A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
enganatzeko. CatAst (ed. 1842), VI. Aldika, zokho baterat badoa bakharrik eta han urtzen badago negarrez.
Prop 1899, 216. Aldika, urtharril-otsaileak hotz arrailtzekoak dakharzate. Prop 1906, 236. Batzuetan, goitigalea
ere izaten da eta bai aldika txopina ere; beerako aldetik, ezerrez, deusik ere. FIr 170.
Periódicamente, cada cierto tiempo. "(Vc), por temporadas" A. Liburu edo paper txarrak ez leitu edo
irakurri, ez egunerokoetatik ez ta ere aldika ateratzen diranetatik. Inza Azalp 10. Begiak alboratzen ditu, tentabidean
ez erortzeko; baña aldika ezpañak miazten ditu. NEtx Antz 143. Aldika ta urreratuz beste tunpa batzuek
aditu zituan. Ib. 138. Aldika, burukada ta astiñaldiak egiten zituen patariak, igesegiteko gertuaz. Erkiag BatB
51.
4. Según las épocas. Ez nuen ezagutzen barneko zuzentasun ziña ere, Iainko guzialdunaren lege zuzenarena;
ez diñot oiturazkoa, onek egin baititu, aldeka ta aldika, alde-aldietako oiturak. "Qua formarentur mores
regionum et dierum pro regionibus et diebus". Or Aitork 64.
5. En el tiempo, de modo temporal. Iauna, Zure betiera ortatik ez al dituzu ulertzen nik esanok, edota,
aldian gertatzen dana aldika ulertzen duzu? "Aut ad tempus vides quod fit in tempore?" Or Aitork 303.
- ALDI-ALDIKA. Por turno, sucesivamente. Hortakotz bere ahide guziak hari zaizko erraten aldi-aldika,
berak hilaraziak dituela bere bathaioarekin. Prop 1893, 22 (ap. DRA, pero la ref. es incorrecta). Denei egin
nioten begiratze on bat aldi-aldika. Prop 1905, 211.
- ALDIAN ALDIKA. v. aldi.
- ALDIKA-ALDIKA. Periódicamente. "Aldika aldika egun jakinetan bilduko dira (G-goi), [...] aldika aldika
pixkan pixkan biltzen dira (AN-5vill)" Gte Erd 255s.
A veces, en ocasiones. Buru-yabetza apurrik gabe, aldika-aldika, besterik eziñak eska-ala, zenbait eginbide
utzi bear omen zaizka [kataluñarrai]. Ldi IL 25.
2 aldika. 1. Sucesión, alternancia de estados (?). Bethi zegoan haren arima ümilitatezko, eskerrezko eta
amoriozko aldika batetan. Ip Hil 59.
2. Temporada. "Racha, período" Bera. Arek zugazti eder arteko / Basetxe zuri egoki, / Aldika baten ixan
ziranak / Erkabaen bixi-toki. Enb 39. Aldika baten bildurrez nintzan / Il edo mututu egin ete intzan / Orain
bakarrik negikek esan / Nagia baño etzuala ixan. Ib. 192.
3. Relevo. --Amabiak yo berriak dira. Oa lotara, Praisku. --Eskerrik asko aldika onengatik. Otz gorria ari
da ta biotz-esturik nago. "Relief". Amez Hamlet 15.
4. "Aldika [= 'ataque epiléptico'] egiten zaio (AN-5vill)" Gte Erd 27 (junto a liluria, aldikadea, etc., de otras
zonas).
aldikada (V-ple, B ap. A; Añ (V), Izt 115v). 1. Temporada; época. "Temporada" Añ y A. Zeñari [iturriari]
urtearen aldikada batzutan jariotzen zaion ur garbi ona neurri ta denbora jakiñik gabe. Izt C 100. Ez al ekian
bizitzearen loran joiala / Gizonak daukan aldikadarik onenean? AB AmaE 112. Aldikada baten neskato alper
andi bat bizi zan. EEs 1929, 67. Gero, etxian, aldikada bat egon ondoren, geienak barriro lanera yuaten ziran.
Kk Ab II 163. Errege guztiz triste ta ilun ta motz aldikada luzean egoala. A EY II 197. Neguak ditu alderdi
itxusiak, aldikada baltzak, aste zatarrak, egunez dala, gabaz dala. Erkiag BatB 35. Aldikada onetan gero ta
eskasagoak ditu matorduetako janariak. Ib. 174. En DFrec hay 3 ejs.
2. Vez, tanda. Eta ixan be, naiz-ta nekez eta oztaz, aldikada baten eruan zittuzan miruak txitta gustijak. Otx
172.
- ALDIKADETAN. A temporadas. Aldikadetan, egunak egun iragaten eben Nikanor-en irudiaren gerizerik
ikusi barik. Erkiag BatB 24. - ALDIKADAK EMAN. a) Antojársele. "Aldikadeak emoten doztenean joaten
nazela [baserrire]" (V-arrig, comunicación personal).
b) "Aldikadeak [= 'ataque epiléptico'] emon deutso (V-arr)" Gte Erd 27 (junto a liluria, aldika, etc., de otras
zonas).
aldikada. v. aldikara.
aldikadatxo, aldikadatxu. Dim. de aldikada. Ta Garbiñe ganean, mutikoa oiñez, zelan edo alan jardun
eban aldikadatxuan bidean gorantz. Erkiag BatB 76.
aldikal (BN, S, R ap. A; Dv (BN, S)). 1. Cada vez. v. ALDIKO. Zergatik aldikal hirur zeñükhaldi emaiten
dira? Bp I 131. Meditazione direla, aldikal erresolüzioniak har ditzazün ber... UskLiB 71. Hirur aldiz gorri
arazi zituzten trukesak, eta hirur aldiz lothu zitzazkon misionestari, aldikhal lekhua berrituz. Prop 1884, 92.
Letzioniaren hartzera jiten zenak, behar zian ekarri aldikal sü egiteko eskail bat. Const 41. Goizian goizik jaikita
/ lanera noa... erresta.. / biotza jartzen zait makal / salan sartzean aldikal / entzuten ditudanean / atso txar
guziak oro / besteen jorratzen lanean. Mde Po 42.
(Precedido de rel.). Gure obra güzien egitia, egiten tügün aldikal, gure biziko azkena izan behar bailü
bezala. AR 54. Komüniatzen dügün aldikal. Ib. 56. Euskaldunen edo Bretoinen artean egoiten naizen aldikal,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1025