A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Baña jote orduko amabiterdiak / Neskatillak egozan irurak jagiak. AB AmaE 417. Eguardiko amabiterdietan.
Ag Kr 155. Eguardiko amabiak laurden gutxitan. Kk Ab I 46. Amabi ta erditan juan ziran / arraia arrapatzera, /
ordu bata ta berrogeian bat / seguratu ta etxera. EusJok 109. Hamabiak eta hogoi! JE Ber 20. Amabi-t'erdiak
arte ez gera sartu Donapaleun. Ldi IL 44. Hamabi eta erdiak. Arti Ipuin 77. Amabik eta zazpi. Ugalde Iltz 66.
Amabi t'erdik inguru ortan / Eliz-ondo teatruan / pesta zala ta jendia antxe / lekurik ezin artuan. Uzt Noiz 19.
- HAMABI HAMABIETAN. A las doce en punto. Eguardiko amabi amabietan gelditzen ziran lenbiziko
atsedena egiten. Ag G 24. Eguardiko amabi-amabitan erretore etxean bazkari-zai egongo litzake. Muj PAm 46.
Lekeition iru ur bedinkatu-ontzitatik amabi-amabietan, dangada-bitartean, artzen zan ura ta ur orrezaz txalupea
bedinkatuten eben. A EY I 125. Eguerdiko amabi-amabitan eman zioten asiera ezteiari. Etxde AlosT 78.
- HAMABI HAMAHIRU. Doce o trece. Itzbatu ziran bi ilabetetako ta euretan lortu eban urte osoan lortu ez
egikena. Amabi amairu erreal izan ziran. Or Tormes 96s. Duela amabi-amairu urte agertu zigun Aita Salbatore
Mitxelenak Arantzazu. Gand Elorri 10.
- HAMABI-HAMALAU. Doce o catorce. Alderdi bakoitzetik amabi-amalauna metro luze. Erkiag Arran 134.
- HAMABI HARRIAN. "Amabi arrian (BN), a las doce piedras, juego de niñas" A.
- HAMABI BAT. "Hamabi bat, une douzaine. Sagar hamabi bat, une douzaine de personnes [sic]" H. v.
HAMABIREN BAT. Cf. hamabika. Erria onik zaintzeko aski zitezkean amabi bat gizon. Zait Plat 116.
- HAMABI EHUN (S; hamabireun V-ple, L, B, BN, S). Ref.: A (hamabireun); Lrq; Satr VocP (eun). Mil
doscientos. "Por mil y doscientos dicen [...] amabi eun" (Tabla de numerales del s. XVI). FLV 2008, 298.
Gutienean hamabi ehun mila Israeldarretarik, lur guziei prometatuan sarthu ziren. Brtc 141. Hamabi ehun eta
hoita hamalaua / Ezdugu yasan behar izan dadin gaua. Hb Esk 78. Hamabi ehun urthek hoita hamar eskas, /
Eman ziotenean Angelesek solas. Ib. 154. Yakobiten konbenta, yaio zen etxean, / Hamabi ehun eta hogoita
bortzean. Ib. 155. Hamabi ehun orga-lasterrekin eta hirur hogoi mila zaldizkorekin. Dv 2 Par 12, 3.
Profetisatuko dute hamabi ehun eta hirur hogoi egunez. Dv Apoc 11, 3 (Lç mila eta ber-ehun eta hirurogei
egunez, Ip mila berrehun eta hirurhogei egünez). Versaillarat bildu ziren hamabi ehun deputatu berotuak. Elsb
Fram 57.
- HAMABI MILA. Doce mil. Bil detzagun hamabi milla gizon, eta abia gaiten. Lg I 314. Urean egin bear
diran lan nekosoen balioak igoko zebala amabi milla dukatera. Izt C 118. Amabi milla gizon armadunekin. Lard
105. Seireun Dominikanok / armindu ta garratz / Bein imini ebezan / amabi mila baltz. Azc PB 207s. Hamabi
mila libera emaiten diozkate hari ere. Barb Leg 132. Amabi milla pezeta ditu / San Pedrok irabaziyak. Tx B I
192. Amabi milla ogerleko balioko omen zitun sagazti gazteak. TAg Uzt 80. v. tbn. Sor Gabon 38. Munita 99.
1903'garren urtean ba ziran an amabi millaren bat langille, geienak arrotzak eta bertokorik guztiz gitxi.
Eguzk GizAuz 158.
Hogoi eta hamabi milla gizonetarik. Lg I 212. Joan zan bere ogeita amabi milla gizonakin. Lard 128.
Bazituen hiruetan hogoi-eta hamabi mila heretiko konbertiaraziak. Jnn SBi 168. Handik eta hemendik hogoita
hamabi mila gerlari bildu zituen. Zerb IxtS 46. Hoita hamabi mila paper. Mattin 51.
- HAMABI MILIOI. Doce millones. Buenos Airestik urruti gabe / Platako aldamenian; / amabi milloi
Bankuan dauzkan / euskaldun baten mendian. Tx B II 44.
- HAMABI ORDU. (Pl.). Las doce. Kopetako izerdi galanta besoarekin kenduaz, eten gabeko arlo luze
neketsuan eguardiko amabi orduak Oñatiko eleizan jo arteraño. Ag G 23. Gauerdiko hamabi orduak ziren. Arti
Ipuin 75.
- HAMABI OREN. (Pl.). Las doce. Sextan, hamabi orenetan / zintuzten gurutzatu. EZ Eliç 365 (v. tbn. EZ
Noel 100).
- HAMABIREN BAT. Unos doce, aproximadamente doce. v. HAMABI BAT. Amabiren bat urte zituenean.
Arr May 196. Bere aberastasuna, oe bat edo bi, amabiren bat izara ta beste orrenbeste burko azal. Ag Kr 74.
Eldu ziranian an ikusi ebezan amabiyen bat neska-mutil. Kk Ab II 160. Untan zaldidunek, amabien bat, mendiko
bidean artu zuten. FIr 143. Urte aunitz igaro baitziran, amabiren bat. Or Aitork 198. Igaro ziran berrogei ta
amabiren bat urte. Zab Gabon 88.
- HAMABITAN. Doce veces. "Hamabitan, douze fois" SP. Eztuzu uste othoitz dezakedala ene Aita, eta hark
egor dietzadaketala orai berean hamabitan sei mila aingeru baino gehiago? HeH Mt 26, 53.
- HAMABITAN HOGEI. "Hamabitan hogoi, deux cent quarante" Dv.
hamabidun (a- Añ). Docena. Cf. Lar Gram 382: "[...] zortziko, y mejor zortzidun amarko, y mejor amardun,
que significan cosa de ocho, y de diez, cosa que se compone de ocho y diez, y es lo que cuadra a las octavas y
décimas. Por esta misma razón laudun a la quarteta, bostdun a la quintilla, amalaudun al soneto, &c.".
hamabiga. "(S), douze" Lh.
hamabigarren (SP, Lar, Lecl, Dv, H), hamabigerren (S ap. Lrq; Gèze), amabigarnen. Duodécimo.
"Douzième" SP y Dv. "Dozavo, amabigarren partea" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1182