A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
herri minoritaten baithango fedea galtzen dut. Mde Pr 62. Bat zekusan jadanik, begiak barruko aldera
inguratzen zituen aldikal. Mde HaurB 5.
(Precedido de part.). 300 egünen indüljentzia othoitze horren erran aldikal; eta ehün egünena dei
bakhoitzarentzat. Ip Hil 268. Erran aldikal irabazten da üztailan zazpi urtheren eta zazpi garozemaren
indüljentzia. Ib. 263.
2. "Aldikal (R), aldikhal (BN-mix), por turnos" A Morf 393. Eta argi bostetan / Marte sumiñak nasteka ditu
/ aldikal gudarozte. Gazt MusIx 101. Orra bigantxa ederra Sila zabalean bazkatzen; zezenak, aldikal, elkar
zaurtzen asten dira; odol beltza darite. "Alternantes". Ibiñ Virgil 98.
aldikara (L, BN, S ap. Lh), aldikada (Hb ap. Lh). "Par chaque fois" Lh.
aldikari (S ap. Lrq; Arch ms. ap. DRA). "Qui alterne" Lrq.
aldikatu (L, BN, S; Gèze, Dv, H), aldiakatu (Lar, Añ (G), Hb ap. Lh). Ref.: A; Lh; Lrq. 1. Alternar, relevarse,
turnarse. "Alternar" Lar, Añ y A. "Alterner" Gèze, Lh y Lrq. v. aldizkatu. Othoizten dut, enekin aldikatuz
edan dezan ene kanaberatik. Prop 1884, 168.
(Aux. trans.). Alternar, poner por turno, sucesivamente. Filosofo zaharren zuhurthitzak, istoria saindua eta
bertze istorioak, konparantzak, gogomenak, etsortuak, hain ederki eta arthez aldikatzen ditu. Ip in Ax (ed.
1864), XI. Jinkoak nahi ükhen dizü, zure zühauren bizitzia ere izan ledin bethi boztarioz eta bihozminez
aldikatürik. Ip Hil 98.
"(L, BN, S), [...], remplacer" Lh.
2. Cambiar alternativamente. Aldikatzen bagira behin berotarzünian eta gero hotztarzünian. Mst II 9, 5 (Ip
batian bero bestian hotz balin bagira).
3. aldiakatu. "Procéder par séries (S)" Lrq (s.v. aldia; lo da como término diferente de aldikatu).
aldikatzaile, aldikazale (L, BN, S ap. Lh). "Qui alterne" Lh.
aldikatze (Arch ms. ap. DRA, Gèze), aldiakatze (Lar). "Alternación", "alternativa" Lar. "Substitution, action
d'alterner" Gèze. Mündü huntako bizitzia, hun gaitzen aldikatze bat da. Egün ozargidünen ondoan jiten dira
odeiziak; atseginen ondoan atsekabiak. Ip Hil 125.
aldikera, aldiakera (Lar). "Alternación", "alternativa" Lar.
aldiketari. "El que va al molino a hacer moler el grano para la hornada (Hb)" A.
aldiki. (Neol. de Azkue). "Cosa de tiempo. Uste aldikiak, ideas de tiempo" A Gram 366. "Temporal,
temporáneo" BeraLzM. Aldikiak izateen igaroera neurtuten dauen itzai esan oi iake. "(Nombres) de tiempo".
A Gram 52.
(Sust.). Palabra de valor temporal. Aldikiak. Izan daikez gerokoak eta lengoak. Geroko usteak arte
irazgariaz iragarri doaz batzuk, bezteak orduko edo aurrean bidez. Arriand EAditza 764.
aldikoi, aldiakoi (Lar). 1. "Maniático" Lar.
2. Temporal, transitorio. Oraingo atsegin obenkoiak itxi edo geroko oñaze aldikoiak eroan. Ibarg Geroko
60.
aldikor. Temporal. Garbi nabari da ortik, beste sorkari aldikor baten mugimentuak eragiña zala
[mintzoa], Zure nai betikorrari men egiñez. "Temporalis". Or Aitork 309.
aldimaitza (Lar Dv, Hb ap. Lh). 1. "Comissión" Lar. Barnabas eta Saul, akabatu zuten ondoan beren
aldimaitza, bihurtu ziren Jerusalemerat. TB Act 12, 25 (Lç kargu, He mezu, Dv eginbide, Ol, IBe egiteko, Ker
eginbear, IBk zerbitzu).
2. "(Concours d'Elizondo et de St. Sébastien, 1879), comission, comité" Dv. Gomendatzen ditu egin bear
diran prestagarri guziak aldimaitza osatzen duten jaunen artean (Donostia, 1879). JFlor. Aldimaitz edo Pestagiari
Batzarreari (Donostia, 1881). Ib. Bilgumako Aldimaitz zuzendariak, egillearen desioai erakidaturik
erabaki du... "Comisión directiva". (Donostia, 1883). Ib. Orretarako bear zaio aldimaitz edo komizioari berri
eman, aberea gaizki jartzen dan beziñ laster, aldimaitz ark bere neurriak artu ditzan. Ezale 1898, 82b.
Aldimaitzak deitzen diotenean anaikidekoai batzarre batera, guztiak joan bear dute. Ib. 83a.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1026