A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
alosia (det., Lar, Sb-Urq), alozia. Armonía; musa (?). "Harmonía" Lar. Es ésta una muestra, que podría ser
crucial, de las relaciones de préstamo entre Larramendi y Etcheberri de Sara. Para el primero, alosia es
exclusivamente "harmonía" y traduce "musa" por musa. El segundo, sin embargo, atribuye este último valor a la
palabra; cf. pág. 123 (ed. 1907): "Musa. Alosía", "Musae. Alosiac", pero los ejemplos parecen significar
claramente 'armonía'. Más adelante, entrado el s. XIX, se empleó anyerusa con un valor hasta cierto punto
semejante. Hauk dira zeruko alosiaren iduria edo imajiña ezagutzera emaiten darokun xirribika edo
suntsuna. ES 187. Baina deitzen tut Minervaren dosteta ezti, eta kanta-alosien bidez enorantziaren kontra egiten
den gerla ohorezkora. Ib. 175. Alozia bat diala [hüskarak] berze mintzoetaz edereiten eztena. Egiat 26. Ezi
Biarneseki akointarik ezpadü ükhen hartan dirade hüskararen egokiak, alozia, ta gaillardi egiazkoak. Ib. 28.
"Convenio (Otokeghy ms.)" DRA.
alosidun. "Harmonioso" Lar.
alositsu (Lar). "Harmonioso" Lar. Kopla alositsuetan. "En versos armoniosos". Otag EE 1882c, 415. Euren
eztijariozko eta alositsuzko kantuakin. Id. ib. 583. Itzera alositsuarekin esaten dio aurrari: [...]. "Con armónico
acento". Etxeg EE 1884a, 547.
aloska. "Peña, roca" JMB At.
alosna. v. 1 aloz.
aloso. v. alazo.
alot. "Albacora, bonito, germón (Thunnus alalunga), [...] egaluxe; alot (L-côte)" FauMar 90. "Atún blanco
(Petites Affiches, de Bayona, 19-7-1866)" DRA.
alote (BeraLzM). Duda. "Alote-kutsurik gabe, sin género de duda" BeraLzM. Etzuan geigoren biarrik,
alote gabekoa zan Jaunaren itzak sendatu zuela. EEs 1908, 139. Bai, ospagarriya izango da alote gabe kristaudi
guziyan 313 garren urtean Konstantino bakaldunak eta Liziniok Eleizaren aldez emandako agerkiya. J.M.
Tolosa EEs 1913, 161. Ill onetan dakarzkiyogun lore sortak bere gogokuak badira, anitz gogokuagoa izango data
alotegabe gere biyotz osuaren opariya. Id. ib. 115. Alotegabe zetorkion beraz gurenda ustekoa. Ib. 209.
Erbestetik datozkigunak kalte aundiya beñ baño geiagotan egiñ ditzaiguketela aloterik (duda) ez dago. J.B.
Larreta EEs 1915, 195. Bere gogoan aloterik sortzen danean, itotzen alegintzen da. Zink Crit 29. Baña
leitzearen eta otzaren artean [...] alkartasuna dagon aloterik iñork ez du. Ib. 35. Iñolako aloterik gabe egia dala
jakin-eta ere. Ib. 58. Berdin deitzen ote duten al-oterik gabe jakiteagatik, nere ondoko mutil bateri galdetu nion.
Anab Aprika 90.
alotege. Indudable, cierto. Gure arrokeriarentzat atsegin urriko egia, baña alotegea. Zink Crit 76.
alotetsu. Dudoso. Izparringitzak oraingo edestiari on ala kalte egingo dion oso alotetsu da; baña agirien
ibiltze geiagoz edestilariak ugarituko dituala ezin ukatu diteke. Zink Crit 59n.
alotz (-tza G ap. A). "Idiota" A, que cita a Arrue. Sarri arkitzen dira oien artean: [...] ergelak, alotzak,
gaizkiñak. Zink EEs 1926, 52. Ikasgabe ta alotzak zirala. "Sine litteris et idiotae". Ol Act 4, 13. --Illak
berpizturik edo nonbait? --Ori ez diotzut, orren alotz ez bai naiz. Zait Sof 36. Ez-ikasi, takar eta alotzek (kirten,
idiota) eztute iraun bear ez-iakinean. Zait Plat 71.
alotzaldi. Tiempo de ignorancia. Yainkoak, alotzaldi au goitik ikusita, gizonei deiez datorkie, guziak
edonun garbai izateko. Ol Act 17, 30 (Ker jakiñezaldi, IBe jakintza gabeko denbora aiek).
aloxa. v. aloxo.
aloxo, aloxa (det.), aluxu (G-to ap. A). Sencillo; flojo, débil. "Ligero, débil. Lan aluxua (G-to), trabajo hecho
a la ligera" A. "Aloxo dago ori, está sencillo, flojo, desatado, etc." Ayerb EEs 1914, 161. Gaitza ikusi ez
duenaren onbidea aloxa, urria da ordea. Jaungoikoa aurpegiz degunian, bere alde agertzea ezer ez da. Ayerb
EEs 1912, 179. Euskalerriaren alde-k gañean azaltzeko nai degun dibujoak erreza ta aloxa izan bear du. EEs
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1129