A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
ZAPATA-ZAHARKA.
- ABARKA-ZINTA (V ap. A). v. ABARKA-HARI, ABARKA-SOKA.
- ABARKA-ZIRI (V-m-gip, G-azp). Ref.: A; JMB AEF 1928, 16; Onaind EEs 1930, 204; Elexp Berg. "Punzón
con que se agujerean las abarcas" A. "Las piezas de cuero, ya blandas, se agujerean por todo el contorno [...] con
un cincel estrecho llamado abarkazixa" JMB AEF 1928, 16. "Abarka-ziria edo abarkeztena, abarkol-gañean
narrua ipiñi ta zulatzeko bear da (V-m)" Onaind EEs 1930, 204. "Narruzko abarkei sokia jartzeko, abarka
zirixakin eitten jakuen zulua" Elexp Berg. v. ABARKA-EZTEN. Bi abarka-ziri (larrua zulatzeko bat, eta
josketarako bestea). Garm EskL III 86.
- ABARKA-ZOLA (AN ap. A; Aq 741 (AN)). "Un corte de abarcas" Aq 741. Bere abarkazolak athera zituen
eta elgarri jo, herri basa hortarik erhautsik ere ez eremaiteko! Lf Murtuts 5.
- ABARKA-ZUZI. "(AN), pedazos de cuero para remendar las abarcas" A.
Etim. Sobre su extensión y etimología, sin duda no latina, v. DCECH.
abarkadabu. v. ABARKA-ADABU.
abarkadun (V-gip ap. Etxba Eib; Aizk). 1. (El) que calza abarcas; el campesino considerado como clase
social, generalmente con connotaciones peyorativas. "El que tiene o está calzado de abarcas; la gente del campo"
Aizk. "Aldeano. Abarkaduna izan arren guk añako eskolia aldian dau" Etxba Eib. Topau dodala baserritar
abarkadun bat, neuk baño anatomija geijago dakijana. Mg PAb 85. Ainbeste ezagutu ta maite dituban
abarkadunetan. JJMg BasEsc I. Orobat da zuretzat abarkadun mutiltxoa nola, zapata bitxituz estalia. VMg III.
Ez geiegi fiyatu / abarkadunari. CartAnd 407. Ala lebita dunak non abarka dunak, zar gazteak, aberats pobreak
eta txiki eta aundiak. Otag EE 1883b, 236. Gogorrak [dira] euskal-mendietako gizon abarkadunak. Ag AL 106.
Abarkadun gutxi ikusiko dezu erderaz mintzatzen edo abanera, xotis ta beste arrotz dantza nastuetan. Ag G 96.
Garai artako abarkadunak / ziran jeniyoz biziyak. Tx B I 129. Abarkadunak ziran / biziak aiurriz. Zait Gold 143.
Abarka ta txapeldunen artetik. A EEs 1916, 109.
2. "Abarkadünak (S), les porteurs de savate. Désigne les Roncalais, Aragonais, etc., dans les villages
frontières" Lh.
abarkagile. (El) que hace abarcas. Baserri ontan bizi da gaur, eta emen bertan du bere lantegia Jose
Arrizabalaga abarkagilleak. Garm EskL III 80. Soilketa au errexago egiteko, errautsez estalia euki izan dute
larrua abarkagilleek. Ib. 86. Auek dira abarkagille onen tresnak: trapezoide tankerako moldeak; urkilla; aiztoa;
soilketarako tresna; bi abarka-ziri [...]. Ib. 86.
abarkagin. "El que hace abarcas. Lengo baserritarrak, eurak abarkagiñak" Etxba Eib.
abarkagintza (V-gip ap. Etxba Eib). Confección de abarcas. "Artesanía de las abarcas. Abarkagintzia, neguko
zeregiña baserrixan" Etxba Eib. Abelgorrien larrua erabiltzen da abarkagintzan. Garm EskL III 84. Aste
betean gelditu diteke [larrua] abarkagintzarako gertu. Ib. 84.
abarkaol. v. abarkaohol.
abarkaohol, abarkaol (V-gip, G-azp), abarkol (V, G). Ref.: A (abarkol); JMB AEF 1928, 16; EEs 1930, 26 y
204. "Tablero, tabla que se usa para marcar las pieles destinadas a hacer abarcas" A. "Se corta el cuero según
la medida de una tabla trapezoidal llamada abarkaola" JMB AEF 1928, 16. "Abarka-ol. Abarka-larrua
atondutzeko oltxoa (V-gip)" Urkia EEs 1930, 26. "Abarka-ziria edo abarkeztena. Abarkol-gañean narrua ipiñi ta
zulatzeko bear da (V-m)" Onaind EEs 1930, 204.
abarkari. v. ABARKA-HARI.
abarkatari. v. abarketari.
1 abarkatu (Sal, R ap. A; Lcc). "Abarcado, abarkatua, abarkak janzik" Lcc. "Calzarse" A.
2 abarkatu (Lar H (V, G)). "Abarcar" Lar. "Embrasser, enserrer" H.
3 abarkatu. Desramar. Goizeko zazpi orenetan pikatu dute oihanean zuhaitza, abarkatu eta ekharri paperlantegirat.
EskLAlm 1911, 49 (ap. DRA).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
106