A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aliaua (SP Dv, H), aliaba (Arch ap. DRA, H). Voz surgida de una mala interpretación de O Not 46, donde
se explica cast. aljaba (escrito aliaua) a partir de vasc. aliatze o altxatze. "Petit sachet où les paysans mettent
leur argent pour le cacher dans leur sein" SP. "Gousset" H. La forma aliana 'portamonedas rústico' que Azkue
atribuye a SP, se debe a una lectura errónea de aliaua.
halibar (Dv, A). "Habala ou halibarra, fronde" Dv. "Honda" A. v. habaila.
alibiatu (-du Lcc). Aliviar. Ta keja ta garraxi samiñakin esango zenduen: [...] --Noiz alibiatuko da? --Iñoiz
ez. Cb Eg II 123. Ezi nióri eztió emáten soporta ála baño yago; eta alibiatzendú noiz beárden. LE Ong 51v.
Kristau pobreak sokorritzea, eta alibiatzea noiz da obligaziozkoa? Gco II 36. Etikazko sukar edo kalenturarekin
dagoan eria bezela, ezerekin alibiatzen ezta. Ib. 70.
alibio, alebio. Alivio. Euskerak neke oiek beste lengoajeak berenak bezala baditu ere, bere alibio ta
erregaliak ere baditu. Cb EBO 33. [Miserikordiazko etxe] oietan pobren gorputzetako alibio ikusten danak ezdu
zer ikusi aien animetan egiten dan onarekin. Ib. 55. Batere atseden edo alibio gabe: penak beti batean, beti bere
artan. Cb Eg II 130. Gero uste diranen memoriak alibioa ematen badu, infernuan orrek ere lekurik eztu. Ib. 124.
Osásun, heritásun, trabáju, alibio, péna ta konsolázioak. LE Ong 37v. Iñoiz ere alibiorik izateko esperanza
gabe. Gco I 402. Beste alibiyorik pobriak ez daka, / negarrez jaio eta bizi arrastaka. Bil 131. Au gabe ez
genduban alibiyo onik. Arrantz 133. Gauza ortatik dator / alebio gutxi. EusJok II 13. Ez dago esaterik oien
baliua / Artzai jatorrentzako zer alibiua. Basarri 152.
(Empleado irónicamente en la expr. (a) zer alibioa!). Illetikan illera / kontribuziyua, / aurrak azitzeko / a ze
alibiyua! / Etxian koipia falta, / dendan oliyua. Ud 33. Mielka ta putanua / eta kolaiua, / oiek ematen dute /
ernegaziyua; / klase bastua eta / merke preziyua, / beitak pagatutzeko / zer alebiyua! Arrantz 25.
alienatu. Alienarse, apartarse. [Gizona] rezebitu zuen graziatik bere falta propriz erori izan dela eta
halatán Iainkoaganik alienatu izan da halako maneraz, non haren naturá xoil korrunpitu izan baita. Lç Ins G
2v.
alientza. v. aliantza.
alietzera. v. ALIRITZIRA.
halifa. "Halifa, Califa entre los árabes, sucesor en el ministerio, agintari ondorengoa, halifa" Lar.
aligot (V-ple-m, G-bet; FauMar 74), aligote (AN-gip; FauMar 74), aliota (G-bet), alikota (det., L-côte; FauMar
74), allabota (det., V-ger), alluet (V-ger), aillueta (V-ger), alfabota (det.). Ref.: A (aligot, aillueta, alluet);
Arzdi Peces (aliyota); FauMar 74; DRA (alikota). "Pez muy sabroso, parecido al besugo, de cabeza más
pequeña" A. "Aliyota (G-bet) (Pagellus acarne), [...] aligote, [...] besugo" Arzdi Peces. "Besugo de Laredo,
pagel, pancho [...] (Pagellus centrodontus), [...] arrosela, bixija, alikota" FauMar 74. "Aligote, besugo (Pagellus
acarne), [...] aliyota (G-bet), aligot, aligote, lentoe (V)" Ib. 74. "Alikota, petit rousseau" Lf GAlm 1957, 31.
"Allabota. Con este nombre designan los "palangreros" de Kanala a ciertos pescados de tamaño mediano y
pequeño que ostentan unas rayas transversales parecidas a las del muxon o mujarra, del que se diferencia
totalmente por la forma de la cabeza, el color menos intenso y la escama más débil. Me parece que en Algorta
denominan a este pescado rayada y pasada la raya del Dicido, aligote, que suena parecido al alfabota
comarcano" J. Irigoyen, Gaceta del Norte 13-10-1957 (ap. DRA).
allikota. "(L-côte; Lf), fretin" Lh.
aliitzi. v. aliritzi.
alik. v. ahalik.
alika (L ap. Lh; Hb ap. Lh, H). Variedad de trigo. "Espèce de froment étranger et importé au Pays Basque" H.
"Froment barbu" Lh. v. alaga, grosaina.
alikabe. v. ahalikabe.
alikatu. v. adikatu; elikatu.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1095