A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Joxe Egilegorren aldia izan zan urrena. Muj PAm 10. Zeren bakotxak gure aldian / Behar baitugu pasatu.
Etcham 36. Ta orain eure aldia da ta / zetan zatoz ni tentetan? BEnb NereA 112. Gaur orren aldija da, / Bijar
zeuria dozu. Enb 91. Hirugarrenaren aldia jin zenian. Mde Pr 126. Gero etorriko da zure aldie. Izeta DirG 64.
Hemengo edateko moldean, bakotxak bere aldian denen turnada pagatuz. Larz Iru 56. Gazteen aldia. NEtx LBB
50. Bestiak dütük jarraikin / hitarik beren aldiko. "Chacun à son tour". Casve SGrazi 94. Arizale guziak
oihalaren gibelean egonen dira, eta zoin bere aldian agertuko, soinuak deiturik. Lf ib. 12.
(Tema nudo). "Orain ene aldi (S)" Gte Erd 286. Orain xaukat neure aldi / Galdu nok eta gal adi. Acto 275.
Tormenturen aldi / Dela gisa hortan, / Konsidera dezagun / Zoinek bere baitan. Bordel 200. Biharamunean,
oraino ere Martinaren aldi zen. Orduan ere enperadoreak egin ziozkan egin-ahalak, bere jainkoen
adorarazteko. Jnn SBi 175. Sei egunez hola Jainkoa zen ari / Izate ematen gauza bakhotxari; / Azkenekotz baita
gizonaren aldi, / Berex du hau egin nahi. Zby RIEV 1908, 206. Bakotxak bere aldi, ez higitzea. HU Aurp 215.
Noiz izanen den heien aldi, lerroan jartzeko? Ib. 220. Californiaren ondotik Canadaren aldi, multzoan eta tinki
egon ditezen han ere Eskualdunak. JE Bur 212. Orain irrintzinarien aldi. Ib. 149. Sarrixago, buruil urrietan,
oliben aldi eta amanden, bat ala bertzea lehertzen ohi baitira olio egiteko. Ib. 82. --Xurittoinekoen aldi da beraz,
gaur? --Bai! bihar zure aldi, Luixa; gaur Xurittoinekoen. Barb Sup 111. Ez duk hik emanen bethi: / Bihar, etzi,
gure aldi. Ox 48. Eta nere aldi noiz, bada? "À quand donc mon tour?". Barb Leg 143. Buchunen aldi orai. "Au
tour de Bouchon maintenant". Ib. 130. Axuantaren astoak beharko zuela oraikoan khardoa errotik egin! Zoinek
bere aldi, alabainan! Lf Murtuts 15. Eta orai Euskararen aldi. Zerb Azk 27. Ganix aipatu-eta orai noren aldi? /
Hobe dut ematea koinataren berri. Ib. 115. Azkenean, neskamearen aldi... Mde HaurB 48. Bakoitzak bere aldi
bihotz-min izateko! Ib. 40. Zure aldi! egin zuen emaztekiak Etxebarni. JEtchep 102. Hamar manamenduen aldi.
Ardoy SFran 167. Batean kalapitan hoinbertze alderdi, / edo langilen eta nagusien aldi, / egiazko bakerik nehon
ez da sendi. Xa Odol 250.
(No precedido de gen.). Arrosarioak eskuan / Zauden aldiaren beira. 'Elles attendaient leur tour'. Monho
42. Lehen jujamendu hori / Bada hain lazgarria, / Azken jujamenduari / Jinen zaio aldia. Ib. 100. Aldia behar
aitzinetik hartu, hamabortz, hamasei lagun baizik ez baititazke betan koka. HU Zez 118. Eta aldiaren beha egon,
bakotxa zuen ganberetan! Hanbat gaixtoago, aldia ebatsiz medikuaren aitzinerat agertzen denarentzat: bertze
zortzi egunez berandua zaio, hari, operazionea. JE Ber 88. Bakotxa haiduru dagolarik mintzatzeko aldia etorri
arte. Lf in Casve SGrazi 12.
(Tema nudo). Urrena, abesak du berriro aldi.... Ldi IL 46. Olerkariok degu orain aldi, gorapenak yasotzen.
Ib. 27. Ordun Besteirok itz ernerazgarri ok yalki ditu: "Ortega Gasset Yoseba yaunak du aldi". Ib. 23.
