14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

almiente. v. almirante.<br />

almilla. v. amila.<br />

almimer. v. almibar.<br />

almimoru. "(G-nav), araña" A. v. armiarma.<br />

almiranta. "Almiranta, navío, almirantearen onzia, almiranta" Lar.<br />

almirantazgo. Almirantazgo. [Don Juan de Lazarraga] katedratiko Kanonesetakoa Unibersidade onetan;<br />

Almirantazgo errealean salatzalle. Izt C 487.<br />

almirante (Lar), almirant. 1. Almirante (en la Armada). "Almirante, itsasoan agintari dana, agindea duena,<br />

almirantea" Lar. "Almirantazgo, almirantía, almirantearen zuzenpidea" Ib. v. amiral, izkudaburu. Esan<br />

didate armadaz ezin partitu zirenian almirantaren unzia gutxi bat deskalabratu zitzaiela. (c. 1597). FLV 1993,<br />

457. Gastelako Almirante jenerosoa / sar zidin orduan animosoa. EgiaK 88. Belaunez lurrean Franzia gustia: /<br />

Almirante jauna, miserikordia! Ib. 87. D. Antonio Okendo Almirante Jenerala. ES 117. Don Antonio Alliri izan<br />

zan Almirante itsasoko Indiaetara bideko armadan. Izt C 464. D. Diego Aszensio de Vicuña Almirante Jeneral<br />

itsasoko ta leorrekoa. Ib. 477. Agertu zan Jaizkibelko mendian Españatar martiztia, oñezkoak Alfonso Enriquez<br />

Gaztelako Almirantearen mendean. Zab Gabon 95. Aiuntamentubari / eman diye parte, / balkoyian jarrita /<br />

daguela Almirante (Interpr?). Xe 201 (¿nombre propio?; se refiere a un toro). Begiyak erne zeuzkan, / belarriyak<br />

tente, / esan nuen ote zan / lengo Almirante. Ib. 207. --Mundura etorri nindukan Uliya mendiyan Okendo bezela.<br />

--Orduan Almirantia aiz? diyo Kintuak. --Almirantia? Iraola 99. Sorbaldaz azkarra, menditarra ibilkeraz,<br />

mintzuraz gizaldi zarretako izkudaburua (almirantea). A Ardi 56. Okendo izkudaburu (almirante) aren bi<br />

arreba, lekaime izan ziran Lasarteko komentu onetantxe. Ib. 78. Ez dugu Errenterian gizon sonatu gehiegirik<br />

izan: zenbait kapitan eta gradurik gabeko gerra gizon, almirante pakezale bat [...]. MEIG II 106. En DFrec hay<br />

8 ejs. v. tbn. EE 1884b, 230.<br />

(Con nombre propio). Don Blas de Lezo, gizon gogoangarria, Kartagena Indiaetakoa ertsitua zegoela,<br />

Almirante Vernonen kontra gordezkeratu izan zeban España guztiaren pozkida beterako. Izt C 464. Karta bat D.<br />

Jazinto Antonio Etxebarri Almiranteari bere ama Doña Maria Ana de Loberak [egiña]. Ib. 464.<br />

2. Almiranta, nave almirante. v. almiranta. Doña Ana Franziako Erregiña begira arkitzen zirala bota izan<br />

zan urtara, Santa Ana deitzen zitzaion Almirante andi ospatsua. Izt C 128. Zeñak iraun zeban arratsaldeko zazpi<br />

orduetatik bigaramun goizeraño, gizon bat bakarra ere Kapitanatik galdu bage; eta bost baizik ez Almirantetik<br />

ere. Ib. 463.<br />

3. (Ae), almiente (G-nav), albiente (G, AN). Ref.: A (albiente); A Apend (almiente); A Aezk 289; Ond Bac<br />

(almiente). Alguacil; antiguamente, alcalde de un Almiradío. "Erderazko alguacil esateko berba asko daukaguz:<br />

amabia ta merinoa (Gipuzkoako Goierrin), amar-gizona (Aramaio-aldean), amarren-gizona (Oñatin bertan),<br />

albientea (Naparroan), prostua (Zarauzen), txinela (Bilbon)" A Ezale 1897, 62a. Cf. VocNav: "Almirante.<br />

Alcalde de un Almiradío (Navascués). Nombre que dan al alguacil en los pueblos de la Barranca y en Oroz-<br />

Betelu". Cf. MEIG I 227: "Almirante nabarmenegia iruditzen zitzaiolako edo, zertxobait itxuraldaturik hartu<br />

zuen Azkuek: albiente, Gipuzkoa-Nafarroetako zenbait herritan jasoa, eta eraskinetan Etxarri-Aranazko<br />

almiente. Halaz ere, aitortzen du bere Aezkera-n almirante dela hango hitza". v. Egan 1962, 299-300. v. amabi,<br />

merio. 1150-an Almirante bat zan errian, nola itsasoko gauzak arretaz begiratuak etziran izango? Etxeg<br />

RIEV 1908, 191 (los almirantes de San Sebastián eran cargos civiles que nada tenían que ver con el mar).<br />

Ukatzen duenari, zemai edo kastigutzat kentzen zaion diruarekin, iru zati egingo dira: bata Erregerentzat, bestea<br />

errian dan Almirantearentzat eta irugarrena alkatearentzat. Ib. 118.<br />

almirantorde. 1. "Vice-almiranta, almirantordea, almirantaren urrena" Lar.<br />

2. "Vice-almirante" Lar.<br />

almirez. v. almeriz.<br />

almirikoka. v. albarikoke.<br />

almiritx (Sal ap. A). "Una hierba. Almiritxa zer xun? Belar bat, xankarron-luze, me, gariak bezala burua du,<br />

bikor xexe anitx gaiztoak txu. Loloaren iduri xu" A. Cf. albitz.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

1115

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!