14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

alokazer (SP, Lar, Hb ap. Lh). Jornalero, asalariado. "Mercenaire, homme de journée, louager" SP. Zenbat<br />

alokazer diraden ene aitaren etxean ogia frango dutenik, eta ni gosez hiltzen bainaiz! "Mercenaires". Lç Lc 15,<br />

17 (He, TB sehi). Eta gehiagorik ez nauk digne hire seme deitzeko: egin nezak eure alokazeretarik bat bezala.<br />

Ib. 15, 19. Eure Eliza guziak enparatu eta begiratu otso harraparien ahotik, bai eta merzenario eta alokazer<br />

ororen menetik, ezen hek bere ohorearen edo probetxuaren ondoan diabiltzak. Lç Ins A 2v.<br />

alokera. v. aloger.<br />

alokigorri. Alubia (?). "Perola bat alokigorri jan zuen (G-nav)" Gte Erd 287.<br />

alomenos. v. alamenos.<br />

alonbra. "Alhombra [= alfombra], alhonbrea" Lcc.<br />

alondegi (B), alondei (AN-gip-larr, G-azp-goi). Ref.: A Apend; AEF 1928, 69; Asp Leiz (alondei). Alhóndiga.<br />

"Sitio de vinos" A Apend. Zakarra sutarako ta garia nere ganbaran ta alondegi artakoan sarzeko. Mb IArg I<br />

201. [Aleak] alondegira eraman baño len. Ib. 203. Gari ale onak sarzen dira alondegi ganbaran edo artako den<br />

kutx andian. Ib. 205. Animako gari zeruko alondegirako guztiz egokia. Ib. 207. Buru-utsian, paparra zabalik,<br />

galtza motzak alondeiko atia ainbateko mantalarekiñ, eta oñ-utsik geienian. Urruz Urz 22. Eta egunaren<br />

sentiyan jeisten dituzte alondeian beren zagiak. Ib. 57s. Gabean joan ganaduakin da gurdiarekin, Itziarko<br />

alondegira ekarri [arria] ta pisatu, ta amazazpi arrua pasa omen zituan. BasoM 44.<br />

alondero. "(G), vinatero" A.<br />

alondiga. v. alondika.<br />

alondigero. "Alhondiguero, alhondigeroa" Lcc. v. alondero.<br />

alondika, alondiga (Lcc). Alhóndiga. v. alondegi. Erri anditxuak izanarren, egoten eizirean len ardanetxe<br />

barik [...]. Gaur barriz gitxienez egongo dira uri aitatuan ogeta amar ardangela, ardandegi edo alondika ta<br />

guzti. Ezale 1897, 143a.<br />

1 alondo (V-arr ap. A). "Hilo de zapateros" A. v. hari. Lanian zintzo oin-ugalaz gogor lotuta eukola<br />

belaun-ganian zapata bat zoruaz gora, ta berau alonduaz josten, beso bijei alboetara indartsu eragiñik. Kk Ab<br />

II 14.<br />

2 alondo. "(G-to), carnero castrado después de haber padreado algún tiempo" A. Cf. ahari.<br />

halondoko. "(BN), pedacito de papel o de tela alrededor del cual se hacen pelotas de hilo" A. v. harilkondo.<br />

alontza. "(G-azp), comuña [= trigo mezclado con centeno]" A.<br />

alor (G, AN, L, BN, Ae, Sal, S; Lar, Añ (AN), Dv (Ae, Sal, R); -lh- O VocPo, SP, Arch VocGr, VocBN, Gèze,<br />

Dv (BN), H), alur (Sal, R). Ref.: VocPir 112; Bon-Ond 138; A (alor, alur); Asp Leiz (manetu); Lh y Lrq (alhor);<br />

Iz Ulz, R 296 y 401; EAEL 67; Gte Erd 139.<br />

1. Campo cultivado. "Guéret, champ labouré prêt en ensemencer. Lur alhor handi bat" SP. "Campo, los<br />

sembrados" Lar y Añ. "Heredad, tierra que se cultiva", "fundo" Lar. "Champ de terre labourable" VocBN.<br />

"Champ labourable, en général, délimité. [...] Alhorrerat guatzenian, quand nous allos au (travail du) champ" H.<br />

"Alúrrian ebaki diaguzu bélarra" Iz R 296. "Alúrren bústatako" Ib. 401. "Alorra manetu, arreglar la pieza hasta<br />

en los más pequeños detalles, v.g. caminos, sendas, una vez que ha sido sembrada" Asp Leiz (s.v. manetu).<br />

Iturriaga, en su ed. de 1846 del Urteco de Lizarraga de Elcano, malinterpreta bere alorgóntan (ms. 26v) y<br />

Jangoikoaren alorgóntan (ms. 26r), y transcribe bere alorga onetan (74) y Jaungoikoaren alorgaetan<br />

(73) respectivamente, de donde infiere un tema alorga. De ahí pasa a Harriet "Alorga, champ de<br />

culture", y de éste lo recoge a su vez Lhande. Lhande además, cita tbn. a Hiribarren bajo esa misma entrada,<br />

como consecuencia de una lectura errónea de la abreviatura HN (haute-navarre) en Harriet, que interpreta como<br />

Hir (Hiribarren). v. soro, sail, GARI-ALOR, artalor.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

1125

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!