A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
nezazuke, / Hagitz gogotik halere. Gy 273. Erranen derautzut, saindu iragan gehienak alai eta arrai izatu
direla; eta batzuek ere, ez saindu ttipienek halere, bere liburutan asko izpiritu kolpe alegera [...] ereiñ izan
dutela. Ib. VIIIs. Akort naiz zurekiñ hortan; / Baiña badakit hau ere, / Ausartzia hori net fite halere, / Heriokolpeaz
punitua dela. Ib. 288. Nork nahi zer nahi erranikan ere, / bidarraitarra nuzu bai nahi ere; / etxeko seme
ona segurki halere, / nahiz baden herrian hobexagorik ere. ChantP 262. Nola da, Jaungoikoaren Semea
eriotzera, eta gurutzeko eriotzera alere, emana izatea? Arr May 125. An erre eta kiskaliko da zure anima. [...]
Aotik, eztarritik eta erraietaraño alere, sartuko zatzu sua. Ib. 50. Logratutzia, errex alare, / naiz ori ta beste
zernai gauza're, / seguru dala esan amari / zu baldin bazatoz mandatari. Bil 78. Len banituen lur da etxiak, /
orain gelditu naiz gabe; / andria egin zan jabe, / ganbiyatuak dirade, / ito bear nau alare. Xe 273. Izarrak
dirudite, / ederrak alare! / egitia espero det / andre baten jabe. PE 91. Nahiz hartu nuen kuskako bat gaitza
(erran ez daiteken lekhu batean) halere, ikhusiz Manuelen sagardea geroago eta gehiago hurbiltzen hari zela
[...] salto egin nian, laster halere harrasiaz kanpora. Elzb PAd 44s. Ba yauna, nahi dut segurki eta gogotik
halere. Ib. 10. Aldiz hemen trumilka / Gabiltza tristerik / Elgarrentzat beldurka / Zer dohakabeak. / Ardurenik
halere / Mairuak iduri / Eman gabe batere / Kondu arimari. Michel LPB 345. Berri hori eman zionak atsegin
egin zion, eta handizki halere. Jnn SBi 137. Ematzu nahi tutzun manuak. Eta lehen-bai-lehen halere. Ib. 160. --
Zuk Judasekin egiten duzu solas? --Bai naski, eta nahi nuken baino ardurago halere! HU Zez 196.
(s. XX). Ala egin zuten apaiz guziak, eta ederki alere. Goñi 38. Naiz ministrua izan kortean eta ez alere
umilla, etzuen nai zuena egin. Ib. 87. Bergarako azokan esne-bei eder bat saldu ziazun, ederra alare, ta bei
diruak artzera etorri ziñan. Ag G 191. Ondo garbatuta niok, ondotxo alare. Ib. 132. Egiya Domingo, falso
testimoniyua, eta galanta alare jaso det. Ill Testim 29. --Hasarre zare nausia? --Bai, eta ongi hasarre, halere!
"Oui, et bien en colère certes". Barb Leg 128. Igitariak ao batez aukeratu zuten buruzagi, ta bidez alere. 'À juste
titre'. Or Mi 111. Gazte bat ikusi zuten berengana, lur zurrunbilloak eraikiz [...]. Bikendi saskigillea zen.
Gizagajoa! Errukarri alare! 'Oh! pauvre gars, et digne de pitié!'. Ib. 144. Nik beti nai izan det, kolko-kolkotik
alare!, euskal-baratzan, oraingoz, iskribatzalle errezak gaitzak baño erruzago sortzea. Ldi IL 83. Zuen yolaslagun
/ pozik nentorke... / Pozik, alare, / zeregin estu au / ez ba'nu lege! Ldi UO 40. Lo, bai, ederki alare.Or QA
48. --Ta errezatu zuten? --Garbi alare. Ib. 87. Bakarrik nago, bai, ta ondo alere. Txill Let 22.
3. (H). Menos mal. "Au sens de heuresement, par bonheur. Hunki dut, eta ezpaitut halere hil, je l'ai touché, et
grâce à Dieu que je ne l'aie pas tué" H. --Alare lagunekiñ datorrenian! --Bai, Batista. Nola gera? --Ondo,
jauna, ondo. Ta beok? Sor Bar 41. Askok esaten dute andik pasatzerakuan: Alare, alare! Oraintxen badirudi
eztuela asko falta. Iraola 84. Alare! Aldegiten dute. Ez ordea, an daude oraino nazkagarri aiek! Or Mi 78. --
Bazkari[ri]k gabe "ez jan, ez lan ta ez jai". --Alare! Beingoan aitortu bear zenuan ez dagola ezer bazkari onik
gabe. Lab EEguna 64. --Neregatik egin dedilla [jaia], lenbailen gañera! [...] --Alare gizona! Erria poztu bear
degu. Ib. 94. --(Esteban) Jenaro! --(Xixili) E! --(Jaxinto) Nola! --(Esteban) Jenaroren txartela. --(Xixili) Alare. --
(Jaxinto) Izutu nau. Alz Txib 93s.
- HALERE BADA. Así pues. Halere bada kanpoko pratikak eta gorputzeko obra debozionezkoak
prudenziarekiñ hautatu behar dire, ezen ez dire guziak on guzienzat. "Corporalia tamen exercitia discrete sunt
agenda". Ch I 19, 4.
- HALERIK ERE (S ap. Lh /haléjkèe/). Sin embargo. "Quand même, malgré cela" Lrq. v. HALARIK ERE (s.v.
halarik). Laugarren manian gure bürhasuak, / [...] / Behar deiegü errekonpentsatü haien sakrifizuak, /
Halerik ere eztegü phakatüren hartzekua. 'Malgré cela'. Etch 664. Heretikoek Eskritüra saintia handiesten die,
eta halerik ere Mariaren eretzeko bethi orok ükhen die debrüzko aiherkünte bat. Ip Hil 164. [Jesüs] ez zen
Jinkozko egitekoetan Mariaren manüzpian. Halerik ere erakusteko mente güzier eztiala ezer arrafüsatzen ahal
bere amari [...]. Ib. 149. Gizunak [...] Pare gabe, borrokatzen / makhila gorriekilan. / Halerik ere, hokian, /
badakie alkharganatzen. Casve SGrazi 22 (v. tbn. 88).
1 alero (G-to ap. A), aleru. "Batelero" A. v. 2 ala. Amabigarren bersuan / esango dizut nik / Mendaroko
alerubak / ez dabe ardirik / beti dabiltzalako / tiraka bultzaka / uretan biarrian / guztiz arraztaka. DurPl 86.
- ALERO-DANTZA. Danza antigua de Guipúzcoa.
2 alero (V-gip ap. Elexp Berg; G-bet). "Alero del tejado. Bolau gutxi jaukak, alero gutxi jaukak" Elexp Berg.
v. hegats (4).
alerreskan. v. ALDERRESKAN.
alerta (Lar). Alerta. "Alerta, estar alerta, estar con cuidado y vigilancia [...], egon alerta, artaz egon, kontuan
egon" Lar. Alerta jaunak alerta / Etsaiez üngüratürik gira. Xarlem 344. Alerta jaunak alerta / bertan jalki
zitaie. Ib. 630.
alertza. v. alertze.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1066