A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
momento. Aldin aldikoa eiten dut" Asp Leiz. "En cada época los trabajos, etc... correspondientes" Elexp Berg.
"Nobixuana juan da. Badakizu, aldian aldiko lanak" Ib. "Mutikotan azelakotxe billurra izaten giñuan
konfesatzeko. Aldian aldiko prolemak" Ib. Igandean igandekoak, hastean hastekoak, horduan hordukoak, eta
aldian aldikoak. Mb OtGai III 252. Ta egiten ote dezu [...] aldian aldiako zure hitzak eskatzen dutena. Ib. 170.
Aldian aldiko gurutze, pena ta neke guziak eraman zituen. Mb IArg I 109. Billatzen ditu udan udakoak eta
neguan beste bero-epelak eta eramaten ditu aldian aldiko belarretara. Ib. 309. Libru onetako ta prediku
egokietako belar onak [...] ematen dizkigu aldian aldikoak. Ib. 310. Hezerik janarazten bada, aldian aldikoa
ebaki behar da. Dv Lab 95. Abere azpiak atheratzen dira zortzi guziez, neguan; lau egunetarik, udan; eta
metatzen da aldian aldikoa samats-tokian. Ib. 150. Bikhe hori hoztearekin gogortzen da. Aldian aldikoa gozatu
behar da eskuetan. Ib. 385. Lehenago hunat aurdikitzen ohi gintuen esklaboen gorputzak, eta gau oroz, aldian
aldikoak, jaten zituzten basa ihiziek. Prop 1888, 253. Zuk oro betan nahi zintuzke entzun; eta nik ez dezaket
neholere aldian solas bat baizik erran. Halere aldian aldikoa zure buruan sar arazten, lana frango. HU Aurp 58.
(s. XX). Berreun aldekoak bai dira, aldian aldikoak nagusi, bazter guziak aldika ebatsi dituzte. FIr 136.
Aurten ez ixan, baña, bestetan lez bardin, / Ta aldian aldikua... biarko da egin. Enb 209. Gerokoak gero, jaun
mera! Aldian aldikoa aski dugu. Lf Murtuts 24. Aldian aldikoa ta utz dezaiogun geroari lasai. Etxde JJ 23.
Batzueri bat, besteeri beste agindu die, aldian aldiko arrazoiñez. Or Aitork 65. Liburu au argitara-orduan,
aintziñetatiko jaiok goizera aldatu ditue. Aldian aldiko... Erkiag Arran 35n. Emaiteko orde (oiloari), aldian
aldiko ura, aski untzi aintzinetik ausarki beta. Egunaria 28-1-1961 (ap. DRA). Batez ere, gaiak agergarri
bereziak eta aldian aldikoak eskatzen dituelako. MEIG V 103. Gaiak, orapiloak eta orapiloen askabideak, ongi
hautatu behar genituzke, aldian aldikoak ditugularik beti begien aurrean. MEIG IX 24.
Yauberen yaiak auek dira: aldikoa aldian, zuek batera biltzeko, garai bereziak. Ol Lev 23, 4 (Dv zein bere
orduan, Ur beren denboretan).
- ALDIAN ALDIZKA. v. aldizka.
- ALDIAN BATEZ (V-ple ap. A EY III 347). De vez en cuando.
- ALDIAN BEHIN (V, G, AN, BN, S; Mic 6r). Ref. A; A EY III 247. De vez en cuando. Micoleta traduce "cada
vez". Egiten akto fedekoa, esperanzakoa eta karidadekoa, gagoz obligedurik aldien bein. VJ 15. Eta exerzizio
santu orretan egunen batzuek edo gauren batzuek enpleatzea, aldian bein edolarikan ordu bat edo ordu erdi bat
egunean. OA 131. Lanerako etzan ain argiya, bañan nagusiak zeukan gustora, aldiyan bein berekin par batzuek
egitiagatik. Bil 172. Jainkoak digula beti / zumu ain gozoa, / aldian bein ta txit sarri / txopin bat osoa. JanEd I
115. Aldin beiñ deadar eitte ementzoen. JMB OC II 219 (ap. ELok 444).
(Con -ko, adnom.). Aldian beingo beste sari bat. Ldi IL 98.
