A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
suelta, liberar'. "Amain emon, bere gisaz, dejar a su aire" A Apend. "Amaiñ emon, dar suelta, liberar. Amaiñ emon
zetzan bere buruari, eta jausi zan azkeneko bizi-modura" Etxba Eib. Biztaldi onetako neke-lorrai amain emon
dautsegu. Ibarg Geroko 99. Eta bere gorputzari amain-eman zion. Etxde PerPl 112. Zutiñik egon eziñik ziero
auldu zan eta bere gorputzari amain emon (bertanbera utzi) zetsan. SM Zirik 18. Bakarrian amaiñ emoteko bere
lertu biarreko illetiari. Etxba Ibilt 487.
amain. v. amaraun.
amaina (G, AN ap. A). "Alguacil" A. v. amabi.
amainakeria (Dv A). "Acte de séduction" Dv.
amainari. "Celui qui aime à employer des paroles flatteuses et fallacieuses" Dv A.
amainarreba. v. amaginarreba.
amainatu (SP, H). 1. Ceder, claudicar. "Condescender; abattre, abaisser (O)" SP (cita también a Ax). "Serrer
les voiles. Au fig., se rendre, céder" H (que cita los ejs. de Ax). v. AMORE EMAN. Baldin bethi ere
azkenarekin gelditu nahi bazara, eta ez behin ere amorerik eman eta ez amaiñatu, ezta gerlaren akhabatzerik.
Ax 292 (V 194). Hala behar dugu bada guk ere permatu, eta parabisuko bidean iaikitzen zaizkigun tormentak
eta kontrak benzuturik, hango portuan sartzera enseiatu eta ez anarteraiño errendatu eta ez amaiñatu. Ib. 462
(V 300). Baiña nola ziren biak nola biak, / Ethorkiaz fiertuak, / Zubi erditsura heldu direnean, / Biek amaiñatu
ez zuten nahi izan. "Vers le milieu du pont ne se voulurent pas / L'une à l'autre céder". Gy 184s.
2. "Chalare, belak amañatzea, [...] beheratzea" Urt IV 454.
3. "Adrezatzea, amaiñatzea, adresser, dresser" Ht VocGr. "Régler" Ib. 415.
4. (Dv A). Seducir, halagar. "Gagner, séduire par des caresses et des paroles trompeuses" Dv. Ene semea,
baldin amainatzera hari bazaizkitzu bekhatoreak, berautzu hekietara erortzetik. "Si te lactaverint peccatores".
Dv Prov 1, 10 (Ol ez zaitzatela ogenlariek limurtu, Ker pekatariak gaiztakerira eroan nai bazaitue).
5. "(B, BN), enfajar, envolver en pañales a un niño" A.
6. "(R), ponerse bueno de salud una recién parida" A.
7. "(G), amainar" A.
- EZIN AMAINATUZKO. "Qu'on ne peut gagner par douceur ou flatterie" Dv.
amainatzaile. "Celui qui gagne, séduit par caresses et paroles fallacieuses" Dv A.
amaindarraba. v. amaginarreba.
amaintu. "(R), fastidiar. Gizon korrek amaintu nu, ese hombre me ha fastidiado" A.
amainu (Dv A). "Caresse, flatterie par laquelle on cherche à gagner, à séduire les personnes" Dv.
amainude (G ap. A (s.v. amaiño); Lar; Añ), amiñude (Lar DVC 155). Ama, nodriza. "Ama que cría" Lar y
Añ. v. amaño, inude.
amaio. "Amaina edo amaioa, toile d'araignée" SP. "Amaioak (sin trad.)" Ib. v. amaraun.
amaipen. (Neol.). "Terminación (acto), amaipen" A Gram 384. Bijar amaipena. AG 1449 (refiriéndose al
final de una narración). Au da lanbidean aspena bakarrik, ta azken amaipen emon barik lenengo
asieran laburtuaz elitzake zuentzat duin izango. Ezale 1897, 117b.
amairorgarnen. v. hamahirugarren.
hamahiru (V, G, AN, L, B, BN, S; Deen II 228c (hamar hiru), Lar, Añ, Dv, H (+ amairu V, G)), hamahirur (L,
Ae, Sal, S; Urt II 385, Ht VocGr, Lecl, VocBN, Gèze, Dv, H), amiror (R), amirur (AN, R-is), amiru (AN-larraraq-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza).
Ref.: Bon-Ond 153; A (amairu, amirur); Lrq /hamahíu/; ContR 515; Iz R 301;
Echaide Nav 358; EAEL 167; Elexp Berg.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1199