A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
pikez). --Zer ari zira hor? --Untzi hunen alkaternastatzen. EOnAlm 1906, 40.
alkatetasun. "(L; Hb), fonction de maire" Lh. v. alkatetza.
alkatetu (SP, que cita a O). Hacer(se) alcalde, juez. Ikus nezan orratz-ohoina azotaturik, urre molzoarena
alkateturik. "Je vis [...] celui qui avait volé le trésor, devenu Baillif ou Juge de la Province". O Pr 275.
alkatetxo. "Alkatetxu (V-al), cacique, persona que en pueblos o comarcas ejerce excesiva influencia política" A.
v. jauntxo.
alkatetza (-tzaia det., V-gip ap. A Morf 83; G-azp). Cargo de alcalde. Bere leialtade pin eta serbitzo
andien saritzat, eman ziozkaten iru bizialdirako Alkatetza Saiazkoa, Gipuzkoako Eskribani nagusia, eta beste
zenbait eskubide. Izt C 455. Mitxel, ez aldakizu entzunda sarritan, / Alkatetzan jornalik ez oi dala izan? AB
AmaE 240. Norbait alkatetzarako edo legegilletzarako autatu bear dabenean. Ag Kr 172. [Alkateak] alkatetza
ez galtzeagatik, egin zuen bere agintariak erakusten zion guzia. Goñi 73. Zure lana ongi betetzen ba-dezu
alkatetza ere utziko dizugu, emakumea! Lab EEguna 79. Letamendik ez ei eukan bere alkatzetzea izteko gogorik.
Erkiag BatB 67. En DFrec hay 15 ejs.
alkatiar. Partidario, seguidor del alcalde. Hemen ditugu gizon bi. Esan didate hauk direla herriaren alderdi
bien arimak. Medikutiarrak eta alkatiarrak. Arti Tobera 282.
alkatina. "Alkatiña (V-ger), lazo, lazada" A.
alkaton (V-ger-gip ap. A), alketon (A Apend). 1. "Pieza de tela en el ruedo de la saya" A. "Volante (de la
saya)" A Apend.
2. "(V-ger-gip), cubiertas de la cama" A.
3. "(V-m), hilo que se cose a la tela lateral de la funda del colchón" A.
alkatraz. "Alcatraz, ave que vive en el agua, alkatraza" Lar. Alkatraz esaten dioten egaztik. JAIraz Bizia
35s.
alkatu. "Separarse, alejarse. Alka-adi (R), sepárate, hazte allá" A (s.v. alka).
alkatxofa (AN-egüés-ilzarb-olza, Sal, R), alkartxofa (Lcc), alkatxufa (Ae). Ref.: VocPir 621; Bon-Ond 149.
Alcachofa. Jateko alkatxofak, laranjak, limoñak. Echag 175. Illarrak, esparragoak, alkatxofak eta tipula
berriak. Cocinan 33. v. tbn. Sor Bar 48.
alkahuetadore, alkabotadore (SP). "Alcahuetador" SP.
alkahuete (V-gip ap. Elexp Berg; Lcc), alkabuete, alkaboetia (det.), alkabota (det., SP), alkabotea (det., SP).
"Alcahuete, alkahuetea" Lcc. "Maquereau, alcahuete" SP. "El que cuenta los secretos a quien no debe" Elexp
Berg. Eta inori lagundu zaion [...] edo alkabuetetzat serbitu deban. OA 160. Eztire falta alkahueteak. LE
Prog 124. Tratu txaarretarako ta inpameetarako patrikaraan edo muxilleetan laboria edo aldagijeena etxeti
oostuta, alkaboetiai emoten deutseenak. fB Olg 201 (quizá forma de femenino). --Ba, diño eibartarrak, orrek
inglesakin ta prantsesakin doianian, batak esatetsan guztia bestiari kontatzen jetsak. --Eta orri zelan deitzen
detsela esan dok? --Interprete. --Ba, guk, Plaentxian, olakueri alkauete deitzen jetsagu. SM Zirik 10.
alkauetea (det., Lcc), alkabueta. (Forma de femenino). "Alcahueta, alkahuetea" Lcc. Edo orretarako
mandatari edo alkabueta estalgillaz baliatzen bada. Añ MisE 151. Bata da, lagundurik, irakasirik, [...] konseju
txarra emonik, mandatari alkabueta estalgilla eginik. Ib. 152.
alkahueteatu (Lcc), alkabotatu (SP). "Alcahuetear, alkahueteadu" Lcc. "Alkabotatzea, faire maquerellage,
alcahuetar" SP.
alkahueteria (Lcc), alkaboeteria. "Alcahuetería" Lcc. Piestarako gurarijak, lapurretaak, maina gaistuak,
alkaboeterijaak ta karino loijak bijotzian imini eutseezanak. fB Olg 206.
alkautz. v. arkabuz.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1105