Po (ed. Michel), 247.
amalaun. v. amaraun.
hamalauna (S ap. Lrq; Dv, H). (Distributivo de hamalau). Catorce cada uno; catorce a cada uno. Sopa eta
ura zan / gure alimentuba, / amalauna errial / genduben kontuba. Ud 102. Etxe txikiak dira, izan. Biak bardiñak,
alderdi bakoitzetik amabi-amalauna metro luze [...] aurrean ate bakar bana dituela. Erkiag Arran 134.
hamalaunaka. "Par goupes de quatorze" Dv.
amalde. Figura en SP, sin traducción.
amaldeko (Lar). 1. "Madrina de boda" Lar.
2. (Dv A). Materno. "Amaldeko anaia, frère utérin. Amaldeko onthasun, bien maternel" Dv. v. amatar.
Piñako baratzan, amaldeko lerrondoaren ondoan dagon Plateroren illobia ikertzera yoan naiz aurrakin
arratsaldean. Amez Plat 102 (ap. DRA). Gure amaldeko aitona. In E. Bozas-Urrutia Andanzas y mudanzas de
mi pueblo (2 a ed. San Sebastián, 1976), 21. Horrera etorri zen lanera Donibanetik, ehule bezala, gure amaldeko
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1208