A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
illaren amairua zan. Uzt LEG I 344. v. tbn. Elsb Fram 67 (hamahiru).
3. (Aplicado al número de un año) Mendeak zituela hoita hama hiru. Hb Esk 160s. Zortzi ehun eta
hamahirurean, 813, Tourzeko kontzilioak erraiten zuen: [...]. Arb Igand 125. Milla zortzireun da / laroi ta
amairuan. AzpPr 36. Mila-zortzi-ehun-eta hamahiruan. Zerb Azk 34. Mila zortzi-ehun-eta-lauetan-hogoitahamar-hirur,
martxoaren hogoita hiruan. Ib. 70. Milla ta bederatziregun ta / berrogei ta amairuan, / Urriillaren
amalaua zan / gelditu zana buruan. Uzt Sas 161.
(Ref. al siglo). Hama-hiru mendea zelarik seiean. Hb Esk 79.
- HAMAHIRU-HAMALAU. Trece o catorce. Hoita hamar urthe oraino duela, / Etziren ere haurrak, geroztik
bezala, / Hama-hiru, hamalau urthe bethetzetan, / Edozein egunekin, zapatak zangotan. Hb Esk 164.
- HAMAHIRU BAT. Unos trece. v. HAMAHIRUREN BAT. Amairu bat urte nituala. Salav 28. Erria oso
aundia ez, amairu bat milla lagun. Anab Aprika 85.
- HAMAHIRU EHUN. Mil trescientos. "Por mil y trescientos dicen mila eta irureun o amairueun" (Tabla de
numerales del s. XVI). FLV 2008, 298. Hamahirur ehun eta berrogoiean (1340), ekhainaren hemeretzian,
eritasun luze baten ondotik hiltzera zohan Santa Juliana Falkonieri. Arb Igand 116. Amairu ehun irurogeita /
irugarren urterekin / Baretonsdarrek betiko zerga / pagatzen zuten utsegin. Or Eus 207.
- HAMAHIRU MILA. Trece mil. Denbora asko baño lenago amairu milla judu emen il zituzten. Lard 539.
Amairu milla errialeraño / balia zitzaigun iyo, / oroipentzat ezurrak daude, / aiek ere dute baliyo. Arrantz 125.
Amairu milla pezetan saldu. Munita 65. Eman dizkiote amairu milla pezeta. Ib. 109. Berrogeita amairu milla
bederatzi eun, berrogei ta amabi errealez merkeago. Izt C 84. Eunda berrogeita amairu milla gizon langille artu
zituen. Lard 211.
- HAMAHIRU MILIOI. Trece millones. Angeletierran khondatzen ziren hogoi eta bederatzi miliun azienda
buru. Berrogoi urtheen buruan baziren hiru hogoi eta hamairu miliun. Dv Lab 103. Bai al dakizu [...]
eguzkitikan lenengo izar aietara badagoala ogei ta amairu milloi leguako bidea zuzen jota? Inza Azalp 33.
- HAMAHIRU-HORTZ (V-gip). Ref.: Urkia EEs 1930, 44; Iz ArOñ. Apero de labranza de 13 dientes. "Amairuortz,
garia erein ondoren estaltzeko area" Urkia EEs 1930, 44. "Amairuortza, el apero de 13 púas; 6 delante y 7
detrás, con timón" Iz ArOñ.
- HAMAHIRUREN BAT. Unos trece. v. HAMAHIRU BAT. Gaiñerakoak, danak ere ez dira asko, zazpiren
bat pameli eta erlijioso batzuek, kanonigo eta orrelakoak; amairuren bat danetara. Uzt Sas 349.
hamahirualdi. "Trecenazgo, dignidad, amairualdia" Lar.
hamairualdiko. "Trece, en la caballería de Santiago, amairualdikoa" Lar.
hamahirugarren (Lar, Dv), hamahirurgarren (Urt V 219), hamahirurgerren (Gèze), amirurgarren,
amairorgarnen. Decimotercero. "Treceno" Lar. "Treizième" Dv. Hama hirur garren Kapitulua. Mat 155.
Franziako erregen debozione bat da, Luis hamirur garrenak hasia. Bp II 108. Zerbitzatu zuten hamabi urtez
Kedorlahomer, bañan hamahirurgarrenean erreboltatu izan ziren. Urt Gen 14, 4. San Lucasek bere Ebanjelio
sanduen amirugerren kapituluan erraten digune (AN-olza?, 1751). ETZ 88. Amairugarren Apostolu hau da San
Paulo. Ub 102. Amairugarren eguna. Añ EL 1 38. Ala erakusten digu Aita Santu Benedicto Amairugarrenak
dotrinako bere liburuan. AA I 488. Gregorio hamahirugarrenak atsegin handirekin errezebitu zuen galde hori.
JesBih 389. Istorioak emaiten dauku Elizako hamahirur garren mendea denbora gaitz eta nahasi batentzat.
MarIl 120. Izandu zan Obispo Baionan amairugarren eunkida edo sigloan. Izt C 460. Milla zortzi eun, ogei ta
amairugarrenetik emeretzirañoko sei urteetan. Ib. 31. Sanson, amairugarren Jueza. Lard 138. Bada hamabi
urtez izanak ziren Kodorlahomorren azpiko, eta hanahirugarren urthean aldaratu ziren haren ganik. Dv Gen 14,
4. Amairorgarnen kapitulua. Hual Mt 13, tít. Leon amairugarrena. Ud 139. Alfonso amairugarren / errege
gaztiak. Arrantz 131. Abuztuko illaren / amairugarrena, / guretzat argitu dan / egunik txarrena. Tx in Imaz
Auspoa 24, 51. Jaia da oientzat ere Garagarrillaren amairugarrena, baño urdall-jaia [...]. Ag G 182. Atsoak
esan zien gazteeri: amairugarren arpera eldu gara. Or Mi 79. Amairugarren eunki edo siglotik asita. Ldi IL 163.
Hamabi eta hamairu garren mendeetan elemeniaka zoatzilarik beilariak Europa guzitik iondoni Yakue
Compostelarat [...]. Zub 125.
v. tbn. Echag 42. Zav Fab RIEV 1907, 533. Bordel 45. It Dial 59. Arr GB 77. Sor Gabon 55. Moc Damu 35. Xe
246. AB AmaE 130. HU Aurp 132. Itz Azald 214. Enb 80. Ill Testim 21. Balad 220. SMitx Aranz 96. NEtx Antz
29. Akes Ipiñ 11. Onaind in Gazt MusIx 153. Ardoy SFran 57. Alzola Atalak 105. Hamahirurgarren: Harb 305.
SP Phil 47. CatJauf 62. Zerb IxtS 105. Hamahirurgerren: AR 163. Ip Dial 59.
(Postpuesto al sustantivo). Kapitulo amairugarrena, miserikordiazko obren gañean. El 78.
Hogoi eta hamahirurgarren kapitulua. SP Imit III 33 tít. Berrogoi eta hamahirurgarren kapitulua. Ib. 53 tít.
Hogei eta hamirur garren kapitülia. Bp I 124. Ni hirurogei ta amairugarren urtean sartua nabil, zartu naiz. Lar
Gandara 1. Berrogei ta amairugarren erakusaldia. AA I 526. Ogeta amairugarren ipuiña. Zav Fab RIEV 1909,
35. Milla zortzireunekin / amairugarren urtian / gerra bat izandu zan / Españí partian. Ud 79. Hirur ehun eta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1201