Ezkongaiak zutenean aldi. Etxde JJ 172. Lapurrak du aldi lehenbizi, emazteak gero. MEIG I 130.
(Añ, H (que cita a Mst)). Ocasión, oportunidad. "Sazón, ocasión oportuna, [...] aldi, era ona" Añ. Cf. DRA:
"Aldi onez, oportunamente, en ocasión favorable (Bera)"; en realidad, lo que hay en BeraLzM es:
"Oportunamente, mugonez, garaiz, mugaz, adi onez". Galdu ze egik aldia, / ta idoro daik naia. "No pierdas la
sazón". RS 336. Bere indarrak oro, egin ahal eta aldi ükheiten dian oroz, enplegatzen dütü fidelen eta deboten
hantik gibelt erazitzeko. "Omni modo & occasione". Mst IV 10, 1. Aldiak ala eskatzen duen aldian uzten du
eriak zañetako odolaren erdia ta geiago. Mb IArg I 317. Egun oro egiten dituzte eguneko beren gauz onak,
horduan hordukoak eta aldiak dakarren aldian beste beren aldikoak. Ib. 297. Eta badira aldiak ondasunak modu
onean billatzera obligatzen gaituenak? Gco I 34. Obispo Jaunak esaten ditu aldi artan esan bear diran itzak.
AA I 553. Gibelekoak badu aldia yotzeko. Hb Esk 214. Israel-tarrai igerri zienean idoloetara griñatuak, uste
izan zuen beretzat zerbait egiteko aldia orduan zala. Lard 132. Othoitzeko aldi dudanean, edo kofesatzeko aldi,
edo komuniatzeko aldi, edo azotearen hartzeko aldi, neure gogoaren arras jabe naiz. Laph 70. Benetan, dontsua
benetan, / Umeetan Ama dozuna, / O! zeñek leukeken lurrean / Aldi on zuk daukazuna! AB AmaE 164. Eta
erretxiñolak / Baldin iratzarria, / Badago, eta badauka / Kantetako aldia. Ib. 384. Imini egidazu aldiren bat,
zeinetan ez dagoan bost gauzetatik bat edo beste egiteko eginbearrik. Itz Azald 137. Eta aginduko deutso zer
egin bear daben aldi atan. Ib. 146. Nozbait aurkitu leiteke bat, damurik ez eukiteko aldiyan? Iñozbere ez. Ib.
141. Zelako aldiyetan ez dogu egin bear gurasoen eta nagusien esana? Ib. 96. Berriets aspaldian Pasioniaren
kantatzeko uhuriala heltü nahirik zen. Goihenetxek etzeron orano üzten aldirik. Const 40. Erronkariar askoekin
itz-egiteko aldia izan dutalarik. FIr 177. Ire uste gabeko agerketak asko poztu niok; orrela azken agurra egiteko
aldia eman didak. Alz Ram 101. Deabruak aldegin zuen arengandik beste aldi on bat arte. Ir YKBiz 48.
Gorrotozko asmoak aldi obe baterako uztea pentsatu zun. Etxde JJ 130.
Sesión. "Lau saiotan (G-azp, AN-gip), lau ekinalditan (G-azp, AN-gip), lau alditan (BN-arb)" Gte Erd 273.
Zuek ere maiatzeko xuri gorri liliak , / Emotzitzue iabeari husu koplen aldiak. EZ Man II 18. Ez aski
berotu izanez, ez bada idorra, metatzen da berriz, biharamunean sartzeko, edo geroago, bi aldi horiek aski ez
baditu. Dv Lab 126s. Bertsolari gudua edo jarri nai genuke. Bi alditan. Bata bazkari garaiean ta bestea berriz
enparantzan. Lab EEguna 97. Noiz atertuko nengoan, azken-argipen batzuk, laburki, Urlia yaunari emateko.
Bergarako "Saski-Naski" aldiaz. Ldi IL 56. Gazteleraz naiz prantzeraz "Saski-Naski" ikusi nai duten erdeldunek
badituzte urtero zenbait aldi aukerako. Ib. 65.
Olako aldi oriek etziezela gertatzen asiberri batzueri besteri, ta gaixo daudelako, edota beren griñak oso
moteldurik ez dauzkatelako. Or in Gazt MusIx 30 (se refiere a la pérdida de sentidos de los místicos).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1009