- ALDIAN MAIZ. A menudo. Obiaren barrura aldian maiz begiratzen zuen; baña ezer ikusten etzuen. Lard
468.
- ALDIAN SARRI. A menudo. Aldian sarri plazatik irtenik, ematen ziozkaten astiñ-aldi gogorren bidez. Izt C
333.
- ALDIAZ. (Precedido de posesivo). "Egizu zure aldiaz, faites à votre tour" SP. v. ALDIAN (b).
- ALDI BAKOITZ. Todas las veces, cada vez. "Invariablement, bethi, aldi bakhotx" T-L. Pilota, berek ez
dakitelarik nola, bihurtzen dute aldi bakotx ostatu sahetsari buruz. JE Bur 27. Etzikean, ahoa ideki behar zuen
aldi bakotx, elizako orhoitzapen zurruburruez mihia trabatua! Ib. 101. Porroskak urerat aurdikiz geroz aldi
bakotx, errexki dagoke xahu Tolosako azoka. JE Ber 44. "Baietz" aldi bakotx ihardesten zutelarik. Ardoy SFran
167. Hartaz lurra joz aldi bakotx adi-arazten du pondua. Lf in Casve SGrazi 13.
- ALDI BAT. (No declinado). a) Durante un tiempo, durante un rato. Fortunea kurela dana / aldi bat pensa
ezazu. Lazarraga 1173v. Aldi bat zeure besoan naratzazu. Ib. 1186r.
b) (L-sar, BN-ciz-bard-ad ap. EI 103). Una vez. v. behin. Behar zuela harrek ere, oraino aldi bat, ikusi bere
Ama maitearen begitartea. Jnn SBi 50. Baldin, aldi bat edo bertze, ez balitz kausitzen gure gogoetari dohakon
hitz garbi xuxena. Arb Igand 14. Egundaino ez niz orroit, nere ahal guziak eginik, aldi bat baizik, nere bizian.
HU Zez 138. Ikusi ditut, aldi bat baino gehiagotan, basa dentistak lothu hortzak irauten. JE Bur 195. Aldi bat
salbatu behar nituen gizonak, aldi bat salbatu ditut, heientzat hilez. Barb Sup 134. Behar duzu ikusi aldi bat
bederen. Etcham 194. Beste aldi bat entzun zuen. Mde Pr 149. Oraino aldi bat oihu egin zuen. JEtchep 116.
Joan zen aldi bat oraino Loiola bere herrirat. Ardoy SFran 117. Satanek bere lan higuina du bertze aldi bat
betea. Xa Odol 176. Lehen ere aldi bat nintzan ibilia. Ib. 232.
- ALDI BATEAN (Lar, H). a) A la vez; de una vez. "Assentada, lo mismo que vez, beingoan, aldia batean" Lar.
"Tout d'une fois" H. Ogei mila gizon Frantzia erriko / egozan aldi baten su emaiteko. EgiaK 86. Naiz Ama
Birjin berari, naiz aingeru oni, naiz beste bati, naiz aldi batean anitzi hitz eginagatik [...], ez du bein ere bere
begitik galduko Jangoiko maitagarria. Mb IArg I 240. Alan duaz plazati etxeruz aldi baten naastian ta morduan
ajuika, diadarka, barreka ta oratuka, luxurijaren pestia ta atsa darijuela, bakotxa bere laguna gana. fB Olg 72.
Aldi batean bertan ezin elkarrekin izan ditezkean bi gauza nai lituzke ark. Zait Plat 34. Une onetan gu nola
gauden / bertso-lanari emanak, / zerbait esan nai ta ezin degu, / badira naikua lanak; / aldi batian nola ez diran
/ burura etortzen danak, / Zestuagatik jarri ditut nik / gogoratu zaizkidanak. Uzt Sas 58.
b) (V-gip; Izt 9v, H). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Durante algún tiempo. "Aldi batean eginen ez det, etorriko ez
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1015